Skip to main content

Πόλεμος στην Ουκρανία: «Θα κερδίσει η τηλεόραση ή το ψυγείο;»

Radio Free Europe/Radio Liberty/Serhii Nuzhnenko via REUTERS

Περισσότερες από 450 μέρες μετά την ρωσική εισβολή, ο πόλεμος στην Ουκρανία  δεν διεξάγεται μόνο στα πεδία των μαχών.

Ο Γεβγένι Πριγκόζιν, ο επικεφαλής της ρωσικής ομάδας μισθοφόρων Wagner,  ανακοίνωσε την κατάληψη της πόλης Μπαχμούτ, μετά από μάχες που κράτησαν 224 ημέρες. Στέλνοντας μάλιστα και «φιλάκια» στον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι από τη Χιροσίμα και την σύνοδο κορυφής των G7 διαψεύδει ότι η πόλη αυτή βρίσκεται πλήρως υπό ρωσικό έλεγχο.

Περισσότερες από 450 μέρες μετά την ρωσική εισβολή, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν διεξάγεται μόνο στα πεδία των μαχών. Αλλά και στον τομέα της επικοινωνίας και των εντυπώσεων. Είναι ένας πόλεμος λέξεων που έχει να κάνει με το ποια εμπόλεμη πλευρά  ενισχύει τις θέσεις της.  Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος δεν φαίνεται να τελειώνει σύντομα και όλοι περιμένουν την αντεπίθεση της Ουκρανίας. Ουδείς μιλάει για διαπραγματεύσεις ή συνομιλίες για το τέλος του πολέμου.

Ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι το τέλος των εχθροπραξιών θα γίνει αποκλειστικά με τους δικούς του όρους. Η Ουκρανία αρνείται να υποταχθεί  και μάχεται για την απομάκρυνση των Ρώσων εισβολέων  από τα εδάφη της. «Ο πόλεμος  θα συνεχιστεί και για έναν άλλο λόγο», λέει ο Γερμανός, βετεράνος διπλωμάτης, Ρούντιγκερ φον Φριτς και ανώτατο στέλεχος του ινστιτούτου Berlin Global Advisors .  «Ο Πούτιν παλεύει τώρα για τη δική του επιβίωση στην Ουκρανία. Ο πόλεμος πηγαίνει άθλια γι ‘αυτόν και δεν μπορεί να επιστρέψουν οι δυνάμεις του στην Ρωσία  με άσχημα αποτελέσματα. Προσπαθεί  λοιπόν να ανατρέψει την παλίρροια με κάθε σκληρότητα».

Ο Γερμανός εμπειρογνώμονας μόλις δημοσίευσε ένα εξαιρετικό βιβλίο με τίτλο «Ο κόσμος σε μετάβαση-Τι έρχεται μετά τον πόλεμο;» , στο οποίο τονίζει ότι υπάρχουν διάφορα σενάρια. Το καλύτερο, αλλά δυστυχώς και το λιγότερο ρεαλιστικό είναι να αποσυρθεί ο Πούτιν από την Ουκρανία.

Ένα δεύτερο σενάριο είναι να υπάρξει κάποιος νικητής, στρατιωτικά. Αυτό επίσης δεν είναι προβλέψιμο αυτή τη στιγμή.

Το τρίτο σενάριο είναι να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων στη Ρωσία και μετά να ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις για την ειρήνη.

Τρεις προϋποθέσεις

«Για να συμβεί το τρίτο σενάριο, θα χρειαζόταν τρεις προϋποθέσεις», λέει ο φον Φριτς και εξηγεί: Πρώτον, θα πρέπει η Δύση να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία τόσο αποφασιστικά, επίσης με όπλα, ώστε να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί μια κατάπαυση του πυρός και μετά μια ειρήνη επί ίσοις όροις, χωρίς να υποκύψει στις ρωσικές επιταγές.

Η δεύτερη προϋπόθεση θα ήταν να υπάρξει στη Ρωσία ένα δίλημμα: Από τη μία πλευρά να φανεί ότι ο πόλεμος δεν μπορεί πλέον να ολοκληρωθεί με επιτυχία για τη Μόσχα και ταυτόχρονα οι συνέπειες του πολέμου στην ίδια τη χώρα να οδηγούν σε απειλή για την εξουσία του Πούτιν.

Νέα κατεύθυνση

Η τρίτη προϋπόθεση που θα βοηθούσε, θα ήταν η δημιουργία ενός πλαισίου διεθνών συμφωνιών, όπως στη δεκαετία του 1970 : για τα επίπεδα των εξοπλισμών, τον έλεγχό τους και την υιοθέτηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Επομένως, μια κατάσταση στην οποία δεν  θα γίνονται  σοβαρές παραχωρήσεις στη Ρωσία, αλλά θα δημιουργηθεί ένα πλαίσιο , από το οποίο θα επωφεληθούν και οι δύο πλευρές λόγω της αυξημένης ασφάλειας. «Εάν η ισορροπία δυνάμεων αλλάξει στη Ρωσία  και η χώρα πάρει μια νέα κατεύθυνση, όλα μπορούν να αλλάξουν» λέει ο φον Φριτς.

Η πίεση στον Πούτιν έχει αυξηθεί λόγω των διεθνών κυρώσεων  και αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερα μετά και τα νέα μέτρα που υιοθετήθηκαν στη σύνοδο των G7 στη Χιροσίμα. Ο ίδιος ο Πούτιν αναγνώρισε πρόσφατα ότι οι κυρώσεις θα επηρεάσουν σοβαρά τη ρωσική οικονομία ,μεσοπρόθεσμα. Οι αριθμοί το δείχνουν: το ρωσικό εισόδημα μειώνεται. Μετά από μια έκρηξη λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, τα έσοδα από ορυκτά καύσιμα έχουν επανέλθει πλέον στα προπολεμικά επίπεδα. Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε το μέγεθος του κρατικού ελλείμματος ,τους πρώτους τέσσερις μήνες του τρέχοντος έτους: Έφτασε τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Όταν για το σύνολο του έτους προβλέπονταν  να μην ξεπεράσει τα 34,5 δις.

Ο Πούτιν έχει επιβάλει στη χώρα του μια «πολεμική οικονομία». Περισσότερο από το ένα τρίτο του κρατικού προϋπολογισμού δαπανάται για πολεμικούς σκοπούς. Οι τομείς όπου υπάρχει ακόμη ανάπτυξη είναι αυτοί που εξυπηρετούν την πολεμική βιομηχανία.

«Ο μαύρος κύκνος»

Ο Πούτιν παίζει με τον χρόνο. Η ελπίδα του είναι να διασπάσει το Δυτικό μέτωπο. Διαδίδοντας και τον φόβο για χρήση πυρηνικών όπλων. Γνωρίζει ότι οι διάφορες χώρες έχουν πολύ διαφορετικά συμφέροντα. Και ελπίζει ότι θα μπορέσει να αντέξει αρκετά για να βρεθεί κάποιος πιο φιλικός μαζί του στον Λευκό Οίκο στις αμερικανικές εκλογές του 2024. Ταυτόχρονα, όμως, για τον Ρώσο πρόεδρο είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να κρατήσει αυτόν τον πόλεμο επ’ αόριστον.

Το παλιό ερώτημα εξακολουθεί να ισχύει στη Ρωσία: Θα κερδίσει η τηλεόραση ή το ψυγείο; Θα  θριαμβεύσει η προπαγάνδα ή οι υλικές ανάγκες του ρωσικού λαού ; Η τηλεόραση κυριαρχεί αυτή τη στιγμή, αλλά ο Πούτιν πρέπει να φοβάται το σημείο στο οποίο θα μπορούσε να θριαμβεύσει το… ψυγείο. Όταν οι Ρώσοι θα αναρωτηθούν : πού είναι τα σχολικά γεύματα για τα παιδιά μας; Αυτό που φοβάται ο Πούτιν είναι μια εξέλιξη που δεν μπορούσε να προβλέψει. Φοβάται τον «μαύρο κύκνο». Ότι εμφανιστεί ξαφνικά κάποιος σαν τον Λεχ Βαλέσα , έναν ηλεκτρολόγο από το Γκντανσκ, τον οποίο κανείς δεν είχε στο μυαλό του όταν ανέβηκε σε μια εξέδρα στα ναυπηγεία του Γκντνασκ,το 1980 , φωνάζοντας:«Φτάνει πια. Ακολούθηστε με!» Ένα χρόνο αργότερα, το Solidarnosc – η «Αλληλεγγύη»,ήταν το μεγαλύτερο ενιαίο σωματείο στον κόσμο, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην επανάσταση του 1989. Για να ακολουθήσει η κατάρρευση του Τείχους…