Skip to main content

Οι σεισμοί και η πολιτική μοίρα του Ερντογάν

Presidential Press Office/via REUTERS

Πριν από 23 χρόνια, το 1999, ο σεισμός στην Κωνσταντινούπολη, που άφησε πίσω του 17.000 νεκρούς, άνοιξε τον δρόμο για την κεντρική πολιτική σκηνή στον Ερντογάν. Τι θα γίνει σήμερα;

Αποφάσισε να μπλοκάρει το Twitter – ένα μέσο που βοηθούσε ακόμη και στον εντοπισμό ανθρώπων κάτω από τα χαλάσματα, έδωσε βοήθεια κατά προτεραιότητα στους δημάρχους του AKP, αλλά και επισκέφτηκε ο ίδιος τις πληγείσες περιοχές, υποσχόμενος να ανοικοδομήσει ταχύτατα την κατεστραμμένη από τους δύο φονικούς σεισμούς ζώνη. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν θέλει να χάσει αυτό που βλέπει ως «ευκαιρία». Όλα αυτά με φόντο τον θάνατο και την ανείπωτη τραγωδία. Οι εικόνες βιβλικής καταστροφής που κάνουν τον γύρο του κόσμου δεν αποκαλύπτουν μόνο τη δύναμη του Εγκέλαδου. Φέρνουν στο φως με τον πιο τραγικό τρόπο το τι σημαίνει να σηκώνεις ολόκληρες πολυκατοικίες, σχολεία ή και νοσοκομεία, μέσα σε μία νύχτα, χωρίς κανέναν αντισεισμικό σχεδιασμό, χωρίς κανόνες και με τα πιο φθηνά υλικά, που θα βρεις, για να δείξεις ότι «έκανες έργο». Η οργή των πολιτών ξεχειλίζει για εκείνους που επέτρεψαν την ανέγερση κτιρίων, τα οποία κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι, παγιδεύοντας χιλιάδες ανθρώπους στα χαλάσματά τους. Πρώτος υπεύθυνος ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, που στηριζόταν επί χρόνια στα «φαραωνικά» έργα.

Πριν από 23 χρόνια, το 1999, ο σεισμός στην Κωνσταντινούπολη, που άφησε πίσω του 17.000 νεκρούς, ήταν εκείνος που βύθισε την Τουρκία σε μία οξεία οικονομική και πολιτική κρίση και άνοιξε τον δρόμο στον νεαρό δήμαρχο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κόμμα του να ανέβει με ορμή στην κεντρική πολιτική σκηνή. Εκείνος ο σεισμός και η οργή κατά του τότε κυβερνητικού συνασπισμού, ήταν καθοριστικός, όπως σχολιάζουν πολιτικοί αναλυτές, για την άνοδο του πολιτικού Ισλάμ στην Τουρκία και τα πρώτα δυναμικά βήματα του Ερντογάν προς την εξουσία, που κρατάει με κάθε μέσο έως σήμερα. Οι σεισμοί της περασμένης Δευτέρας ίσως να αποδειχθούν εξίσου καθοριστικοί για το πολιτικό του μέλλον.

Οι εκλογές

Ο Ερντογάν έσπευσε να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε 10 επαρχίες για τρεις μήνες. Ουσιαστικά με το καθεστώς αυτό θα οδηγηθούν οι πολίτες των σεισμόπληκτων περιοχών στις κάλπες, που έχουν προγραμματιστεί για τις 14 Μαΐου. Ο ίδιος φαίνεται να πιστεύει ότι η τραγωδία θα συσπειρώσει τους πολίτες γύρω του.

Ωστόσο η κριτική είναι οξεία. «Έχουμε σημειώσει την όποια πρόοδο από τον σεισμό του 1999; Μάθαμε τίποτα;» αναρωτήθηκε σε ανάρτησή του ο διακεκριμένος οικονομολόγος, Οζγκούρ Ντεμιρτάς, ο οποίος έχει 4,7 εκατομμύρια ακολούθους. Περισσότερα από 11.000 σπίτια και κτίρια κατέρρευσαν από το διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου. Όσο και εάν ο Τούρκος πρόεδρος θελήσει με νέα μεγάλα προγράμματα υποδομών να δείξει ότι κινείται γρήγορα στο δύσκολο έργο της ανοικοδόμησης, τα ερείπια θα είναι εκεί να θυμίζουν λάθη, παραλείψεις, αδυναμίες.

Η δεινή κατάσταση της οικονομίας

Η κατάσταση της οικονομίας είναι επίσης ζοφερή. Ο πληθωρισμός υποχώρησε, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, κοντά στο 65%, αλλά παραμένει εξαιρετικά επώδυνος για τα νοικοκυριά, που βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημά τους να συρρικνώνεται και από την αδύναμη τουρκική λίρα (είναι στα 18,8 έναντι του δολαρίου). Ο Ερντογάν ουσιαστικά ποντάρει σε εισροές ρωσικών κεφαλαίων, προκειμένου εν όψει εκλογών να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες. Έχει ήδη αυξήσει τον κατώτατο μισθό και τις απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων, έδωσε τη δυνατότητα σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια Τούρκους για πρόωρη συνταξιοδότηση και επέκτεινε την πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια. Η αντιπολίτευση επέκρινε όλες αυτές τις κινήσεις. Τώρα ωστόσο η έκταση της καταστροφής είναι τέτοια, που δύσκολα μπορεί να πει «όχι» στα έργα υποδομών, τα οποία θα προωθήσει ο Ερντογάν.

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία είναι στα ύψη. EPA/ERDEM SAHIN

Και οι πολίτες που αισθάνονται αβοήθητοι

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να ασκήσουν κριτική στην ελλιπή αντίδραση του κρατικού μηχανισμού. Αυτό που περισσότερο θα κρίνει ωστόσο τη μοίρα του Τούρκου προέδρου είναι η αίσθηση που έχουν οι ίδιοι οι πολίτες για το εάν η κυβέρνηση και το κράτος σε αυτή την τόσο επώδυνη στιγμή είναι δίπλα τους.

REUTERS/Piroschka van de Wouw

Στο Καχραμανμαράς εκατοντάδες περιμένουν ακόμη τη βοήθεια. «Δεν βλέπουμε κουβέρτες, δεν βλέπουμε τροφή, ούτε αστυνομία ή στρατό. Δεν υπάρχει τίποτα εδώ» δηλώνει νεαρός που έχασε το σπίτι του και αρκετά μέλη από την οικογένειά του. Η φωνή αυτών των ανθρώπων θα ακουστεί έως τις κάλπες.