Της Ανθής Αγγελοπούλου
Το πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή επιδημιολογικά με τον ιό Covid-19 (Κοροναϊός 19) καθώς και το πώς πρέπει να τον διαχειριστούν στο εξής οι χώρες προκειμένου να αποφευχθεί μια γενική πανδημία, μας εξηγεί ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και πρύτανης ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος. Ενώ, συμπληρώνει, ότι σύμφωνα με το πανεπιστήμιο Johns Hopkins, δεν αποκλείεται η πιθανότητα ο ιός να γίνει ενδημικός σε όλο τον κόσμο και να έχουμε επιδημίες σε ετήσια βάση κυρίως ήπιας συμπτωματολογίας, αντίστοιχα με τη γρίπη.
Σύμφωνα με τον πρύτανη για την πρόληψη μιας γενικότερης πανδημίας χρειάζεται επένδυση στην έρευνα (μοτίβο μετάδοσης, επιδημιολογία, θνητότητα ανά ηλικιακή ομάδα, έκβαση νοσήματος, παράγοντες κινδύνου για νόσηση, ο ρόλος των ασυμπτωματικών και ολιγοσυμπτωματικών φορέων στην εξάπλωση της νόσου, ο ρόλος της «υπερμετάδοσης» από έναν ασθενή σε πολλούς ανθρώπους, ο ρόλος των περιβαλλοντικών παραγόντων). Επίσης, υποστήριξη οικονομικά ανίσχυρων χωρών (διαθεσιμότητα βασικών διαγνωστικών και θεραπευτικών μέσων, εμβόλια που δεν απαιτούν ψύξη) και κοινωνικοπολιτική προσέγγιση (ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, κοινωνική ευθύνη, αποφυγή στιγματισμού).
Οργάνωση υγειονομικών δομών
Όπως λέει πρέπει να γίνει άμεσα τέτοια οργάνωση στις δομές υγείας για να γίνεται ταχεία αναγνώριση των κρουσμάτων, ενώ η δημιουργία ειδικών χώρων υποδοχής, απομόνωσης και θεραπείας είναι απαραίτητη σε όλες τις χώρες και τις μεγάλες πόλεις.
Επιπροσθέτως χρειάζεται μέριμνα για εξυπηρέτηση μεγάλου αριθμού περιστατικών και φυσικά συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση πολιτών ώστε να απευθύνονται στην κατάλληλη δομή ανάλογα με τα συμπτώματά τους με έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα και παραπομπή μόνο των επιπλεγμένων περιστατικών στα τριτοβάθμια νοσοκομεία.
Σημαντικό σημείο αποτελεί η διασφάλιση της υγείας του προσωπικού των υγειονομικών δομών, καθώς σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία , παρατηρείται υψηλό ποσοστό ενδονοσοκομειακής μετάδοσης μεταξύ ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και νοσηλευόμενων ασθενών έως 30% .
Το παράδειγμα της Σιγκαπούρης
Ο κ. Δημόπουλος έφερε ως παράδειγμα την ανακοίνωση στο επιστημονικό περιοδικό «The Journal of the American Medical Association (JAMA), 20/02/20» όπου οι επιστήμονες ανέφεραν ότι παρόλο που υπάρχει μεγάλος αριθμός ταξιδιωτών μεταξύ Σιγκαπούρης και Κίνας, η έγκαιρη προετοιμασία, η ύπαρξη αποτελεσματικού συστήματος υγείας και η εξασφάλιση σημαντικής χρηματοδότησης επέτρεψε την έγκαιρη αναγνώριση των περιστατικών και των πιθανών φορέων. Αναλογικά, λοιπόν, ο αριθμός των 85 κρουσμάτων όπως λέει το άρθρο, μπορεί να κριθεί περιορισμένος. Επομένως, η πρόληψη και η ορθή οργάνωση των υγειονομικών δομών είναι αποτελεσματικές για τον έλεγχο της μετάδοσης του ιού.
Μείωση στα νέα κρούσματα τον Φεβρουάριο
Για πρώτη φορά, ο αριθμός των εξιτηρίων των ασθενών με κοροναϊό είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των νέων κρουσμάτων. Εφόσον συνεχιστεί αυτή η μείωση, υπολογίζεται ότι μέχρι τέλος Μαρτίου η επιδημία θα έχει περιοριστεί σημαντικά.
Ωστόσο, η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων εκτός Κίνας, και συγκεκριμένα σε Νότια Κορέα, Ιταλία, Ιράν καθώς και το πρώτο κρούσμα σε Λίβανο και Ισραήλ, υποδηλώνει την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση.
Στις περιοχές της Βόρειας Ιταλίας όπου έχουν εμφανιστεί κρούσματα οι αρχές αναστέλλουν τη λειτουργία σχολείων και λοιπών δημόσιων δομών και κτηρίων και τουριστικών θέσεων προς αποφυγή συνωστισμού και εξάπλωσης του ιού. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι δεν έχει διευκρινιστεί η αλυσίδα μετάδοσης του ιού σε όλα τα νέα κρούσματα. Υπάρχουν περιπτώσεις, κυρίως στο Ιράν, όπου δεν έχει αποσαφηνιστεί σαφή επιδημιολογική σύνδεση με γνωστό κρούσμα ή φορέα.
Επιδημιολογικά δεδομένα
Τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Πανεπιστημίου Johns Hopkins CSSE μέχρι 22 Φεβρουαρίου 2020 δίνουν 77.891 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 32 χώρες παγκοσμίως.
Συγκεκριμένα:
Κίνα 76.291
Νότια Κορέα 433
Ιαπωνία 105
Σιγκαπούρη 85
Χονγκ Κονγκ 68
Ταϋλάνδη 35
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής 35
Αυστραλία 19
Ιράν 18
Ευρώπη 64 (κυρίως σε Ιταλία 34, Γερμανία 16, Γαλλία 12, Αγγλία 9)
Αίγυπτος 1
Λίβανος 1
Ισραήλ 1
Ενώ οι θάνατοι έχουν φτάσει τους 2.361 θάνατοι (2% θνητότητα)
Κίνα 2.245
Ιράν 4
Χονγκ Κονγκ 2
Νότια Κορέα 2
«Diamond Princess» 2
Ιταλία 2
Ιαπωνία 1
Φιλιππίνες 1
Ταιβάν 1
Γαλλία 1 (80χρονος Κινέζος τουρίστας)
Σύμφωνα με τους ειδικούς η θνητότητα θεωρείται ότι στην πραγματικότητα είναι μικρότερη καθώς ο παρονομαστής του κλάσματος [θάνατοι από τον ιό / κρούσματα] εκτιμάται στην πραγματικότητα μεγαλύτερος αφού ασθενείς που εμφανίζουν ήπια συμπτωματολογία δε θα αναζητήσουν ιατρική φροντίδα και δε θα καταγραφούν.
Αναφορικά με την πρόγνωση ο καθηγητής επισημαίνει ότι το 80% των ασθενών εμφανίζουν ήπια συμπτώματα, το 14% σοβαρή νόσο όπως πνευμονία, το 5% πολύ σοβαρή νόσο όπως αναπνευστική ανεπάρκεια, σηπτικό σοκ κλ.π, το 2% θανατηφόρο νόσο με την πιθανότητα να αυξάνεται με την ηλικία και με την παρουσία συμπαραμαρτούντων νοσημάτων (καρδιαγγειακά, καρκίνο, ανοσοανεπάρκεια) και ένα 0.2% θνητότητα σε ασθενείς κάτω των 39 ετών.
Η θεραπεία που ακολουθούν οι επιστήμονες αυτή τη στιγμή αφορά σε:
- Υποστηρικτική αγωγή
- Ευρέως φάσματος αντι-ιικοί παράγοντες (ρεμδεσιβίρη, λοπιναβίρη/ριτοναβίρη, ιντερφερόνη-β)
- Εμβόλιο (πλατφόρμες παρασκευής αντίστοιχων εμβολίων για το SARS-MERS, νεότερες τεχνολογίες βασιζόμενες στο αγγελιαφόρο mRNA)
- Πλάσμα αίματος ασθενών που έχουν θεραπευτεί και περιέχει αντισώματα έναντι του ιού μπορεί δυνητικά να βοηθήσει βαρέως πάσχοντες ασθενείς
- Εξωσωματική υποστήριξη της ζωής με ειδική μεμβράνη οξυγόνωσης (ECMO) σε επιλεγμένους ασθενείς με σοβαρού βαθμού αναπνευστική ανεπάρκεια και υποξυγοναιμία – είναι ιδιαίτερα ακριβή τεχνική, απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλισμό, και η αποτελεσματικότητά της δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς (The Journal of the American Medical Association, 19/02/20)
Να σημειωθεί ότι πάνω από 80 κλινικές μελέτες γίνονται αυτή τη στιγμή στην Κίνα προκειμένου να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητα διαφορετικών προσεγγίσεων έναντι του κοροναϊού όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το επιστημονικό περιοδικό «Nature Reviews Drug Discovery».
