Για πρώτη φορά η Τουρκία οδηγείται σε δεύτερο γύρο προεδρικών εκλογών, αφού ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις, πλησίασε, αλλά δεν έπιασε το 50% των ψήφων. Έχει όμως σαφές προβάδισμα, αφού πέρα από την ψαλίδα των περίπου 5 μονάδων από τον α’ γύρο, θα μπορούσε να λάβει και σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων που επέλεξαν χθες τον υπερεθνικιστή Σινάν Ογκάν. Το ερώτημα τώρα είναι τι θα σημάνει η πιθανή επανεκλογή του Ερντογάν τόσο για τις σχέσεις της γειτονικής χώρας με την Ελλάδα, την Ε.Ε. και τη Δύση ευρύτερα όσο και για την οικονομία της (δύο στοιχεία, που όσο και εάν φαντάζουν πολύ διαφορετικά, συχνά συνδέονται άμεσα).
Ο Ερντογάν και η Ελλάδα
Για την Ελλάδα ο Ερντογάν έχει ένα «πλεονέκτημα»: τον γνωρίζουμε καλά. Από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου υπήρχαν προσδοκίες για μία πιο «γόνιμη» προσέγγιση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και κατεβασμένους τόνους. Αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως και ο ίδιος ο «Τούρκος Γκάντι», όπως είχε επισημάνει στη συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική, πως σχεδίαζε αύξηση των αμυντικών δαπανών για αναβάθμιση των οπλικών συστημάτων της χώρας. Όσον αφορά στον «σουλτάνο», όπως έχουμε συνηθίσει να τον αποκαλούμε λόγω της ολίσθησής του στον αυταρχισμό, δεν έχουμε αυταπάτες. Η επιθετική ρητορική και οι προκλητικές ενέργειες δεν θα μας ξενίσουν. Αυτό που περιμένουμε να δούμε είναι πώς θα τον αντιμετωπίσουν οι εταίροι μας σε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ.
Η συμπεριφορά του στην Ανατολική Μεσόγειο και οι απειλές με βέτο στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία είχαν προκαλέσει δυσφορία. Με εξαίρεση όμως τη δημόσια κριτική από τον Γάλλοπ πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, κανείς άλλος δεν φάνηκε διατεθειμένος να «τραβήξει το αυτί» του άτακτου Τούρκου προέδρου. Αντιθέτως, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, πέρα από την πολιτική ίσων αποστάσεων ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, προσπαθούσε να διασκεδάσει τους… φόβους Ερντογάν για τη Σουηδία. Και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, θέλησε να τραβήξει την Άγκυρα πιο κοντά του και μακριά από την επιρροή του Πούτιν, υποσχόμενος τις παραγγελίες των μαχητικών – αν και βρήκε ισχυρές εντάσεις στο Κογκρέσο. Μερίδα αναλυτών πιστεύουν ότι θα ήταν ακόμη πιο δύσκολο για την Ελλάδα να περάσει τις θέσεις στη διεθνή σκηνή σε περίπτωση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δεδομένης της «αδυναμίας» που φάνηκε να δείχνει ο δυτικός Τύπος στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης.
Εκλογές στην Τουρκία: Σε ποιες περιοχές επικράτησαν Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου
Οι φιλοδοξίες για ενίσχυση της επιρροής
Η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν δεν περιορίζεται ούτε εστιάζει στην Ελλάδα. Στόχος του είναι η ανάδειξή του σε μία περιφερειακή δύναμη με επιρροή στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Και ο πόλεμος στην Ουκρανία του έδωσε μία μοναδική ευκαιρία να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιό του, επιδιώκοντας ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Ερντογάν – όσο και αν εκνεύρισε τους δυτικούς συμμάχους με την απόφασή του να μην καταδικάσει ευθέως τη ρωσική εισβολή επιβάλλοντας κυρώσεις- πέτυχε να έρθει πιο κοντά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς να βρεθεί στην απομόνωση. Ο Κιλιτσντάρογλου είχε δεσμευτεί για στενότερες σχέσεις με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, γεγονός που εξηγεί και την προτίμηση του δυτικού Τύπου στο πρόσωπό του.
Ωστόσο όπως σχολίασε και η Αθήνα δια στόματος του Νίκου Δένδια, «φαίνεται ότι παρά τις δυτικές προβλέψεις η ηγεμoνία Ερντογάν δεν έλαβε τέλος».
Και ο πόνος της οικονομίας
Η επιθετικότητα Ερντογάν – σε επίπεδο ρητορικής και όχι μόνο – τροφοδοτείτο σε μεγάλο βαθμό και από την ανάγκη του να αποπροσανατολίσει την εσωτερική κοινή γνώμη από τα πραγματικά προβλήματα. Ο άλλοτε μεταρρυθμιστής ηγέτης που είχε ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο των Τούρκων κατά την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησής του, τα τελευταία χρόνια ακολούθησε με πείσμα μία άνευ λογικής οικονομική πολιτική με φαραωνικά έργα χωρίς ουσία και καρατομώντας όσους κεντρικούς τραπεζίτες τολμούσαν να αυξήσουν τα επιτόκια για να θέσουν υπό έλεγχο το «τέρας» του πληθωρισμού.
Το αποτέλεσμα; Η λίρα να βρεθεί σε έναν κατήφορο χωρίς τέλος (έχει χάσει πάνω από το 90% της αξίας της την τελευταία δεκαετία), οι τιμές στα ράφια των καταστημάτων να αυξάνονται με την … ώρα και η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών να φθίνει επικίνδυνα. Πολλοί πίστευαν ότι οι πολίτες αυτοί θα τιμωρούσαν τον Ερντογάν στην κάλπη. Δεν το είδαμε να συμβαίνει – όχι τουλάχιστον στον βαθμό που προέβλεπαν οι ειδικοί. Αλλαγή ρότας στην οικονομία δεν προβλέπεται τώρα, εάν επιβεβαιωθεί η δυναμική του Τούρκου προέδρου στην δεύτερη κάλπη της 28ης Μαΐου.
Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης: Μίνι κραχ για τις τράπεζες μετά τις εκλογές
