Της Ανθής Αγγελοπούλου
Σημαντικά είναι τα ευρήματα σχετικά με το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας στους πρόσφυγες και μετανάστες, τα οποία προέκυψαν από σχετική έρευνα σε 14.000 γυναίκες που πραγματοποιήθηκε με αφορμή το πρόγραμμα «Μητέρα & Παιδί», το οποίο πραγματοποιείται στο πλαίσιο της παγκόσμιας δράσης «MSDforMothers».
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες ήταν αρκετά δύσκολη για μετανάστες και πρόσφυγες που αντιμετώπισαν προβλήματα υγείας στο παρελθόν στη χώρα μας.
Σύμφωνα με την έρευνα πρόσβασης σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας, που έγινε σε 14.000 γυναίκες προέκυψε επίσης ότι η πρώιμη και συνεχής πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού, αλλά και μετά είναι θεμελιώδης για τη μείωση των θανάτων γυναικών και νεογνών.
Προηγούμενη έρευνα του 2012, που είχε γίνει από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Συστημάτων Υγείας και Διαμόρφωσης Πολιτικών, είχε διαπιστώσει ότι σχεδόν το 72% των προσφύγων και μεταναστών δεν είχαν καθόλου ή ήταν πολύ δύσκολη η πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγείας. Ενώ λιγότερο από το 47% των γυναικών προσφύγων και μεταναστριών είχαν πρόσβαση σε γυναικολογική φροντίδα κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού.
Η πρόσβαση των προσφύγων και των μεταναστριών σε υγειονομικές υπηρεσίες διαφοροποιείται κατά μήκος της ευρωπαϊκής ηπείρου, αλλά παντού υπάρχουν περιορισμοί και απαγορεύσεις.
Τα κυριότερα εμπόδια που αντιμετωπίζει αυτή η ευάλωτη ομάδα γυναικών είναι τα εξής:
- Το «απαγορευτικό» κόστος των υπηρεσιών, που σε πολλές περιπτώσεις φτάνει στο 100% του κόστους της υπηρεσίας. Το συγκεκριμένο πρόβλημα συναντάται σε μεγάλο βαθμό στη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Μεγάλη Βρετανία.
- Έλλειψη γνώσης των δικαιωμάτων τους και του τρόπου λειτουργίας των διαφόρων συστημάτων υγείας, λόγω της διαφορετικής γλώσσας, κουλτούρας και θρησκείας, με αρκετές γυναίκες από αυτές που συμμετείχαν στην έρευνα να μην γνωρίζουν καν ότι δικαιούνται ασφαλιστική κάλυψη.
- Η πολυπλοκότητα των υγειονομικών και ασφαλιστικών συστημάτων.
- Ο φόβος που διακατέχει τους πληθυσμούς αυτούς ότι, αν διαμαρτυρηθούν, κινδυνεύουν να μη λάβουν τις υγειονομικές υπηρεσίες που έχουν ανάγκη, να υποστούν φυλετικές διακρίσεις, ακόμα και να συλληφθούν.
- Πολιτικά εμπόδια που υπάρχουν σε πολλές χώρες της Ευρώπης σχετικά με το προσφυγικό και το μεταναστευτικό θέμα, τα οποία προκαλούν μεγάλο φόβο στις γυναίκες αυτές.
- Περιορισμοί στη δωρεάν υγειονομική φροντίδα που δικαιούνται έγκυοι, μητέρες και νεογνά και γραφειοκρατικές διαδικασίες που εμποδίζουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές.
- Ιστορικό κακομεταχείρισης αυτών των γυναικών, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αναχώρησή τους από τις πατρίδες τους.
- Η διαβίωσή τους σε απομακρυσμένες περιοχές, σε χώρους φιλοξενίας προσφύγων, που καθιστά δύσκολη γεωγραφικά την πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι με βάση την οικονομική ανάλυση στο πλαίσιο της έρευνας, η ισότιμη πρόσβαση των προσφύγων γυναικών σε υγειονομικές υπηρεσίες, μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε εξοικονόμηση πόρων των εθνικών συστημάτων υγείας των ευρωπαϊκών κρατών, παρά την περί αντιθέτου ευρέως διαδεδομένη άποψη.
Συστάσεις πολιτικής για τη διασφάλιση της πρόσβασης
Βάσει των συμπερασμάτων της έρευνας αλλά και των εμπειριών των γυναικών που συμμετείχαν σε αυτήν, οι Γιατροί του Κόσμου συνέταξαν ένα κείμενο προτάσεων πολιτικής για την αντιμετώπιση του θέματος της ισότιμης πρόσβασης των πληθυσμών αυτών σε υγειονομικές υπηρεσίες. Το κείμενο αυτό με τίτλο «Συστάσεις πολιτικής για την υγεία των προσφύγων προς τις ευρωπαϊκές και εθνικές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ», καλεί όλα τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, να μελετήσουν την έρευνα και να στηρίξουν ενωμένα τις συστάσεις αυτές.
Ο πρόεδρος των ΓτΚ Ελλάδας Δρ. Ν. Κανάκης τόνισε ότι θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό και πρέπει να μπει ψηλά στην ατζέντα των κρατών – μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, τόσο για ανθρωπιστικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Όπως είπε, με τις «Συστάσεις Πολιτικής για την Υγεία των Μεταναστών» που εκπόνησαν οι Γιατροί του Κόσμου, δίνουν επί της ουσίας ένα χέρι βοήθειας στα κράτη – μέλη για το πώς πρέπει να χειριστούν αυτούς τους πληθυσμούς, ώστε να έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
Αξίζει ωστόσο, να σημειωθεί ότι με το διετές πρόγραμμα «Μητέρα & Παιδί», που ξεκίνησε εδώ και ένα χρόνο, 28.572 γυναίκες έλαβαν μέχρι στιγμής βοήθεια από τους Γιατρούς του Κόσμου, εκ των οποίων οι 2.500 ήταν έγκυες και, σχεδόν 4.800 νεογνά και βρέφη είχαν παιδιατρική φροντίδα.
Ο πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας Δρ. Νικήτας Κανάκης επεσήμανε ότι η εμπειρία τους από το πρόγραμμα «Μητέρα και Παιδί» κατέδειξε ότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές σώζει ζωές, γλιτώνοντας ταυτόχρονα πολύτιμους πόρους από τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας. Όπως είπε ο κ. Κανάκης, η παρέμβαση αυτή δεν κόστισε ούτε ένα ευρώ στο ελληνικό κράτος, καθώς όλο το πρόγραμμα ήταν χορηγούμενο. Ωστόσο σημείωσε ότι η παρέμβαση πρέπει να είναι καθολική και τελικώς κοστίζει λιγότερο από τη μη παρέμβαση, η οποία επιφέρει σημαντικά προβλήματα υγείας και στέλνει πολλές γυναίκες για νοσηλεία. Το κόστος για την παρακολούθηση κάθε μιας από τις γυναίκες αυτές αγγίζει μόλις τα 12,25 ευρώ.
Όπως ανέφερε, η συντριπτική πλειοψηφία είναι γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες όμως το πρόγραμμα και γενικότερα οι Γιατροί του Κόσμου είναι ανοικτά σε όλες τις γυναίκες που έχουν ανάγκη βοήθειας και δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στις δομές υγείας. Για τον λόγο αυτό και ένα 20%-25% των γυναικών που επισκέπτονται το πρόγραμμα είναι Ελληνίδες.
«Κάθε μητέρα δικαιούται να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές υγειονομικές υπηρεσίες, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη της», τόνισε κλείνοντας ο πρόεδρος των ΓτΚ Ελλάδας.
Δείτε εδώ τις «Συστάσεις πολιτικής για την υγεία των προσφύγων προς τις ευρωπαϊκές και εθνικές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ»
