Το 2024 υπήρξε η 4η συνεχόμενη χρονιά με αυξητικό αποτύπωμα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, γεγονός που συζητήθηκε στα διεθνή fora ως παράδειγμα επιτυχημένης στρατηγικής, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΜ καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδωρίδη.
O απολογισμός Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) για το 2024 καταδεικνύει μια επιτυχημένη προσπάθεια για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων, με στόχο την υπέρτατη προσφορά προς τον συνάνθρωπο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, η χρονιά έκλεισε με 111 αποβιώσαντες δότες συμπαγών οργάνων να χαρίζουν ζωή σε 236 συνανθρώπους μας, ενώ εάν σε αυτούς προσθέσουμε και τους 125 γενναιόδωρους ζώντες δότες (123 νεφρού και 2 ήπατος), οι ευεργετηθέντες ασθενείς φθάνουν τους 361.
Θεμέλιος λίθος της αλυσίδας προσφοράς ζωής είναι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) της χώρας μας, με προεξάρχουσες στη δωρεά το 2024 τις ΜΕΘ των Νοσοκομείων ΠΓΝΑ «Αττικό», ΓΝΘΘ «Σωτηρία», ΠΑΓΝ Ηρακλείου, ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», ΓΝΑ ΚΑΤ και ΓΝΘ «Παπανικολάου».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των προτάσεων προς τους συγγενείς των υποψηφίων δοτών προέρχεται από τους ίδιους τους ιατρούς ή τους συντονιστές μεταμοσχεύσεων, ενώ η «άρνηση των συγγενών» έχει πέσει στο 26%, ποσοστό εφάμιλλο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Συνεπώς, ο θεσμός του «Τοπικού Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων» (ΤΣΜ) λειτουργεί αποτελεσματικά και αποτελεί σημαντικό συνεργάτη των ΜΕΘ, αφού 60 από τους 111 δότες προήλθαν από τα νοσοκομεία των πρώτων 7 Τοπικών Συντονιστών που προσελήφθησαν μέσω του Ταμειακού Προγράμματος Ανάκαμψης (οι οποίοι στη συνέχεια αυξήθηκαν στους 20).
Προφίλ ληπτών και δοτών
Ο μέσος όρος ηλικίας των ληπτών για το 2024 ήταν τα 52,4 έτη και ο μέσος όρος αξιοποιηθέντων δοτών τα 53,5 έτη. Από τα νοσοκομεία όλης της χώρας δυνητικοί δότες ήταν 221 και αξιοποιηθέντες τελικά 111 άτομα. Ο αριθμός των μοσχευμάτων που αξιοποιήθηκαν ανήλθαν στα 230.
Αύξηση δυνητικών δοτών
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι αριθμοί μεταξύ εγκεφαλικών θανάτων και αξιοποιηθέντων δοτών από το 2014 μέχρι το 2024 παρουσιάζουν μεγάλες αυξομειώσεις. Το 2014 οι εγκεφαλικοί θάνατοι ήταν 106 και οι αξιοποιηθέντες δότες 50, ενώ από το 2022 και μετά υπάρχει μια συνεχής αυξητική τάση, καθώς το 2024 οι εγκεφαλικοί θάνατοι ήταν 221 και οι αξιοποιηθέντες δότες 111.
«Η αύξηση των δοτών και μεταμοσχεύσεων οργάνων δεν μας επιτρέπει να εφησυχάσουμε. Οφείλουμε να συνεχίσουμε και να εντατικοποιήσουμε τη προσπάθειά μας ώστε να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αξιοποιώντας όργανα από τουλάχιστον 200 δότες ετησίως», επισημαίνει ο κ. Παπαθεοδωρίδης.
Για το 2025 (στοιχεία Απριλίου 2025) έγιναν 53 μεταμοσχεύσεις νεφρού, 26 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη, 18 ήπατος, 4 καρδιάς, 2 πνεύμονα. Συνολικά 103 μεταμοσχεύσεις.
Ανταλλαγή οργάνων
Λόγω μη ύπαρξης συμβατών ληπτών και άλλων προβλημάτων, το περασμένο έτος 23 όργανα (18 ήπατα, 4 καρδιές και ένας πνεύμονας) απορρίφθηκαν από τις εγχώριες ομάδες και προσφέρθηκαν και μεταμοσχεύθηκαν στο εξωτερικό. Αντίθετα, 7 όργανα για τα οποία δεν υπήρχαν κατάλληλοι λήπτες ή δεν υπήρχε δυνατότητα αξιοποίησής τους στις χώρες προέλευσής τους (Κύπρος και Ρουμανία) μεταμοσχεύτηκαν στην Ελλάδα, έπειτα από προσφορά τους στον ΕΟΜ και στις εγχώριες ομάδες.
Εγκρίσεις μετάβασης Ελλήνων ασθενών στο εξωτερικό
Ο αριθμός των ασθενών που πήραν έγκριση από τον ΕΟΜ για μετάβαση στο εξωτερικό, κατόπιν της αποδοχής τους από Μεταμοσχευτικά Κέντρα του εξωτερικού ανήλθε στα 46 άτομα.
Για τις μεταμοσχεύσεις από αποβιώσαντα δότη, οι υποψήφιοι εγγράφονται στις εγχώριες λίστες των χωρών υποδοχής, ενώ για τις μεταμοσχεύσεις από ζώντα δότη η έγκριση δίνεται σε περιπτώσεις μεταμοσχεύσεων που δεν πραγματοποιούνται στην Ελλάδα.
Επίσης, οι παιδιατρικοί υποψήφιοι ασθενείς για μεταμόσχευση ήπατος και καρδιάς ως επί το πλείστον είναι εγγεγραμμένοι σε Μεταμοσχευτικά Κέντρα της Ιταλίας.
Συνεργασία Ελλάδας – Ιταλίας
Η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν αναπτύξει μια ουσιαστική συνεργασία στον τομέα των μεταμοσχεύσεων από το 2005, διασφαλίζοντας τη διακρατική κινητοποίηση μοσχευμάτων και την υποστήριξη Ελλήνων ασθενών – ενήλικων και παιδιών – που πάσχουν από οξεία ηπατική ανεπάρκεια.
Το 2024 αναβαθμίστηκε αυτή η συνεργασία με την ενίσχυση των δεσμών ανάμεσα στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και το Ιταλικό Εθνικό Δίκτυο Μεταμοσχεύσεων.
Οι επείγουσες μεταβάσεις πέρυσι στην Ιταλία, όπου και έγιναν όλες οι μεταμοσχεύσεις, ήταν δύο ενήλικες και ένα παιδί. Οι τακτικές μεταβάσεις ήταν σε 4 ενήλικες και 4 παιδιά, και συγκεκριμένα μία μεταμόσχευση ενήλικα και 3 παιδιών.
Εγγραφή πολιτών στο Μητρώο
Όπως έχει ανακοινώσει το υπουργείο Υγείας, οι πολίτες θα λαμβάνουν σύντομα ένα ενημερωτικό email από την ΗΔΙΚΑ, όπου μέσω του myHealth App θα μπορούν να κάνουν εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Δωρητών Οργάνων και Ιστών.
