«Συναγερμό» προκάλεσε στους ευρωπαίους ηγέτες η είδηση ότι ο Εμ. Μακρόν βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό μετά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Γιατί όμως συνεχίζουν να συνέρχονται οι ευρωπαίοι ηγέτες δια ζώσης;
Παρότι δεν είναι σαφές πότε και από ποιόν μολύνθηκε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η είδηση είναι το χειρότερο δυνατό σενάριο για τους διοργανωτές των Συνόδων Κορυφής στις Βρυξέλλες. Διότι, όπως ανακοινώθηκε, είναι πολύ πιθανό ο γάλλος ηγέτης να κόλλησε τον επικίνδυνο ιό κατά τον μαραθώνιο των διαπραγματεύσεων της περασμένης εβδομάδας.
Από την αρχή της πανδημίας οι υπάλληλοι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να περιορίσουν τον κίνδυνο μόλυνσης των ευρωπαίων ηγετών. Υπάρχει δηλαδή φυσικά υποχρεωτική χρήση μάσκας και τήρηση αποστάσεων ασφαλείας ενώ οι εθνικές αντιπροσωπείες περιορίζονται στο ελάχιστο, με τους πρωθυπουργούς και αρχηγούς κρατών να επιτρέπεται να συνοδεύονται πλέον το πολύ από πέντε συμβούλους τους. Όλοι πρέπει να φορούν μάσκες ενώ οι χειραψίες έχουν δώσει τη θέση τους στους περίεργους χαιρετισμούς με τους αγκώνες αλλά και στις υποκλίσεις.
Μαραθώνιος ιχνηλάτησης
«Κατά τη διάρκεια των συνόδων τηρήθηκαν όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα και δεν έχουμε πληροφορίες για άλλους θετικά διαγνωσθέντες, είτε συμμετέχοντες, είτε υπαλλήλους», ανακοίνωσε εκπρόσωπος στις Βρυξέλλες. Εντούτοις ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν ενδέχεται να μετέδωσε τον κορωνοϊό και σε άλλους ηγέτες χωρίς αυτό να έχει γίνει μέχρι στιγμής γνωστό. Διότι είχε και διμερείς επαφές, όπως για παράδειγμα με την καγκελάριο Μέρκελ, η οποία ωστόσο είναι ιδιαιτέρως προσεκτική φορώντας μάλιστα πάντα μάσκα FFP-2. Στο μεταξύ η καγκελαρία ανακοίνωσε ότι το τελευταίο τεστ της Άγκελα Μέρκελ ήταν αρνητικό.
Η μόλυνση του Εμ. Μακρόν πυροδότησε πάντως έναν μαραθώνιο ιχνηλάτησης στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με ορισμένους ηγέτες, όπως τον βέλγο πρωθυπουργό ντε Κρο και τον πορτογάλο ομόλογό του Κόστα να μπαίνουν σε προληπτική καραντίνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τη Δευτέρα αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών και πριν φυσικά διαγνωσθεί θετικός, ο γάλλος πρόεδρος καλούσε τους ομολόγους του στο Παρίσι για τους εορτασμούς της επετείου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ορισμένοι ηγέτες, όπως ο ισπανός πρωθυπουργός Σάντσεθ συμμετείχαν εκ νέου δια φυσικής παρουσίας. Μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ βρίσκονται πλέον επίσης σε καραντίνα.
Σε κατ’ οίκον περιορισμό και τηλεργασία είχαν βρεθεί τον Οκτώβριο επίσης η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν αλλά και η φινλανδή πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν διότι είχαν έρθει σε επαφή με θετικά διαγνωσθέντες. Για τον ίδιο λόγο ο Σαρλ Μισέλ είχε αναβάλει τον Σεπτέμβριο προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής.
Θεωρητικά οι ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να είχαν συμφωνήσει ήδη να συνέρχονται μόνο μέσω τηλεδιασκέψεων και όχι δια ζώσης. Η εμπειρία δείχνει όμως ότι στην περίπτωση αυτή όλοι διαβάζουν απλώς τις σημειώσεις τους. Και καθότι οι τηλεδιασκέψεις δεν επιτρέπουν τις διμερείς επαφές και τα ιδιωτικά τετ α τετ, τα αποτελέσματα είναι συνήθως ιδιαίτερα πενιχρά. Με απλά λόγια: οι τηλεδιασκέψεις δεν φέρνουν αποτελέσματα.
Αποφάσεις μόνο με φυσική παρουσία;
Το ότι επετεύχθη συμβιβασμός την περασμένη εβδομάδα τόσο στο ζήτημα της προστασίας του κλίματος όσο και στο ακανθώδες θέμα του κοινοτικού προϋπολογισμού αποδίδεται στον μαραθώνιο των διαπραγματεύσεων και ζυμώσεων που έγιναν στις Βρυξέλλες. Η Σύνοδος Κορυφής του περασμένου Ιουλίου με αντικείμενο το Ταμείο Ανάκαμψης που διήρκεσε τέσσερις συνολικά μέρες, επιβεβαιώνει ότι οι δύσκολες αποφάσεις προϋποθέτουν την φυσική παρουσία των ευρωπαίων ηγετών.
Το παράδειγμα του Brexit επιβεβαιώνει τον άγραφο κανόνα που θέλει τις τηλεδιασκέψεις να είναι, συνήθως, ατελέσφορες. Γι΄ αυτό και οι διαπραγματευτές των δυο πλευρών, Μπαρνιέ και Φροστ, οι οποίοι παρεμπιπτόντως είχαν μολυνθεί το καλοκαίρι, αποφάσισαν να συνέρχονται και να διαπραγματεύονται και πάλι πρόσωπο με πρόσωπο.
Σημαντικό είναι το πλήγμα και για τη δημοσιογραφία καθώς από την αρχή της πανδημίας οι συνεντεύξεις Τύπου και οι ενημερώσεις γίνονται πλέον μόνο ψηφιακά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι εκπρόσωποι Τύπου επιλέγουν συνήθως οι ίδιοι τις ερωτήσεις στις οποίες θέλουν να απαντήσουν, με αποτέλεσμα πολλοί δημοσιογράφοι να μην έχουν καν την ευκαιρία να υποβάλλουν το ερώτημά τους. Δεύτερες, διευκρινιστικές ερωτήσεις είναι πρακτικά σχεδόν αδύνατες ενώ έχουν εκλείψει επίσης οι επαφές στο περιθώριο, τα μίνι τετ α τετ για έναν καφέ και μια κουβέντα πίσω από τις κάμερες. Σε σημαντικά ζητήματα οι δημοσιογράφοι καλούνται συχνά να αντλήσουν τις πληροφορίες τους από το twitter και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Γεγονός είναι ότι και σε πολιτικό επίπεδο η Ευρώπη θα επιστρέψει στην κανονικότητα μόνο όταν θα έχουν εμβολιαστεί όλοι οι ηγέτες, τα επιτελεία τους και οι επικεφαλής των υπουργείων. Δεδομένων των προκλήσεων, με τις οποίες είναι και πάλι αντιμέτωπη η Ευρώπη, αυτό θα πρέπει να γίνει σχετικά άμεσα. Ψηλά στην ατζέντα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 θα βρεθεί η επανεκκίνηση των οικονομιών με αιχμή του δόρατος το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και η προσφυγική πολιτική.
