Η ανθρωπότητα καταναλώνει καθημερινά περίπου 2 δισ. φλιτζάνια καφέ. Τα καλά νέα για όσους συμβάλλουν σε αυτόν τον εντυπωσιακό αριθμό είναι ότι η μέτρια και τακτική κατανάλωση καφέ δεν φαίνεται να είναι επιβλαβής.
Αντιθέτως, υπάρχουν ενδείξεις πως μπορεί να έχει και οφέλη για την υγεία. Πειράματα σε εργαστηριακά κύτταρα και σε ζώα έχουν δείξει εδώ και χρόνια ότι βασικά συστατικά του καφέ –όπως η καφεστόλη, η καχουεόλη, η καφεΐνη και τα χλωρογενικά οξέα– μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και τις βλάβες των κυττάρων από την οξείδωση, επισημαίνει σε άρθρο του ο Economist.
Οι μελέτες που αποκάλυψαν τα οφέλη
Μια πιο προσεκτική μελέτη της Marzieh Moeenfard από το Πανεπιστήμιο του Πόρτο αποκάλυψε ότι τα οφέλη ίσως είναι ακόμη μεγαλύτερα. Όπως ανέφερε το 2016 στο Journal of Cellular Biochemistry, η καφεστόλη και η καχουεόλη –που υπάρχουν σε μεγαλύτερη ποσότητα στον ακαθάριστο καφέ (unfiltered)– αναστέλλουν την ανάπτυξη όγκων, εμποδίζοντας το σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων γύρω από καρκινικά κύτταρα, ενώ τα χλωρογενικά οξέα φαίνεται να αναστέλλουν τον σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών μέσα στο σώμα. Η υπόθεση ότι ο καφές μπορεί να βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου ενισχύθηκε.
Μια επόμενη μελέτη της Jin-Kyoung Oh από το Ινστιτούτο Karolinska της Στοκχόλμης, που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Cancer, έδειξε ότι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που δήλωσαν πως πίνουν τρεις έως τέσσερις καφέδες την ημέρα, είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού από όσες έπιναν μέχρι δύο. Αντίστοιχη έρευνα στην Ιαπωνία συσχέτισε την κατανάλωση τριών ή περισσότερων καφέδων ημερησίως με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του ήπατος.
Η καφεΐνη, ως διεγερτικό που βελτιώνει τη διάθεση, ενισχύει την εγρήγορση και καταπολεμά την κόπωση, οδήγησε πολλούς ερευνητές να μελετήσουν αν μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νευρολογικών και ψυχικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και η κατάθλιψη. Ορισμένα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά. Για παράδειγμα, ο Hong Chien-Tai από το Πανεπιστήμιο Ιατρικής της Ταϊπέι ανέφερε στο περιοδικό Nutrients το 2020 ότι ασθενείς με Πάρκινσον που κατανάλωναν τακτικά καφεΐνη παρουσίαζαν πιο αργή εξέλιξη της νόσου σε σχέση με όσους απείχαν.
Ωστόσο, άλλες μελέτες για τον καρκίνο ή την ψυχική υγεία δίνουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Πιθανή εξήγηση είναι η τεράστια ποικιλία παραμέτρων στον καφέ: οι κόκκοι προέρχονται από διαφορετικά είδη, καβουρδίζονται με διαφορετικούς τρόπους, και καταναλώνονται σε ροφήματα με διαφορετική ποσότητα και συγκέντρωση. Πάντως, η μέτρια κατανάλωση δείχνει να είναι, στη χειρότερη περίπτωση, αθώα.
Οι υπερβολές
Η υπερβολή, αντίθετα, έχει πιο σαφείς συνέπειες. Πρόσληψη πάνω από 400mg καφεΐνης την ημέρα (ένα εσπρέσο έχει περίπου 60mg) μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, νευρικότητα, ευερεθιστότητα, τρέμουλο και αϋπνία.
Συνδέεται επίσης με αγχώδεις διαταραχές και μπορεί να επιδεινώσει χρόνια προβλήματα, όπως καρδιοπάθειες, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση. Οι συνέπειες από υπερδοσολογία στα άλλα ενεργά συστατικά του καφέ παραμένουν ασαφείς.
Αλλά δεν είναι μόνο η καφεΐνη που ενέχει κινδύνους. Πολλοί προσθέτουν στον καφέ γάλα, ζάχαρη, κρέμα και σιρόπια, η χρόνια υπερκατανάλωση των οποίων μπορεί να επιβαρύνει τον οργανισμό. Αν και οι ποσότητες που προστίθενται συνήθως δεν είναι από μόνες τους βλαβερές, η ζάχαρη και τα σιρόπια αυξάνουν τον κίνδυνο για μεταβολικά νοσήματα όπως ο διαβήτης τύπου 2, ενώ το πλήρες γάλα και η κρέμα αυξάνουν τη χοληστερίνη και τον κίνδυνο εμφράγματος.
Αν θες να εκμεταλλευτείς τα πιθανά οφέλη, μην το παρακάνεις. Και πιες τον σκέτο και πικρό, όπως σου αρέσει
