Της Ανθή Αγγελοπούλου
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) δημιούργησε ένα animation video (διάρκειας 40”), με πρωταγωνιστές τα μέλη μιας οικογένειας και βασικό μήνυμα «Ανακάλυψε, Πρόλαβε, Διαχειρίσου το Διαβήτη» – «Εμπόδισε την εμφάνιση του στην δική σου Οικογένεια» με στόχο να ενημερωθούν όλες οι οικογένειες που ζουν στη χώρα μας για τη «μάστιγα» του διαβήτη.
«Ο Διαβήτης αφορά κάθε Οικογένεια», όπως λένε οι ειδικοί και αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα της εκστρατείας ενημέρωσης για το Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ), του Παγκόσμιου Οργανισμού Διαβήτη (IDF), για τα έτη 2018 και 2019. Οι επιστήμονες επισημαίνουν τη μεγάλη ανάγκη ενημέρωσης μέσα στις οικογένειες καθώς όπως λένε, είναι σημαντικός ο ρόλος που θα παίξει όλη η οικογένεια τόσο στην πρόληψη και την πρώιμη εντόπιση της νόσου, όσο και στη διαχείριση της. Δηλαδή, όταν η οικογένεια τρώει υγιεινά γεύματα και ασκείται, όλα τα μέλη της υιοθετούν και ενισχύουν συμπεριφορές, οι οποίες επιτρέπουν την πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2). Η διαχείριση του ΣΔ απαιτεί καθημερινή θεραπεία, τακτική παρακολούθηση, υγιεινό τρόπο ζωής και συνεχή εκπαίδευση.
Συνεπώς, η εκπαίδευση και η συνεχής υποστήριξη αποτελούν προνόμια, τα οποία πρέπει να διατίθενται σε όλα τα άτομα και τις οικογένειές τους, με σκοπό την διευκόλυνσή τους, στη διαχείριση της νόσου.
Η οικογενειακή υποστήριξη αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, μόνο 1 στα 2 άτομα με διαβήτη και μόνο 1 στα 4 μέλη μιας οικογένειας στην οποία υπάρχουν άτομα με διαβήτη, έχουν πρόσβαση σε ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα.
Η μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη ξεκινά από το σπίτι μας, σύμφωνα με τον πρόεδρος της ΕΔΕ, καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ και διευθυντής της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής & Μονάδας Έρευνας και του Διαβητολογικού Κέντρου ΕΚΠΑ στο νοσοκομείο «Αττικόν», κ. Γεώργιος Δημητριάδη, το 80% των περιπτώσεων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μπορούν να προληφθούν με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ενώ το 70% των πρώιμων θανάτων των ενηλίκων, προκαλούνται από συνήθειες, οι οποίες υιοθετούνται κατά την περίοδο της εφηβείας.
Παραθέτοντας τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Διαβήτη (IDF), ο κ. Δημητριάδης ανέφερε ότι 1 στους 11 ανθρώπους στον κόσμο ζουν με διαβήτη, δηλαδή περίπου 425 εκατομμύρια ενήλικες, ενώ μέχρι το 2030 οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να φτάσουν στα 522 εκατομμύρια.
Επίσης, 2 στα 2 άτομα με διαβήτη, δηλαδή 212 εκατομμύρια άνθρωποι, παραμένουν αδιάγνωστοι, ενώ πάνω από 1 εκατ. παιδιά και έφηβοι, πάσχουν σήμερα από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. τα 2/3 των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, δηλαδή 327 εκατομμύρια, βρίσκονται σε παραγωγικές ηλικίες.
Το 2017 ο διαβήτης προκάλεσε 4 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως ενώ, οι δαπάνες για νοσηλεία/θεραπείες ξεπέρασαν τα 727 δισεκατομμύρια δολάρια, ένα ποσό το οποίο υπερβαίνει αθροιστικά τους προϋπολογισμούς ΗΠΑ και Κίνας για την άμυνα.
Επιπροσθέτως, ο διαβήτης αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια καρδιακής νόσου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, απώλειας όρασης, νεφρικής ανεπάρκειας και ακρωτηριασμού κάτω άκρων.
Ο διαβήτης έχει οδηγήσει σε λάβει διαστάσεις επιδημίας παγκοσμίως
Όπως ανέφερε ο παθολόγος- διαβητολόγος & αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας κ. Σταύρος Παππάς, ο διαβήτης έχει λάβει διαστάσεις «επιδημίας» σε παγκόσμιο επίπεδο. Το αυξανόμενο προσδόκιμο επιβίωσης και ο τρόπος ζωής, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα, είναι υπεύθυνα για την αύξηση του αριθμού των διαβητικών και κυρίως των διαβητικών με τύπου 2.
Το 2030 εκτιμάται ότι το 42% της αύξησης του επιπολασμού του διαβήτη τύπου 2 θα αφορά στις ανεπτυγμένες χώρες και το 150%-200% θα αφορά στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ενώ, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο πληθυσμός των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών, αναμένεται να φτάσει τα 2 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050.
Επιπλέον, από τα στοιχεία της Μελέτης ΕΜΕΝΟ της ΕΔΕ έρευνας προκύπτει ότι ο επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για το σύνολο του πληθυσμού της χώρας μας είναι περίπου 11.5%.
Η σημασία της οικογενειακής υποστήριξης στην ορθή διαχείριση του διαβήτη
Τη σημαντικότητα της υποστήριξης μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον τόνισε ο γενικός γραμματέας της ΕΔΕ, παθολόγος, συντονιστής – διευθυντής της Α’ Παθολογικής Κλινικής-Διαβητολογικού Κέντρου, Γ.Ν. Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ», κ. Ανδρέας Μελιδώνης, κυρίως στα άτομα που έχουν χρόνιες επιπλοκές από τη νόσο.
Όπως είπε ο κ. Μελιδώνης, η οικογενειακή υποστήριξη περιλαμβάνει:
α) Δημιουργία υγιεινών συνθηκών ζωής και διαβίωσης,
β) Υποστήριξη στην καθημερινή αγωγή και παρακολούθηση: υπενθύμιση, έλεγχος και συμμόρφωση στις οδηγίες,
γ) Εκπαίδευση και γνώση όλων των μελών της οικογένειας στις πτυχές του ΣΔ και των επιπλοκών του,
δ) Πρόσβαση σε προγράμματα και φορείς εκπαίδευσης (1 στα 4 μέλη μίας οικογένειας με άτομα με ΣΔ έχουν πρόσβαση σε ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη νόσο και τις επιπλοκές της),
ε) Δομημένη συναισθηματική υποστήριξη της οικογένειας στο άτομο με ΣΔ».
Επιπλέον, σημείωσε ότι η δαπάνη για τη φροντίδα ενός ασθενή με διαβήτη στην Ευρώπη προσεγγίζει το 12% ετησίως του συνολικού κόστους Υγείας. Όπως τόνισε ο κ. Μελιδώνης, σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης Hercules ένας ρυθμισμένος ασθενής χωρίς επιπλοκές και συννοσηρότητες στοιχίζει περίπου 1.000 ευρώ ετησίως. Ενώ, ένας αρρύθμιστος ασθενής κοστίζει 50% επιπλέον και όταν έχει και επιπλοκές και συννοσηρότητες τότε το κόστος φτάνει τα 7.500 ευρώ ετησίως.
Αλλάζουμε τον τρόπο ζωής μας για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη
Αναφορικά με την πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ο Κωνσταντίνος Μακρυλάκης, ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Α’ Προπ. Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, στο νοσοκομείο “Λαϊκό” και ταμίας της ΕΔΕ τόνισε ότι έχει αποδειχθεί με κλινικές μελέτες, ότι ο κίνδυνος εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2 μπορεί να μειωθεί κατά 40-60% με την εφαρμογή προγραμμάτων υγιεινοδιαιτητικής παρέμβασης στα άτομα υψηλού κινδύνου.
Δεδομένης της παθοφυσιολογίας της νόσου, της γνώσης των κύριων παραγόντων κινδύνου αλλά και των αποτελεσμάτων των μελετών παρέμβασης σε άτομα υψηλού κινδύνου, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η αλλαγή τρόπου ζωής με στόχους την απώλεια βάρους (περίπου 5-10% του αρχικού) και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας (3-5 φορές την εβδομάδα, μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα για 30 λεπτά τη φορά), πρέπει να είναι οι βασικοί άξονες κάθε συνολικής στρατηγικής πρόληψης της νόσου.
