Γράφει η Ιωάννα Π. Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής, Σύμβουλος γονιμότητας, Επικεφαλής συμβουλευτικών υπηρεσιών του FEELWELLTODAY.com
Μια από τις πιο συνήθεις ανησυχίες των γονέων που πέρασαν ή ξεπέρασαν ένα χωρισμό, είναι πώς θα μπορέσουν να βάλουν στη ζωή τους και εν συνεχεία στη ζωή του παιδιού τους, μια νέα σχέση τους. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν διάφορες απόψεις – συχνά αντιφατικές – σχετικά με τον τρόπο που θα επιλέξουν οι γονείς για να μιλήσουν στα παιδιά για μια νέα σχέση. Πολλοί προτιμούν να μην ανακοινώσουν κάτι αν η σχέση δεν έχει φθάσει στο σημείο να θεωρείται κάτι σοβαρό, συνήθως αρκετούς μήνες μετά την αρχή της γνωριμίας. Και θα έλεγα ότι διαφαίνεται να είναι μια ασφαλής τακτική. Όμως υπάρχουν και παιδιά που λένε ότι δεν θα ήθελαν να τους το έχει κρύψει ο γονέας τους, θεωρώντας ότι τους είπε ψέματα. Κάτι τέτοιο είναι ικανό να προκαλέσει δυσαρέσκεια προς τον νέο σύντροφο, όταν εν τέλει έρθει η στιγμή της γνωριμίας με το παιδί.
Τα μεγαλύτερα παιδιά θεωρώντας ότι έχουν μια πολύ στενή σχέση με τον γονέα που ζουν, μπορεί να νοιώσουν προδοσία για το γεγονός ότι η μητέρα ή ο πατέρας τους δεν μοιράστηκε μαζί τους κάτι τόσο μεγάλο όπως ένας νέος έρωτας. Και τα παιδιά μπορεί να εκφράσουν δυσπιστία προς τον νέο σύντροφο αν πιστεύουν ότι εκείνος ήταν η αιτία που ο γονέας τους είπε ψέματα.
Θα αναρωτιέστε λοιπόν τί είναι καλύτερο – να το πείτε ή να μην το πείτε ; Θα πρότεινα οι γονείς να μην μιλούν στα παιδιά τους για κάθε γνωριμία τους, παρά το ρίσκο που προανέφερα. Στις εποχές μας οι γνωριμίες είναι κάτι πολύ απλό και έχει ενισχυθεί κι απ` τα κοινωνικά δίκτυα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα παιδιά πρέπει να εκτίθενται στην αστάθεια που φέρνει μια ενεργή ερωτική ζωή. Και είναι γεγονός. Τα παιδιά δεν θέλουν πραγματικά να γνωρίσουν όλους αυτούς τους νέους συντρόφους, ακόμα κι αν λένε ότι το θέλουν. Είναι προτιμότερο να περιμένετε μέχρι η όποια σχέση ξεκινήσατε και διατηρείτε, να αποτελέσει κάτι πραγματικά σοβαρό. Κι αυτή θεωρείται η καλύτερη στιγμή να μοιραστείτε τί συμβαίνει στη ζωή σας.
Αρκετοί ανησυχούν για την συνέχεια. «Έγινε η γνωριμία. Και μετά τί;». Αν υπάρχουν τα δεδομένα για μια απλή γνωριμία να προχωρήσει σε συγκατοίκηση και δημιουργία οικογένειας, είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε τί ρόλο θέλετε να παίξει ο νέος σύντροφος.
Συχνά βλέπω γονείς που επιθυμούν ο νέος σύντροφος να αναλάβει ευθύνες γονέα προς τα παιδιά. Δυστυχώς θα σας τα χαλάσω καθώς οι έρευνες δείχνουν ότι δεν είναι ότι καλύτερο ιδίως αν τα παιδιά είναι μεγαλύτερα των 6 ετών. Σίγουρα δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτοι καθώς οι λόγοι διάλυσης της αρχικής οικογένειας όπως και αν το παιδί έχει γνωρίσει διαφόρους συντρόφους των γονέων του, είναι παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψιν. Τα παιδιά αγαπούν την συνέπεια. Αυτό σημαίνει ότι οι κανόνες που υπήρχαν στη ζωή τους προ της εμφάνισης του νέου συντρόφου, πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν. Ίσως είναι ότι χειρότερο το να δοκιμάσει ο νέος σύντροφος να επιβάλλει τους δικούς του κανόνες στο παιδί, από τη θέση γονέα, όταν και μόνο από τις αλλαγές που φέρνει μαζί του, δεν τον θέλει τριγύρω του.
Σε ανάλογες περιπτώσεις, το καλύτερο θα ήταν ο νέος σύντροφος να δει τον εαυτό του ως θείο ή θεία ας πούμε. Ως ένα φιλικό και υποστηρικτικό δηλαδή πρόσωπο στη ζωή του παιδιού, που ανά περιόδους θα μιλάει για την συμπεριφορά του και τις επιλογές του. Κι αν αυτό δυσκολεύει τον νέο σύντροφο, θα χρειαστεί να συνειδητοποιήσει ότι ως «καινούργιος στην παρέα» πρέπει ο ενήλικας να κάνει την προσπάθεια να προσαρμοστεί στους κανόνες του σπιτιού – αντί να περιμένει να προσαρμοστούν οι κανόνες σε εκείνον.
Όσο πιο σταδιακά γίνουν οι αλλαγές, τόσο καλύτερα θα είναι τα πράγματα για όλους. Οι έρευνες μας λένε ότι κατά τις περιόδους αλλαγών, το στρες στην σχέση γονέα-παιδιού οδηγεί σε αύξηση της χρήσης ακραίων μεθόδων ανατροφής. Επιπλέον, όταν τα παιδιά περνούν περιόδους που βιώνουν αστάθεια στο σπίτι, εμφανίζουν πτώση στην σχολική τους επίδοση, οδηγούνται σε συμβίωση και γάμο αρκετά νωρίς και τα αγόρια γίνονται γονείς παιδιών με την φροντίδα των οποίων δεν ασχολούνται.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς που έχουν μια σχέση που όμως δεν μπορεί να συμβαδίσει με το παιδί τους, πρέπει να βάζουν τις ανάγκες των παιδιών πάνω από τις δικές τους. Απλά σημαίνει ότι ως ενήλικες πρέπει να δημιουργήσουμε όσο περισσότερη σταθερότητα μπορούμε για τα παιδιά με τον καιρό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσουμε τα παιδιά να παραμείνουν συνδεδεμένα με τον άλλον γονέα τους, και τον οποίο δεν μένουν μαζί καθημερινά. Είναι γονιός και πρέπει να έχει ενεργό ρόλο για το καλό του παιδιού πρωτίστως. Ως γονείς, ο ρόλος μας είναι να δημιουργήσουμε τις σωστές συνθήκες για να μπορέσει η νέα σχέση να είναι βοηθητική – αντί να αποτελέσει άλλη μία πηγή άγχους και σύγχυσης στη ζωή του παιδιού. Γι αυτό λοιπόν είναι καλό να επισημαίνουμε τις έγνοιες των παιδιών αρκετά πριν αρχίσουμε να κάνουμε νέες γνωριμίες.
Καλό είναι οι γονείς να καταλάβουν ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες τα παιδιά να βλέπουν το ραντεβού του γονιού τους ως απειλή για τον χρόνο και την επαφή μαζί τους. Είτε εκφράζουν είτε όχι τις ανησυχίες τους, τα παιδιά μπορεί να διερωτώνται : «θα με πάει στον αγώνα μου ; Θα μιλάει με τον μπαμπά (ή την μαμά); Θα με παρακολουθεί ενώ παίζω ; ή «ο σύντροφος της μαμάς θα προσπαθεί να μου επιβληθεί και θα φέρεται σαν μπαμπάς μου ενώ δεν είναι;»
Φροντίστε να είστε πολύ ευθείς με τα παιδιά όσον αφορά την ανάγκη σας για χρόνο με άλλους ενήλικες, όπως τα παιδιά έχουν ανάγκη χρόνο με άλλα παιδιά. Μπορεί να αναρωτιόνται γιατί «ένας ξένος προσκαλείται να μπει στην ξεχωριστή μας ομάδα» . Σε μια τέτοια απορία, μια καλή αντίδραση μπορεί να είναι, «είσαι ο πιο σημαντικός άνθρωπος στη ζωή μου αλλά όπως εσύ έχεις την ανάγκη να περνάς χρόνο με ανθρώπους της ηλικίας σου έτσι κι εγώ θα αρχίσω να βγαίνω. Ξέρω ότι κάποια παιδιά δεν τους αρέσει να βγαίνουν οι γονείς τους με άλλους ανθρώπους. Εσύ τι άποψη έχεις ;»
Να θυμάστε ότι είναι πολύ σημαντική η ενθάρρυνση των παιδιών να εκφράσουν τα συναισθήματά τους αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τους επιτρέπετε να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στην ερωτική σας ζωή. Τα παιδιά που είναι χειριστικά συνήθως φοβούνται ότι αρχίζουν να χάνουν τον έλεγχο όσων συμβαίνουν στη ζωή τους. Αντί να το βλέπετε απλά ως μια άσχημη συμπεριφορά, θα βοηθήσει να το αναγνωρίσετε ως μια προσπάθεια του παιδιού να επανακτήσει τον έλεγχο και να επαναφέρει μια αίσθηση τάξης. Στρογγυλέψτε την χειριστική συμπεριφορά δείχνοντας με λόγια και πράξεις ότι μια νέα αγάπη δεν θα υποβιβάσει την σχέση γονιού-παιδιού. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη δημιουργία προσωπικού χρόνου – προγραμματισμένο – όταν ο νέος σύντροφος δεν είναι μέρος της δραστηριότητας. Προτείνουμε το εξής : « θα βγαίνω αλλά όταν δεν είμαστε μαζί οπότε αυτό να μην επηρεάσει τον χρόνο που έχουμε μαζί. Όταν αυτό που έχω θεωρώ ότι είναι σοβαρό και θεωρώ ότι μπορεί να ενταχθεί στην οικογένειά μας, τότε θα συναντήσεις τον άνθρωπο αυτόν». Ποτέ μην τους δίνετε υποσχέσεις ότι δεν πρόκειται να κάνετε κάτι σοβαρό με κάποιον που δεν θα του αρέσει εκείνου.
Φυσικά χρειάζεται να βεβαιωθείτε ότι η εισαγωγή του σημαντικού σας άλλου θα συμβεί αφού κάνετε αυτή τη συζήτηση μόνοι με το παιδί σας. Μετά μπορείτε να επιλέξετε ένα μέρος όπου στο επίκεντρο θα είναι μια δραστηριότητα, και δεν βγαίνετε «για να γνωριστούν». Η συνάντηση σε παιδική χαρά ή σε έναν αγώνα θα είναι πιο εύκολο για τα παιδιά από το να κάνουν συζήτηση με έναν άγνωστο σε ένα εστιατόριο. Απ την άλλη, αν γνωρίσει τον νέο σύντροφο συμπτωματικά, σε ένα πάρτι ή ανάμεσα σε άλλους πολλούς φίλους, μπορεί να μην μπορέσει να καταλάβει το παιδί την αληθινή αίσθηση της σημαντικότητας της σχέσης.
Τέλος, κρατήστε τις ελπίδες σας ζωντανές ! Αν έχετε κάνει την κατάλληλη προετοιμασία και ο/η νέος/α σύντροφος είναι πραγματικά δεμένος/η μαζί σας και αποδέχεται τα παιδιά σας, οι πιθανότητες να αναπτυχθεί μια θαυμάσια σχέση μεταξύ τους είναι πολλές.
