Η ισορροπία είναι τόσο θεμελιώδης που συχνά τη θεωρούμε δεδομένη, αλλά η σημασία της ξεπερνά κατά πολύ το να μας κρατάει απλώς όρθιους. Στην πραγματικότητα, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η ικανότητα να στέκεστε στο ένα πόδι μπορεί να είναι ένας από τους καλύτερους φυσικούς δείκτες της συνολικής υγείας και μακροζωίας.
Μια ευρέως αναφερόμενη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2022 στο British Journal of Sports Medicine, διαπίστωσε ότι η αδυναμία διατήρησης αυτής της θέσης για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα σχετίζεται με διπλάσιο κίνδυνο θανάτου σε άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Αφού αξιολόγησαν 1.702 άτομα ηλικίας 51-75 ετών, οι συντάκτες της μελέτης διαπίστωσαν ότι όσοι απέτυχαν στη δοκιμασία είχαν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας κατά την περίοδο παρακολούθησης 7 ετών.
Μια πιο πρόσφατη μελέτη της Mayo Clinic σε 40 υγιείς ενήλικες άνω των 50 ετών επιβεβαίωσε τα ευρήματα αυτά. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο του 2024 στο περιοδικό PLOS One, η ικανότητα ισορροπίας στο ένα πόδι (ιδίως στο μη κυρίαρχο πόδι) όχι μόνο μειώνεται σημαντικά με την ηλικία, αλλά αποτελεί τον καλύτερο δείκτη νευρομυϊκής γήρανσης.
Μέχρι σήμερα, για τη μέτρηση της γήρανσης έχουν χρησιμοποιηθεί άλλες παράμετροι, όπως το βάδισμα, η δύναμη της λαβής ή η δύναμη των ποδιών. Ωστόσο, είναι πλέον βέβαιο ότι η ισορροπία είναι ο παράγοντας που επηρεάζεται περισσότερο από την ηλικία, με σημαντικές αλλαγές σε κάθε δεκαετία της ζωής.
Πώς παραμένουμε όρθιοι
Για να διατηρήσουμε την ισορροπία μας ενώ στεκόμαστε στο ένα πόδι, ο εγκέφαλος πρέπει να λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τον προσανατολισμό και τη θέση του σώματος στο χώρο. Πρέπει επίσης να παράγουμε τις σωστές μυϊκές συσπάσεις προκειμένου να διατηρήσουμε τη στάση του σώματος και να συντονίσουμε τους μυς μας για να μην πέσουμε. Όλα αυτά απαιτούν ένα υγιές νευρικό σύστημα που μπορεί να αντιδράσει γρήγορα σε μικρές αλλαγές.
Η ισορροπία εξαρτάται από πολλαπλά συστήματα. Ενώ η όραση παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη θέση και το περιβάλλον, το εσωτερικό του αυτιού ανιχνεύει τις αλλαγές στη θέση του κεφαλιού και συμπληρώνει τα οπτικά σήματα. Το ιδιοδεκτικό σύστημα, το οποίο μας λέει πού βρίσκονται τα άκρα μας, δίνει πληροφορίες σχετικά με τη θέση των αρθρώσεων, την κατανομή του βάρους στο πέλμα του ποδιού και τον μυϊκό τόνο.
Όλα αυτά τα συστήματα στέλνουν πληροφορίες σχετικά με τη θέση του σώματός μας στον εγκέφαλο, ο οποίος με τη σειρά του ενεργοποιεί μια αυτόματη αντίδραση για τη διόρθωση των ανισορροπιών.
Άλλες μελέτες έχουν αναδείξει τη σημασία της μυϊκής δύναμης, ιδίως στους ηλικιωμένους. Η μειωμένη μυϊκή δύναμη και ο συντονισμός μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο πτώσεων και τραυματισμών καθώς μεγαλώνουμε.
Όλα αυτά τα συστήματα επιδεινώνονται καθώς μεγαλώνουμε, επηρεάζοντας την ικανότητά μας να διατηρούμε την ισορροπία. Καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, οι καρδιακές παθήσεις, η υπέρταση και ο διαβήτης τύπου 2 μπορούν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο την ισορροπία μας.
Πώς να εξασκήσετε την ισορροπία σας
Ευτυχώς, η ισορροπία είναι κάτι που μπορείτε να βελτιώσετε με την εξάσκηση, μέσω ασκήσεων τόσο απλών όσο το να στέκεστε στο ένα πόδι, να περπατάτε σε ευθεία γραμμή ή να περπατάτε ή να στέκεστε σε ασταθείς επιφάνειες. Είναι επίσης σημαντικό να διατηρείτε επαρκή μυϊκή δύναμη. Η γιόγκα και το τάι τσι, για παράδειγμα, είναι και οι δύο εξαιρετικοί τρόποι για να βελτιώσετε τη σταθερότητα και τον συντονισμό.
Η διατήρηση της φυσικής κατάστασης είναι μια περίπτωση του «χρησιμοποιήστε το ή χάστε το». Η έλλειψη άσκησης και διαφόρων σωματικών ερεθισμάτων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της μυϊκής δύναμης, της ευλυγισίας και της ισορροπίας. Η διατήρηση μιας ρουτίνας άσκησης είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση αυτών των ικανοτήτων και την πρόληψη της σωματικής φθοράς.
Η ικανότητα ισορροπίας στο ένα πόδι είναι ένας αποδεδειγμένα πολύτιμος δείκτης υγείας και μακροζωίας. Η ενσωμάτωση ασκήσεων ισορροπίας στην καθημερινή σας ρουτίνα μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τη σταθερότητα, να μειώσετε τον κίνδυνο πτώσεων και, γενικότερα, να γεράσετε με υγεία.
Πηγή: The Conversation
