Ο Γενικός Διευθυντής της βιοφαρμακευτικής εταιρείας AbbVie & Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) κ. Πασχάλης Αποστολίδης, ανοίγει τα χαρτιά του και μιλά στο www.naftemporiki.gr για προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος του φαρμάκου στη χώρα μας εν μέσω οικονομικής κρίσης ενώ, καταθέτει και τις προτάσεις του Συνδέσμου προκειμένου να βγούμε από τη δαιδαλώδη αυτή κατάσταση χωρίς μεγάλες απώλειες. Χωρίς δηλαδή να κατακρημνιστεί ο τομέας υγείας στη χώρα και χωρίς να χαθούν θέσεις εργασίας.
Ποια είναι η σημερινή οικονομική κατάσταση στην αγορά του φαρμάκου, δεδομένης της κρίσης, των κάθετων μειώσεων των τιμών των φαρμάκων και της επιβολής των clawback και των rebate; Θεωρείτε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα μπορούν να αποφέρουν συνολικό κέρδος στη δαπάνη υγείας;
Οι συνθήκες στην αγορά του φαρμάκου εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά δύσκολες, με δεδομένο ότι μέχρι πρόσφατα συνεχιζόταν μια στοχοποίηση του κλάδου, στο πλαίσιο της μείωσης των δαπανών υγείας.
Ευελπιστώ ότι αυτό δεν θα συνεχιστεί. Ο φαρμακευτικός κλάδος, άλλωστε, έχει υποστεί τις μεγαλύτερες μειώσεις, σε σχέση με όλους τους κλάδους που συνεργάζονται με το δημόσιο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ η φαρμακευτική δαπάνη αντιπροσωπεύει μόλις το 15% των δαπανών υγείας, η συντριπτική πλειοψηφία της εξοικονόμησης των δαπανών υγείας από το 2009 προήλθε απο τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης σε ποσοστό 60% που καταδεικνύει μια άδικη και λογιστική προσέγγιση εκ μέρους της πολιτείας εις βάρους του φαρμάκου.
Για τις υπόλοιπες δε παροχές, η αντίστοιχη μείωση της δαπάνης ήταν σημαντικά μικρότερη. Και βέβαια, εκτός από τις περικοπές, πρέπει να σημειώσω ότι ο φαρμακευτικός κλάδος είναι και ο τελευταίος σε σειρά προτεραιότητας προμηθευτής του συστήματος, ως προς την αποπληρωμή των οφειλών. Γνωρίζετε ότι ήδη έχουμε συσσωρευμένα και ανεξόφλητα χρέη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Αυτή η επιμονή είχε ως σήμερα αποτέλεσμα να θυσιάζεται, ουσιαστικά, ένας καινοτόμος και εξωστρεφής κλάδος, με σημαντική προσφορά στην εθνική οικονομία και στην απασχόληση.
Είχε ως αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η κατάσταση της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, με το προσδόκιμο ζωής να έχει μειωθεί κατά τρία χρόνια και με το θλιβερό για μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή χώρα φαινόμενο, ασθενών που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα φάρμακά τους. Και το χειρότερο είναι ότι όλα αυτά τα μέτρα δεν παράγουν ουσιαστικό αποτέλεσμα στην προσπάθεια για συνολική μείωση των δαπανών υγείας,
Βλέπετε «φως στο τούνελ» κύριε Αποστολίδη; Θα καταφέρει νομίζετε η χώρα να ξεπεράσει το σκόπελο της οικονομικής κρίσης ή θα έχουμε τη επιβολή νέων μέτρων στο άμεσο μέλλον;
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα, με μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος, κατάφερε να κάνει σημαντικά βήματα προόδου. Η εξάλειψη του πρωτογενούς ελλείμματος, η εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η προώθηση, έστω και με καθυστέρηση, μιας σειράς διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, δημιούργησαν ευνοϊκότερες συνθήκες για την έξοδο από την κρίση.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι το 2014 το ΑΕΠ της χώρας εμφάνισε θετικό ρυθμό μεταβολής, μετά από 6 χρόνια. Ωστόσο, τα πράγματα δεν έχουν ακόμη εξομαλυνθεί στο βαθμό που θα θέλαμε.
Όπως διαπιστώνετε και εσείς καθημερινά, η ελληνική οικονομία παραμένει ακόμη εξαιρετικά ευάλωτη και η αβεβαιότητα που επικρατεί τους τελευταίους μήνες, λειτουργεί ανασταλτικά στην πορεία ανάκαμψής της. Η έξοδος από το «τούνελ» δεν σχετίζεται μόνο με τη διαχείριση του χρέους, αλλά και με την οικοδόμηση ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης.
Η ανάπτυξη είναι αυτή που θα επιτρέψει την ομαλή εξυπηρέτηση του χρέους, αλλά κυρίως τη σταδιακή αντιμετώπιση της ανεργίας και την αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.
Η οικονομία χρειάζεται να στηριχθεί σε ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα, με έμφαση σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως είναι αυτός του φαρμάκου.
Χρειάζεται ένα σταθερό και ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, ικανό να προσελκύει κεφάλαια και να ενθαρρύνει επενδύσεις. Διαφορετικά η χώρα κινδυνεύει να μείνει εγκλωβισμένη σε ένα φαύλο κύκλο στασιμότητας, που θα επιβάλει κάθε τόσο τη λήψη νέων μέτρων.
Μετά από πολύ υπομονή και αντοχή όλων (εταιρειών, ασθενών, φαρμακοποιών) εκδόθηκε τελικά το Δελτίο Τιμών στο οποίο συμπεριλήφθησαν και νέα προϊόντα. Πόσο κατά τη γνώμη σας συμβάλλουν τα νέα καινοτόμα σκευάσματα στη μείωση της συνολικής δαπάνης υγείας;
Η συμβολή των καινοτόμων φαρμάκων στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντική, πέραν βεβαίως της τεράστιας σημασίας τους για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Στην Ευρώπη, περισσότερο από το 80% των ατόμων άνω των 65 ετών προσβάλλονται από κάποια χρόνια ασθένεια, με αποτέλεσμα το 70-80% των κρατικών προϋπολογισμών να προορίζεται για τις χρόνιες παθήσεις.
Έχει δε αποδειχθεί από έρευνες ότι η χρήση καινοτόμων φαρμάκων σε μια σειρά από νόσους, οδηγεί σε μείωση της πιθανότητας εισαγωγής σε νοσηλευτικά ιδρύματα και σε μείωση των συνολικών ημερών νοσηλείας, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται σημαντικότερη εξοικονόμηση πόρων, σε σχέση με την απαιτούμενη δαπάνη.
Γι’ αυτό είναι ανάγκη να προσεγγίζεται το φάρμακο ως ένα σοβαρό κεφάλαιο που εξοικονομεί καίριους πόρους και συμβάλλει στην υγιή γήρανση του πληθυσμού και την αύξηση της παραγωγικότητας, περιορίζοντας τον χρόνο απουσίας από την εργασία.
Εν όψει και των επικείμενων εκλογών στο Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), ποια πιστεύετε ότι θα είναι, κατά τη γνώμη σας, η μεγάλη πρόκληση για το Σύνδεσμο ως προς το μέλλον των φαρμακευτικών επιχειρήσεων;
Ο ΣΦΕΕ, όπως έχει κάνει όλα τα προηγούμενα χρόνια, θα συνεχίσει να λειτουργεί ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος, στηρίζοντας τις προσπάθειες της Πολιτείας για την προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στην Υγεία. Οι στρατηγικοί πυλώνες της δράσης μας παραμένουν σαφείς.
Είναι η διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες και γενόσημα φάρμακα, η εξισορρόπηση του δημόσιου φαρμακευτικού προϋπολογισμού και των κέντρων κόστους, πέραν των φαρμάκων, καθώς και η διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας, των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, των επενδύσεων, της παραγωγής και της απασχόλησης
Το ξεκίνημα του 2015 συνοδεύτηκε από το ξεκίνημα μιας νέας διαπραγμάτευσης της χώρας με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Ως κλάδος – αλλά και ως πολίτες – δεν μπορούμε παρά να στηρίξουμε τους στόχους αυτής της διαπραγμάτευσης.
Μετά από μια πενταετία κρίσης, είναι ανάγκη να υπάρξουν τα περιθώρια για αποκατάσταση της λειτουργίας του κοινωνικού κράτους, με έμφαση στην υγεία. Είναι ανάγκη να υπάρξουν τα περιθώρια για την απαιτούμενη ανασύσταση της παραγωγικής βάσης της χώρας και τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης.
Σε όλους αυτούς τους τομείς, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις μπορούν να έχουν καθοριστικό ρόλο. Και θα τον αξιοποιήσουν, στο βαθμό που θα υπάρξει στροφή από το στείρο «λογιστικό» μοντέλο των προηγούμενων ετών. Αυτό που ζητάμε και διεκδικούμε από την Πολιτεία είναι να αντιμετωπίσει το φάρμακο όχι ως απλή δαπάνη, αλλά ως ένα εθνικό κεφάλαιο.
Που εφόσον στηριχθεί και αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του ΑΕΠ, στην αύξηση της απασχόλησης, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, αλλά και στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων για το σύστημα υγείας.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι ο Σύνδεσμος δίνει καθημερινές μάχες για την βιωσιμότητα του κλάδου με έναυσμα την ανάπτυξη, την καινοτομία και την έρευνα. Οι κατά καιρούς εξαγγελίες της εκάστοτε ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας και της κυβέρνησης μιλούν για στήριξη του κλάδου ως προς την ανάπτυξη. Ποιο είναι το δικό σας feedback;
Οι εξαγγελίες πράγματι υπάρχουν, ωστόσο η πολιτική που ακολουθείται στην πράξη τα τελευταία χρόνια παραμένει η ίδια: μια μονομερής προσέγγιση, η οποία έχει αναγάγει σε αυτοσκοπό τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης χωρίς να υπηρετεί καμία αναπτυξιακή στόχευση. Πέρα από τις διαρκείς αλλαγές στον τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων, με τη λανθασμένη λογική της συνεχούς μείωσης των τιμών, δεν έχουμε δει ακόμη σοβαρές δομικές παρεμβάσεις στο χώρο, οι οποίες υπηρετούν την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Όσο συνεχίζεται αυτή η αντιμετώπιση, οι δυνατότητες συνεισφοράς του κλάδου στην ανάπτυξη όχι μόνο δεν αξιοποιούνται, αλλά υποβαθμίζονται όλο και περισσότερο.
Αρκεί να αναφέρω ότι σήμερα, κάθε 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας στην παραγωγή και διάθεση φαρμακευτικών προϊόντων καταλήγει σε 2,6 ευρώ προστιθέμενης αξίας μέσω των έμμεσων επιδράσεων και σε 5,3 ευρώ προστιθέμενης αξίας, αν συμπεριληφθούν και οι προκαλούμενες επιδράσεις.
Σε όλη την αλυσίδα απασχολούνται περίπου 53.000 εργαζόμενοι, ενώ εξαρτώνται έμμεσα από αυτήν πάνω από 130.000 θέσεις εργασίας.
Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, πιστεύουμε ότι χρειάζονται πολιτικές που θα αναδείξουν το φαρμακευτικό κλάδο σε αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής για την πραγματική, βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Και βεβαίως, παράλληλα με την πολιτική στο χώρο του φαρμάκου, είναι ανάγκη να διαμορφωθεί και ένα ευνοϊκότερο ευρύτερο περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.
Με καλύτερες συνθήκες πρόσβασης σε χρηματοδότηση, με σταθερό φορολογικό σύστημα, με λιγότερη γραφειοκρατία και απλούστερες διαδικασίες. Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορέσει ο κλάδος να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του και να διαπρέψει σε θέματα καινοτομίας.
Ποιες είναι οι προτάσεις του ΣΦΕΕ αναφορικά με τη μείωση της δαπάνης στην υγεία χωρίς να κατακρημνίζεται η φαρμακοβιομηχανία με κίνδυνο να απολέσουν θέσεις εργασίας πολλοί άνθρωποι;
Κατ’ αρχήν, ομνημονιακός στόχος για δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στο 1% του ΑΕΠθέτει σε κίνδυνο τόσο τη δημόσια υγεία όσο και την επιβίωση της φαρμακευτικής αγοράς.
Το πρόβλημα είναι ότι οι μέχρι τώρα προσπάθειες μεταρρύθμισης του ΕΣΥ στοχεύουν σε βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα κυρίως λογιστικά, μέσω της μείωσης της δαπάνης, χωρίς όμως την εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων. Εμείς προτείνουμε μια πιο μακροπρόθεσμη και πιο αποτελεσματική προσέγγιση, με βάση τους εξής άξονες:
- Την κατάρτιση ενός βιώσιμου προϋπολογισμού για τον ΕΟΠΠΥ, ο οποίος θα προσεγγίζει το μέσο όρο της Ε.Ε. ως προς την κατά κεφαλήν δαπάνη, λαμβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες του ανασφάλιστου πληθυσμού.
- Την κατάρτιση βιώσιμων προϋπολογισμών για τα Νοσοκομεία.
- Την ορθότερη λειτουργία της συνταγογράφησης, με χρήση μεθόδων όπως τα registriesασθενών, θεραπευτικά πρωτόκολλα κτλ.
- Την ισότιμη αποπληρωμή των εκκρεμών χρεών προς τους παρόχους υγείας
- Την προώθηση μιας σειράς άλλων δομικών μεταρρυθμίσεων, σε νοσοκομεία, σύστημα προμηθειών κτλ, που στοχεύουν στην εξοικονόμηση άλλων κέντρων κόστους στην Υγεία και κυρίως σε ποιοτικά αποτελέσματα υγείας υπέρ των ασθενών
Aληθεύουν οι πληροφορίες που σας θέλουν να θέτετε υποψηφιότητα για Πρόεδρος του ΣΦΕΕ;
Αυτό που πραγματικά ισχύει είναι ότι θα είμαι και πάλι υποψήφιος για μια θέση στο Δ.Σ. του Σ.Φ.Ε.Ε., στις εκλογές που θα γίνουν σύντομα. Από κει και πέρα, για το αν θα διεκδικήσω την ψήφο εμπιστοσύνης των μελών του νέου Διοικητικού Συμβουλίου που θα προκύψει, για να εκλεγώ Πρόεδρος του Συνδέσμου μας, θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες.
Προσωπικά, είμαι υπέρμαχος ενός μοντέλου λειτουργίας, του Συνδέσμου μας που στηρίζεται στην συλλογική προσπάθεια, και την αρμονία. Θεωρώ ότι το επόμενο διάστημα, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για το μέλλον του κλάδου.
Υπάρχει ανάγκη από δυναμική εκπροσώπηση στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και συλλογικές δράσεις και πρωτοβουλίες σε συνεργασία με τη πολιτεία που θα αξιοποιούν την εμπειρία που έχει αποκτηθεί όλα αυτά τα χρόνια ενώ παράλληλα θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας στην Ελλάδα και την απρόσκποπτη πρόσβαση των ασθενών σε αξιόπιστες και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας.
Αν, λοιπόν, εκλεγώ και εφόσον και τα υπόλοιπα μέλη του νέου Δ.Σ. μοιράζονται τις ίδιες πεποιθήσεις με μένα, είμαι θετικός στο να θέσω υποψηφιότητα για Πρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Ε..
Παράλληλα με τη θέση σας στον ΣΦΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεστε στο τιμόνι της βιοφαρμακευτήςAbbVie. Ποια είναι η θέση σας στην ελληνική αγορά;
Η AbbVie συμπληρώνει δύο χρόνια ως ανεξάρτητη, παγκόσμια βιοφαρμακευτική εταιρεία που εστιάζει στην ανάπτυξη προηγμένων θεραπειών για μερικές από τις πιο περίπλοκες και σοβαρές νόσους του κόσμου, με έμφαση στους τομείς τηςρευματολογίας, της γαστρεντερολογίας, της δερματολόγίας, της ηπατίτιδας C, της νεφρικής νόσου, της νευροεπιστήμης και της ογκολογίας/αιματολογίας.
Σε αυτό το διάστημα, έχουμε καταφέρει να χτίσουμε μια ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Στόχος μας είναι να ανακαλύψουμε και να φέρουμε στους ασθενείς θεραπείες, που αντιμετωπίζουν το ανθρώπινο και το οικονομικό βάρος των περίπλοκων, ανεπίλυτων προβλημάτων υγείας και των χρόνιων νόσων, που στις μέρες μας αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους υγειονομικής περίθαλψης.
Επίσης, επιδιώκουμε τη συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να συνεισφέρουμε στη διαχείριση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο χώρος της υγείας στην Ελλάδα.
Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία μας και το πάθος μας για καινοτομία, προσπαθούμε συστηματικά να συνεισφέρουμε στην προσπάθεια για ένα πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο σύστημα υγείας, το οποίο θα διασφαλίζει την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
Ασφαλώς και μαζί με όλες τις εταιρείες του κλάδου, αντιμετωπίζουμε κι εμείς τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν το περιβάλλον στο χώρο της υγείας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, χάρη κυρίως σε μια ισχυρή ομάδα ανθρώπων, καταφέρνουμε να διατηρούμε θετικές επιδόσεις και ακόμη πιο θετικές προοπτικές για το μέλλον.
Υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις που υλοποιείτε ως εταιρεία για τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας στην Ελλάδα;
Ο στόχος της δημιουργίας ενός βιώσιμου συστήματος στην Ελλάδα αποτελεί βασικό πυλώνα των δραστηριοτήτων μας ως εταιρεία.
Τις προσεχείς μέρες, μάλιστα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της AbbVie,«RecipesforSustainableHealthcare», θα έχουμε τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε στις Βρυξέλλες τις προτάσεις μας για τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πιστεύουμε ότι με μικρά βήματα, νέες διαδικασίες και μια κίνηση για να έρθει ο ασθενής στο επίκεντρο του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, μπορούμε να επιτύχουμε μεγαλύτερη αποδοτικότητα, εξοικονόμηση πόρων και καλύτερη φροντίδα για όλους.
Ωστόσο, για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται συλλογική προσπάθεια, προκειμένου να εφαρμοστούν συγκεκριμένα μέτρα και να μετουσιωθεί η έννοια της βιώσιμης υγειονομικής περίθαλψης σε απτή πραγματικότητα.
Ανθή Αγγελοπούλου
