Της Ανθής Αγγελοπούλου
Μια σημαντική προσπάθεια να μπει η χώρα μας στο χάρτη των μεταμοσχεύσεων και να βρεθούν λύσεις για παθογένειες του παρελθόντος αποτελεί η διοργάνωση του Διεθνούς Συνεδρίου για την Δωρεά Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων, που θα γίνει 6 και 7 Δεκεμβρίου στο Μουσείο της Ακρόπολης. Διοργανωτής του συνεδρίου είναι η Α΄ Παθολογική Κλινική του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ με συνδιοργανωτή τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών ενώ τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ), του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου και της Ελληνικής Εταιρίας Μεταμοσχεύσεων.
Σκοπός του συνεδρίου είναι η συντονισμένη προσπάθεια ανάδειξης σύγχρονων μεθόδων και βέλτιστων πρακτικών που οδηγούν στην εφαρμογή ενός άρτιου συστήματος Δωρεάς Οργάνων και Μεταμοσχεύσεων. Το ιδιαίτερο πλεονέκτημα του συνεδρίου είναι η πανελλαδική συμμετοχή ιατρών και η εκπροσώπηση από ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία, η Κροατία, η Ολλανδία και η Ιταλία οι οποίες έχουν αναπτύξει επιτυχή προγράμματα.
Η Ελλάδα στις τελευταίες χώρες στον τομέα των μεταμοσχεύσεων
Σύμφωνα με στοιχεία του Ε.Ο.Μ, η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη και στις δέκα τελευταίες χώρες του Δυτικού κόσμου, στον τομέα των μεταμοσχεύσεων.
Ενδεικτικά, το 2016 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας μόνο 151 μεταμοσχεύσεις, όταν σε ευρωπαϊκές χώρες πληθυσμιακά συγκρίσιμες, όπως το Βέλγιο και η Πορτογαλία, οι μεταμοσχεύσεις ανήλθαν σε 1.032 και 846 αντίστοιχα.
Από το 2013 μέχρι το 2017, 260 Έλληνες μεταφερθήκαν για μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων σε διάφορα νοσοκομεία της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, πραγματοποιήθηκαν 696 μετακινήσεις μεταμοσχευμένων για επανέλεγχο στο εξωτερικό, γεγονός που επιφέρει τεράστιο ψυχικό κόστος στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, αλλά και οικονομικό για την Πολιτεία.
Η εναγώνια αναμονή στη λίστα για ένα νεφρικό μόσχευμα ξεπερνά στην Ελλάδα τα 10 χρόνια
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στην Ελλάδα ως το τέλος του Οκτώβρη του 2018 υπήρξαν μόνο 35 δότες και πραγματοποιήθηκαν μόνο 54 μεταμοσχεύσεις και 54 από συγγενή δότη. Μόλις 3,2 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι περίπου 20, στην Πορτογαλία 33 και στην Κροατία 38.
Στη λίστα αναμονής σήμερα βρίσκονται 1.250 νεφροπαθείς
Κύρια αιτία του φαινομένου για μια χώρα της ΕΕ σύμφωνα με τους ειδικούς είναι η έλλειψη εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τις μεταμοσχεύσεις.
Μερικοί ακόμα βασικοί λόγοι της κατάστασης είναι:
α) Οι συντονιστές μεταμοσχεύσεων, προσωπικό των ΜΕΘ, σε πολλές περιπτώσεις είτε από φόρτο εργασίας, είτε από αμέλεια, είτε από αδιαφορία, αγνοούν την δωρεά οργάνων. Άλλωστε δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση ως σήμερα του έργου των συντονιστών μεταμοσχεύσεων των ΜΕΘ.
β) Η έλλειψη προσωπικού και υποδομών στις ΜΕΘ για να υποστηρίξουν τους δυνητικούς δότες.
γ) Η έλλειψη κινήτρων προς τα νοσοκομεία και τις ΜΕΘ
δ) Η υπο-στελέχωση και υπο-χρηματοδότηση διαχρονικά του ΕΟΜ.
Οι ειδικοί προτείνουν την εφαρμογή του ισπανικού μοντέλου προσαρμοσμένο στα δεδομένα της Ελλάδας, όπως γίνεται σε όλη την Ε.Ε.
Παραδείγματα αποτελούν η Πορτογαλία, η Κροατία και η Σλοβενία, χώρες με παρόμοια κοινωνικό-οικονομικά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα που έλυσαν το ανθρωπιστικό ζήτημα των μεταμοσχεύσεων.
Το μοντέλο αυτό συνίσταται από:
α) την δημιουργία δικτύου ιατρών συντονιστών με την υποστήριξη διοικητικού προσωπικού, στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, επιφορτισμένοι με το σύνολο των διαδικασιών της δωρεάς οργάνων ως την μεταμόσχευση. Στην χώρα μας υπολογίζουμε ότι αρκούν 50 ιατροί ειδικά καταρτισμένοι.
β) τον έλεγχο και την λογοδοσία προς τον ΕΟΜ και τις διοικήσεις των νοσοκομείων αναφοράς, καθώς και στην παροχή κινήτρων προς τα νοσοκομεία
γ) Την διαρκή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μας.
Η επίλυση του προβλήματος των μεταμοσχεύσεων όπως λένε, έχει σημαντικό όφελος και για τα δημόσια οικονομικά, αφού αν αυξήσουμε κατά 100 τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα σε βάθος 5ετίας θα εξοικονομηθούν πάνω από 100.000.000 ευρώ.
Θετική εξέλιξη ωστόσο χαρακτηρίζουν την έκδοση της κάρτας δότη από το υπουργείο Υγείας, ενώ ακόμα πιο θετική ανταπόκριση βρήκε η ανακοίνωση δημιουργίας Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου, προσφορά του Ιδρύματος Ωνάση στην Υγεία. Ένα νοσοκομείο αφιερωμένο στη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων, συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατομμυρίων ευρώ, εξοπλισμένο με τεχνολογία αιχμής, το οποίο, μεταξύ άλλων, θα διαθέτει και την πρώτη αυτόνομη μονάδα μεταμόσχευσης αποκλειστικά για παιδιά στην Ελλάδα.
