Της Ανθής Αγγελοπούλου
Τα νεότερα στοιχεία της πανευρωπαϊκής έρευνας European School Survey Project on Alcohol and other Drugs (ESPAD) αναφορικά με τη μείωση της κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και του καπνίσματος τους εφήβους καθώς και της χρήσης των «νέων» ψυχοδραστικών ουσιών και εξαρτητικών συμπεριφορών, ανακοινώθηκαν από τους ειδικούς πρόσφατα στη Λισαβόνα. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν επίσης, η αλόγιστη χρήση διαδικτύου και ο τζόγος γιατί, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες τείνουν να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών στους εφήβους παραμένει δυστυχώς σε πολύ υψηλά επίπεδα στην Ευρώπη καθώς η μείωση ποσοστών κατανάλωσης ήταν πολύ μικρή. Για παράδειγμα το ποσοστό των 16χρονων που έχουν δοκιμάσει αλκοόλ μειώθηκε μόνο από το 89% στο 81% και το ποσοστό των εφήβων που έκαναν κατανάλωση μειώθηκε από το 56% στο 47%.
Αναφορικά με το κάπνισμα τα στοιχεία είναι πιο θετικά καθώς περισσότεροι από τους μισούς 16χρονους μαθητές απάντησαν ότι δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Επίσης μειώθηκε το ποσοστό των 16χρονων που ξεκίνησε να καπνίζει σε ηλικία μικρότερη των 13 ετών.
Ωστόσο, η χρήση παράνομων ουσιών παραμένει σταθερή και σε υψηλά επίπεδα. Οι 16χρονοι που ανέφεραν χρήση παράνομης ουσίας έστω και μία φορά στη ζωή τους ανέρχονται στο ποσοστό του 18%. Οι ειδικοί όμως παρατήρησαν ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών και μάλιστα σημαντικές. Σε 10 ευρωπαϊκές χώρες τα επίπεδα χρήσης παράνομων ουσιών είναι μεγαλύτερα και φτάνουν στο 25%.
Η κάνναβη αποτελεί την πιο δημοφιλή παράνομη ουσία στους 16χρονους όλης της Ευρώπης. Σχεδόν 1 στους 3 εφήβους στην Ευρώπη, ποσοστό 30% έχει «εύκολη» πρόσβαση στην κάνναβη ενώ σε άλλες παράνομες ουσίες όπως η έκσταση έχει πρόσβαση εύκολη το 12%, στην κοκαΐνη το 11%, στις αμφεταμίνες τα 9%, στις μεθαμφεταμίνες το 7% και στο κρακ το 8%.
Ένα 4% των μαθητών της Ευρώπης απάντησε ότι έχει κάνει χρήση κάποια νέας ψυχοδραστικής ουσίας έστω και μια φορά στη ζωή του και μάλιστα λίγες μέρες πριν διεξαχθεί η έρευνα. Γενικά οι 16χρονοι στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία προτιμούν αυτές τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες.
Όσον αφορά το θέμα της χρήσης του διαδικτύου και του τζόγου, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι υπάρχει ανάγκη συστηματικής επιτήρησης των νέων και εξέφρασαν την ανησυχία τους αναφορικά με τη διείσδυση τους στα διαδικτυακά παιχνίδια και στο τζόγο. Για παράδειγμα η έρευνα έδειξε ότι μεγάλο ποσοστό 16χρονών χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο το διαδίκτυο 5,8 ημέρες την εβδομάδα. Το 83% των κοριτσιών και το 73% των αγοριών κάνει χρήση τουλάχιστον 4 μέρες εβδομαδιαίως. Το 39% των αγοριών παίζει παιχνίδια σ’ αυτό ενώ, μόνο το 7% των κοριτσιών κάνει το ίδιο. Επίσης το 23% των αγοριών ασχολείται με το τζόγο μέσω διαδικτύου ενώ μόνο το 5% των κοριτσιών ασχολείται με αυτό.
Οι επιστήμονες εξέφρασαν την ανησυχία τους αναφορικά με το θέμα της χρήσης «νέων» ψυχοδραστικών ουσιών από τους εφήβους. Όπως είπαν, είναι απαραίτητο να ληφθούν σοβαρότερα μέτρα ώστε να υπάρξει ενημέρωση και πρόληψη στους μαθητές για τις επιπτώσεις της χρήσης «ουσιών».
Απογοητευτικά τα στοιχεία στην Ελλάδα
Όσον αφορά τη χώρα μας τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ελληνόπουλα ακολουθούν πιστά τις ευρωπαϊκές «προδιαγραφές». Αναφορικά με την κατανάλωση αλκοόλ οι έφηβοι στη χώρα μας αναφέρουν σε υψηλότερα ποσοστά ότι «πίνουν» ενώ σε υψηλότερα ποσοστά είναι και η «εύκολη» πρόσβαση σε αυτό.
Ωστόσο, μολονότι υψηλότερο ποσοστό εφήβων στην Ελλάδα αναφέρουν «εύκολη» πρόσβαση σε τσιγάρα συγκριτικά με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, παρατηρούνται χαμηλότερα ποσοστά μαθητών που έχουν καπνίσει έστω και μία φορά. Η Ελλάδα παρουσιάζει επίσης χαμηλότερα ποσοστά πρώιμης δοκιμής, δηλαδή στην ηλικία των 13 ετών.
Αναφορικά με τις παράνομες ουσίες η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά σε όλους τους δείκτες που αφορούν τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών με μόνη εξαίρεση τα υψηλά ποσοστά χρήσης εισπνεόμενων ουσιών όπως ηρεμιστικά και υπνωτικά φάρμακα.
Πρώτοι τζογαδόροι οι έφηβοι στην Ελλάδα
Επίσης, η χρήση διαδικτύου στην Ελλάδα από τους εφήβους είναι ίδια με αυτή της υπόλοιπης Ευρώπης, ωστόσο, συγκριτικά με το μέσο όρο οι έλληνες έφηβοι αναφέρουν σε χαμηλότερα ποσοστά τη χρήση διαδικτυακών παιχνιδιών και σε υψηλότερα ποσοστά το «κατέβασμα» ταινιών και μουσικής καθώς και εφαρμογών. Τέλος, στο κομμάτι του τζόγου η χώρα μας δυστυχώς κατέχει τα πρωτεία μέσα στην Ευρώπη. Οι έλληνες έφηβοι είναι στην 1η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στον στοιχηματισμό και το τζόγο με υπερδιπλάσιο ποσοστό. Μάλιστα το μεγαλύτερο ποσοστό των 16χρονων ανάφεραν ότι έχουν στοιχηματίσει τον τελευταίο χρόνο είτε διαδικτυακά, είτε σε ειδικούς χώρους στοιχηματισμού.
Οι ειδικοί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου. Όπως ανάφερε η Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Α. Κοκκέβη οι εξαρτήσεις αποτελούν κίνδυνο για την ψυχική και σωματική υγεία των εφήβων. Όπως είπε , η αλματώδης αύξηση των τεχνολογιών και η διείσδυση τους στον πληθυσμό των νέων αυξάνει τους κινδύνους και αποτελεί μεγάλη πρόκληση για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και ιδιαίτερα τη χώρα μας. Γι αυτό οι ειδικοί και οι αρμόδιοι κάθε χώρας πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα πρόληψης.
