Της Ανθής Αγγελοπούλου
Επιστημονικές έρευνες προσπαθούν να αποδείξουν ότι το κάπνισμα μπορεί να γίνει λιγότερο βλαβερό για την υγεία του καπνιστή, καθώς και του παθητικού καπνιστή, με τα νέα προϊόντα «Δυνητικά Μειωμένου Κινδύνου» όπως λέγονται.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες το κάπνισμα είναι εθιστικό και προκαλεί μια σειρά από σοβαρές βλάβες. Μάλιστα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Π.Ο.Υ. αναφέρει ότι δεν διαβλέπετε στο μέλλον κάποια σημαντική μείωση των καπνιστών, αντιθέτως υπολογίζει ότι πάνω από 1 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα συνεχίσουν να καπνίζουν μέχρι το 2025.
Ωστόσο, μία νέα έννοια αυτή της «Μείωσης της Βλάβης» από το κάπνισμα στους ενήλικους καπνιστές πραγματεύεται την αποδοχή και χρήση λιγότερο επιβλαβών εναλλακτικών σε σύγκριση με το συμβατικό τσιγάρο, στο οποίο λαμβάνει χώρα η καύση του καπνού και συνεπώς παράγονται τα επιβλαβή συστατικά που κυρίως συνδέονται με τα νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα. Η νικοτίνη σύμφωνα με τους ειδικούς αποτελεί φυσικό συστατικό του καπνού και μολονότι δεν είναι ακίνδυνη, δεν αποτελεί την κύρια αιτία ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Οι Οδηγίες του National Institute for Health and Care Excellence – NICE για τη δημόσια υγεία με τίτλο, «Καπνός: Προσεγγίσεις μείωσης της βλάβης προς το κάπνισμα» που εξεδόθησαν το 2013 αναφέρουν ότι οι τοξίνες και οι καρκινογόνες ουσίες του νέφους του καπνού και όχι η νικοτίνη, είναι κυρίως εκείνες που προκαλούν ασθένειες και επιφέρουν τον θάνατο.
Τα προϊόντα με Δυνητικά Μικρότερο Κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στους καπνιστές συγκριτικά με τα συμβατικά τσιγάρα έχουν μπει στο μικροσκόπιο των ερευνητών σε μεγάλο ερευνητικό Κέντρο στο Neuchatel της Ελβετίας καθώς, όπως λένε οι επιστήμονες τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν καίνε τον καπνό και συνεπώς παράγουν μικρότερες ποσότητες επιβλαβών ουσιών όπως αυτές που εντοπίζονται στον καπνό του κλασικού τσιγάρου.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στον καπνό του κλασικού τσιγάρου έχουν εντοπιστεί πάνω από 6.000 ουσίες, με περίπου 100 από αυτές να έχουν ταξινομηθεί ως επιβλαβείς ή δυνητικά επιβλαβείς (HPHC). Η πλειονότητα των HPHC σχηματίζεται όπως λένε, κατά τη διάρκεια της καύσης του καπνού.
Τα νέου τύπου προϊόντα θέρμανσης καπνού δεν καίνε τον καπνό αλλά τον θερμαίνουν κάτω από τους 350ο και δεν παράγουν στάχτη ή σωματίδια. Σύμφωνα με τις μελέτες που διεξάγονται ο μέσος όρος μειώσεων σχηματισμού επιβλαβών ή δυνητικά επιβλαβών συστατικών (συμπεριλαμβανομένου του CO) σε σύγκριση με τα επίπεδα που μετρήθηκαν στο νέφος καπνού από το τσιγάρο αναφοράς 3R4F αγγίζει το 90% για 18 χημικές ουσίες όπως κατέγραψε ο FDA. Ενώ, στη μείωση της τοξικότητας φτάνει το 90% στην κυτταροτοξικότητα, και 95% στη γονιδιοτοξικότητα.
Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί 4 μελέτες που αφορούσαν την πρόσληψη νικοτίνης και τις υποκειμενικές επιπτώσεις και στις οποίες συμπεριλήφθησαν καπνιστές από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Επίσης ολοκληρώθηκαν 4 μελέτες που αφορούσαν την έκθεση σε επιβλαβείς και δυνητικά επιβλαβείς ουσίες , τι υποκειμενικές επιπτώσεις και την παρακολούθηση της ασφάλειας στις οποίες έλαβαν μέρος καπνίζοντες από Ιαπωνία, ΗΠΑ και Πολωνία. Ενώ, είναι σε εξέλιξη μελέτες που αφορούν τις αλλαγές σε κλινικά καταληκτικά σημεία κινδύνου και τις υποκειμενικές επιπτώσεις και στις οποίες λαμβάνουν μέρος άτομα από ΗΠΑ, Ιαπωνία και Ευρωπαϊκή Ένωση (Γερμανία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο).
Σύμφωνα με τις οδηγίες του FDA τα νέου τύπου τσιγάρα δεν είναι εντελώς ακίνδυνα όμως αξίζει να διερευνηθεί το κατά πόσο συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου βλαβών, ενώ τα αποτελέσματα των ερευνών επαληθεύονται και από κρατικού φορείς.
Το FDA έχει ορίσει λεπτομερείς κανόνες αναφορικά με τα επιστημονικά στοιχεία που θα πρέπει να περιλαμβάνονται στις αιτήσεις για τα “Modified Risk Tobacco Products”.
Για παράδειγμα το Committee Of Toxicology της Αγγλίας το 2017 – Αγγλία επεσήμανε σε ανακοίνωσή του ότι τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού μειώνουν τα HPHCs κατά “50-90%” σε σύγκριση με τον καπνό του τσιγάρου, και πιθανόν να μειώνουν τον κίνδυνο για τους καπνιστές και τους γύρω τους σε σύγκριση με το κάπνισμα.
Επίσης το Federal Risk Assessment Institute (BfR) στη Γερμανία, τον ίδιο χρόνο επεσήμανε ότι τα ευρήματα των μελετών είναι ελπιδοφόρα για τα προϊόντα αυτά ενώ το 2016, το National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) της Ολλανδίας, είχε αναφέρει ότι τα θερμαινόμενα και μη καιγόμενα προϊόντα δείχνουν να είναι λιγότερο επιβλαβή προς την υγεία σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερα δεδομένα, όπως για τη συμπεριφορά καπνίσματος του χρήστη, προκειμένου να διατυπώσουμε μια εμπεριστατωμένη γνώμη για τη βλαπτικότητά τους.
Περισσότερες από 200 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και βιβλία όπως στο American Journal of Physiology, στο Nature Biotechnology, στο Regulatory Toxicology and Pharmacology δείχνουν ότι τα προϊόντα με Δυνητικά Μικρότερο Κίνδυνο είναι σε καλό δρόμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι κλινικές μελέτες έχουν υποβληθεί στον ιστότοπο www.ClinicalTrials.gov
Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν τα δυνητικά οφέλη των εναλλακτικών μη καιόμενων προϊόντων καπνού για τη δημόσια υγεία
Μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις εστιάζουν κυρίως στους δύο πρώτους πυλώνες για τον Έλεγχο του Καπνίσματος . Στην Πρόληψη της έναρξης του καπνίσματος και Ενθάρρυνση των καπνιστών να διακόψουν το κάπνισμα. Τώρα ανοίγει και ένας νέος δρόμος, αυτής της Μείωσης της Βλάβης (Harm Reduction) που μπορεί να αποτελέσει τον τρίτο πυλώνα συμπληρωματικά με την Πρόληψη και τη Διακοπή. Η Μείωση της Βλάβης μπορεί να μειώσει τις βλαβερές συνέπειες που συσχετίζονται με τα προϊόντα της καύσης που παράγονται κατά το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων και να μειώσει την κατανάλωση τους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, του Καναδά, του Ηνωμένου Βασιλείου, και της Αυστραλίας, θεωρούν ότι με την έγκριση νέων καινοτόμων τεχνολογιών που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο βλάβης από το κάπνισμα συμβάλλουν στην προσπάθεια των χρηστών να σταματήσουν τελικά να καπνίζουν. Ενώ η κυβέρνηση της Τσεχίας και της Πορτογαλίας στοχεύουν να συμπεριλάβουν το συντομότερο τη «Μείωση της βλάβης» στις εθνικές πολιτικές τους για τη δημόσια υγεία. Τέλος η Κύπρος, η Ουγγαρία και η Ιταλία έχουν διατάξεις ενσωματωμένες στη νομοθεσία τους για τα νέα προϊόντα καπνού, που αποδεδειγμένα μειώνουν τη βλάβη σε σχέση με το παραδοσιακό κάπνισμα. Επισημαίνοντας ωστόσο ότι η διαδικασία αναγνώρισης ως προϊόντων μειωμένου κινδύνου περιλαμβάνει αυστηρούς ελέγχους και αξιολόγηση όλων των σχετικών επιστημονικών δεδομένων.
