Τι κοινό έχουν μια κάψουλα στην Αυστραλία, μια φιάλη στην Ταϊλάνδη και μια φωτογραφική μηχανή στις ΗΠΑ;
Και τα τρία αντικείμενα περιείχαν ραδιενεργό υλικό και εξαφανίστηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες σε μια εξαιρετικά σπάνια σύμπτωση, όπως λένε οι ειδικοί, η οποία ωστόσο εγείρει ερωτήματα ασφαλείας σχετικά με ένα μοναδικό- και απίστευτα χρήσιμο- σύνολο ουσιών, όπως μεταδίδει το CNN.
Τι είναι τα ραδιενεργά ισότοπα;
Ένα ραδιενεργό ισότοπο, γνωστό και ως ραδιοϊσότοπο, είναι μια ασταθής μορφή ενός χημικού στοιχείου που διασπάται με την πάροδο του χρόνου με τη μορφή ακτινοβολίας.
Οι χημικές αυτές ουσίες μπορούν να βρεθούν στη φύση, αλλά πολλές δημιουργούνται τεχνητά.
Η ακτινοβολία που εκπέμπουν αυτά τα στοιχεία έρχεται με τη μορφή ακτίνων άλφα, βήτα και γάμμα, οι οποίες, ανάλογα με τη συγκέντρωσή τους, μπορεί να είναι επικίνδυνες. Όμως οι μοναδικές τους ιδιότητες τις καθιστούν επίσης χρήσιμες για πλήθος εφαρμογών, από τη θανάτωση καρκινικών κυττάρων έως τη διενέργεια απίστευτα ακριβών μετρήσεων.
Για ποιο λόγο χρησιμοποιούνται αυτές οι ραδιενεργές πηγές;
Οι ραδιενεργές πηγές είναι πιο διαδεδομένες από ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να νομίζουν.
«Εκατοντάδες χιλιάδες» από αυτές τις πηγές «χρησιμοποιούνται και μεταφέρονται χωρίς πρόβλημα κάθε μέρα», δήλωσε στο CNN η Lauren Steen, γενική διευθύντρια της Radiation Services WA, μιας εταιρείας συμβούλων που γράφει για τα σχέδια διαχείρισης της ακτινοβολίας στην Αυστραλία.
Τα ραδιενεργά υλικά έχουν ποικίλες βιομηχανικές χρήσεις, όπως η φιάλη που χάθηκε στην Ταϊλάνδη, η οποία μετρούσε την τέφρα σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από άνθρακα.
Στις κατασκευές, οι ραδιογραφικές κάμερες, όπως αυτή που χάθηκε στις ΗΠΑ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιθεώρηση της ακεραιότητας πλοίων, σωλήνων και άλλων μικρών χώρων, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Πυρηνικής Ασφάλειας. Ραδιενεργές ουσίες μπορούν επίσης να βρεθούν σε μετρητές που ελέγχουν το έδαφος. Η κάψουλα που χάθηκε στην Αυστραλία, για παράδειγμα, χρησιμοποιήθηκε σε ένα μετρητή πυκνότητας από την εταιρεία εξόρυξης Rio Tinto.
Επιπλέον, ραδιενεργές ουσίες χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία για τη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων μορφών καρκίνου ή για την απολύμανση του αίματος για μεταγγίσεις, σύμφωνα με τον David McIntyre, υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της Επιτροπής Πυρηνικής Ρύθμισης των ΗΠΑ.
Πόσο επικίνδυνα είναι τα ραδιενεργά αντικείμενα που χάθηκαν;
Πολλά εξαρτώνται από τον τύπο του ραδιενεργού ισοτόπου μέσα σε μια συσκευή και από το αν περιέχεται σε θωράκιση ή είναι ανοιχτό στα στοιχεία.
Ο κίνδυνος έκθεσης σε ραδιενέργεια από την κάμερα που χάθηκε στο Τέξας είναι «πολύ χαμηλός», ιδίως επειδή το ραδιενεργό υλικό είναι εγκιβωτισμένο από πολλαπλά στρώματα προστασίας, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Αλλά η κάψουλα στην Αυστραλία και ο κύλινδρος στην Ταϊλάνδη περιείχαν καίσιο-137, μια εξαιρετικά ραδιενεργή ουσία που είναι δυνητικά θανατηφόρα. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το καίσιο-137 μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγείας στους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή μαζί του: εγκαύματα στο δέρμα από κοντινή έκθεση, ασθένεια από ακτινοβολία και δυνητικά θανατηφόρους κινδύνους καρκίνου, ειδικά για όσους εκτίθενται εν αγνοία τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Το καίσιο-137 έχει χρόνο ημιζωής περίπου 30 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο για τον πληθυσμό για τις επόμενες δεκαετίες, αν δεν βρεθεί.
Ο κίνδυνος παρουσίας ραδιενεργού υλικού σε μια άγνωστη περιοχή για αόριστο χρονικό διάστημα αποτέλεσε ιδιαίτερη ανησυχία στην περίπτωση της Αυστραλίας, επειδή η ραδιενεργός κάψουλα εξαφανίστηκε κατά μήκος μιας τεράστιας έκτασης αυτοκινητόδρομου στην έρημο και δεν είχε περιοριστεί σε προστατευτικό περίβλημα.
Βρέθηκε μετά από μια δύσκολη έρευνα που παρομοιάστηκε με την προσπάθεια να βρεθεί μια βελόνα στα άχυρα, καθησυχάζοντας τους φόβους ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν εκτεθεί σε ραδιενέργεια εν αγνοία τους. Η ένταση της ακτινοβολίας για τον κύλινδρο που χάθηκε στην Ταϊλάνδη θα πρέπει να παρεμποδίζεται ελαφρώς από το προστατευτικό περίβλημα που περιβάλλει τη ραδιενεργό πηγή, εκτιμούν οι ειδικοί. Λίγες ημέρες αφότου αναφέρθηκε η εξαφάνιση του κυλίνδρου από ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας με άνθρακα στην Ταϊλάνδη, οι αρχές εντόπισαν ακτινοβολία καισίου-137 από σκόνη σιδήρου σε ένα χυτήριο σε ένα εργοστάσιο τήξης σιδήρου περίπου 10 χιλιόμετρα από το εργοστάσιο. Εξακολουθούν να ερευνούν αν ο κύλινδρος που αγνοείται μεταφέρθηκε σε αυτό το εργοστάσιο και αν το καισάριο που ανιχνεύθηκε προήλθε από τον κύλινδρο που αγνοείται. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην Ταϊλάνδη. Το 2000, σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου, δοχεία που περιείχαν ένα άλλο ραδιενεργό ισότοπο, το κοβάλτιο-60, αγοράστηκαν από δύο συλλέκτες παλιοσίδερων, οι οποίοι τα μετέφεραν σε μια μάντρα όπου τα άνοιξαν. Ορισμένοι εργαζόμενοι υπέστησαν τραυματισμούς που έμοιαζαν με εγκαύματα και τελικά τρεις άνθρωποι πέθαναν και άλλοι επτά υπέστησαν τραυματισμούς από ραδιενέργεια, αναφέρει η έκθεση. Σχεδόν 2.000 άλλοι που ζούσαν κοντά εκτέθηκαν σε ραδιενέργεια. Ωστόσο, ο Pennapa δήλωσε ότι το δοχείο που αγνοείται σήμερα είναι πολύ λιγότερο ραδιενεργό από εκείνο που προκάλεσε το περιστατικό το 2000.
