Tου Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ήταν ατύχημα – ή χτυπήθηκε με πυραύλους από τον ουκρανικό στρατό; Το βέβαιο είναι ότι η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας βυθίστηκε, σύμφωνα με το Ρωσικό υπουργειο Αμυνας, καθώς «έπεσε σε θαλασσοταραχή κατά τη ρυμούλκησή του στο λιμάνι του προορισμού του». Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για τεράστιο απώλεια για το ναυτικό του Πούτιν, αλλά και το γόητρο του ίδιου του Ρώσου προέδρου, 50 ημέρες μετά την εισβολή στην Ουκρανία: από άποψη προπαγάνδας, αλλά και από πλευράς στρατιωτικής στρατηγικής.
Η απώλεια του πλοίου είναι τεράστια για τον ρωσικό στρατό και για συμβολικούς λόγους, λένε οι ειδικοί. «Τα πολεμικά πλοία είναι τα πλεούμενα τμήματα της εθνικής επικράτειας», είπε στο «CNN» ο Αλέσιο Παταλάνο, καθηγητής για τον πόλεμο στο King’s College του Λονδίνου.
Το πλοίο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές μετά από έκρηξη το βράδυ της Τετάρτης στη Μαύρη Θάλασσα, ανοικτά των ακτών της Ουκρανίας . Το προκάλεσε την έκρηξη – μια ουκρανική επίθεση ή σφάλμα του ίδιου του πληρώματος – είναι ακόμα ασαφές αυτή τη στιγμή.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Τζον Κίρμπι είχε δηλώσει στο “CNN” νωρίς το απόγευμα της Πέμπτης ότι το “Moskva” δεν βυθίστηκε, αλλά υπέστη σημαντικές ζημιές. Το πολεμικό πλοίο κατευθυνόταν ρυμουλκούμενο προς τη Σεβαστούπολη, είπε ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος που αρνήθηκε να κατονομαστεί. Το πλοίο προφανώς είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, η φωτιά πιθανότατα ήταν πολύ εκτεταμένη. Η Ουκρανία αντίθετα, έχοντας καλύτερες πληροφορίες ,είχε προηγουμένως ισχυριστεί ότι το πλοίο είχε ήδη βυθιστεί.
Αρχικά, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας το είχε παρουσιάσει διαφορετικά: «Η πυρκαγιά στο «Moskva» περιορίστηκε. Το πολεμικό πλοίο θα ρυμουλκηθεί τώρα πίσω στο λιμάνι. Η φωτιά ξέσπασε μετά από έκρηξη πυρομαχικών στο ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Το πλήρωμα του πλοίου -περίπου 500 άνδρες και γυναίκες- μεταφέρθηκε με ασφάλεια.Τα σημαντικότερα οπλικά συστήματα του «Moskva» δεν υπέστησαν ζημιές και το πλοίο δεν κινδυνεύει να βυθιστεί. Έχει ξεκινήσει έρευνα», ήταν οι πρώτες πληροφορίες που είχε δώσει στη δημοσιότητα το Κρεμλίνο.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου Άμυνας δεν έδωσαν καμία πληροφορία για πιθανή ουκρανική επίθεση. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η Ουκρανία ανέφερε ότι πυροβόλησε το πλοίο.
Βαρύ πλήγμα
Όποια και αν είναι η πραγματική αλήθεια για τις αιτίες της βύθισης του πλοίου, η απώλεια του «Moskva» αποτελεί βαρύ πλήγμα για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το Moskva ήταν η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πολεμικό πλοίο διέπετε 16 πυραύλους P1000 Wulkan και μια ποικιλία άλλων οπλικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων ανθυποβρυχιακών όπλων. Το «Moskva» εθεωρείτο το σημαντικότερο και ισχυρότερο ρωσικό πολεμικό πλοίο στη Μαύρη Θάλασσα. Είχε ναυπηγηθείς στην ουκρανική πόλη Μικολάγιεφ κατά την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και τέθηκε σε υπηρεσία το 1983, σύμφωνα με ρωσικά μέσα ενημέρωσης.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων TASS, το πολεμικό πλοίο και τα 510 μέλη του πληρώματος βρίσκονταν στην ανατολική Μεσόγειο το 2015 για να προστατεύσουν ρωσική αεροπορική βάση στη Συρία.
Στην αρχή του ρωσικού πολέμου κατά της Ουκρανίας, το «Moskva» αναπτύχθηκε κοντά στα ρουμανικά σύνορα και είχε εξαπολύσει επίθεση στο ουκρανικό «νησί των Φιδιών». Όταν οι Ουκρανοί στρατιώτες που βρίσκονταν εκεί αρνήθηκαν να παραδοθούν, 19 άνδρες συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους Ρώσους.
Σύμφωνα με έκθεση του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού , το “Moskva” παρέμεινε σχετικά μακριά από αμφισβητούμενες περιοχές όπως το στρατηγικά σημαντικό λιμάνι της Οδησσού. Με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς επί του σκάφους, λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε για την περιπολία και την υπεράσπιση μιας μεγάλης περιοχής στη βόρεια Μαύρη Θάλασσα. Το καταδρομικό λέγεται επίσης ότι έπαιζε ρόλο στην ασφάλεια του εναέριου χώρου στη νότια και ανατολική Ουκρανία. Επομένως, θα ήταν κατανοητό ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να επιχειρεί στον εναέριο χώρο σε εκείνη την περιοχή , με πιο μεγάλη ασφάλεια στο μέλλον.
Τι οδήγησε στην έκρηξη και το ναυάγιο του «Moskva»;
Το Υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι στιγμής είναι απρόθυμο να αξιολογήσει τα αίτια της πυρκαγιάς. Ανώτερος αμυντικός αξιωματούχος δήλωσε την Πέμπτη στην Ουάσινγκτον ότι δεν είναι ακόμη σαφές τι προκάλεσε τη ζημιά στο καταδρομικό πυραύλων. Το πλοίο πιστεύεται ότι ήταν 60 με 65 ναυτικά μίλια νότια της ουκρανικής πόλης Οδησσού όταν σημειώθηκε η έκρηξη.
«Προς το παρόν δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι προκάλεσε την έκρηξη και την πυρκαγιά.» Θα μπορούσε να οφείλεται σε επίθεση με πυραύλους, αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λόγοι. Σύμφωνα με πηγές της Ουκρανίας, το πλοίο δέχθηκε επίθεση από την ξηρά με πυραύλους Neptun. Θα μπορούσε επίσης να είχε χρησιμοποιηθεί drone. Είτε για να δώσουν την ακριβή θέση του πλοίου είτε για να αποσπάσουν την προσοχή της άμυνας του πλοίου.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, αν τελικά το πλοίο επλήγη με πυραύλους, θα πρόκειται για την πρώτη γνωστή χρήση Neptune εναντίον της Ρωσίας. Το πυραυλικό αυτό σύστημα αναπτύχθηκε πέρυσι στην Ουκρανία με βάση τον σοβιετικό πύραυλο κρουζ KH-35.
Δεν αποκλείεται πάντως να χρησιμοποιήθηκαν βρετανικοί πύραυλοι Harpoon, τους οποίους το Λονδίνο υποσχέθηκε πρόσφατα να παραδώσει στο Κίεβο,αλλά δεν είναι σαφές εάν βρίσκονται ήδη στην Ουκρανία.
Η εξήγηση της Ρωσίας ότι ήταν ατύχημα στο πλοίο που προκάλεσε την έκρηξη θεωρείται απίθανη, αλλά όχι αδύνατη.
Σε κάθε περίπτωση ,το «Moskva» είναι το δεύτερο μεγάλο πολεμικό πλοίο που χάνει η Ρωσία κατά την εισβολή. Στα τέλη Μαρτίου, η Ουκρανία ανέφερε μια πυραυλική επίθεση σε ρωσικό αποβατικό πλοίο στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ. Εικόνες στα social media έδειχναν μεγάλη φωτιά στο αποβατικό σκάφος, αλλά δεν έγινε γνωστή η τύχη του σκάφους.
