Υπάρχει ένας δρόμος με σταθερή ανηφόρα στη βόρεια Ελλάδα, καθώς τα χελιδόνια πετούν χαμηλά πάνω από τα ξεραμένα χόρτα γύρω μου και οι πελεκάνοι στροβιλίζονται στον καλοκαιρινό ουρανό. Καθώς ανεβαίνει κανείς, το τοπίο πυκνώνει με δάση από βελανιδιές και μια χελώνα Hermann’s στρίβει αργά και τελετουργικά προς ένα μονοπάτι προβάτων, στην άκρη της ασφάλτου. Και τότε, ακριβώς τη στιγμή που ο δρόμος ισιώνει για λίγο πριν ξεκινήσει να κατηφορίζει με στροφές, εμφανίζεται κάτω μου μια λαμπερή λίμνη – ένα εκτυφλωτικό γαλάζιο μάτι μέσα σε μια κόγχη από απότομα βουνά.
Ο συγγραφέας που μετακόμισε στην περιοχή περιγράφει στον Guardian:
«Δεν μπορώ καν να θυμηθώ πόσες φορές έχω διασχίσώ αυτό το πέρασμα προς τη λεκάνη της Πρέσπας επιστρέφοντας στο σπίτι μετά από εξορμήσεις στην πόλη, αλλά η θέα της λαμπυρίζουσας Μικρής Πρέσπας – συχνά καταπράσινης το απόγευμα και ασημένιας στο ηλιοβασίλεμα – με γυρίζει πίσω στο καλοκαίρι του 2000, όταν την αντίκρισα για πρώτη φορά».
«Παρκάρω το αυτοκίνητο κοντά στο πέρασμα και συνεχίζω με τα πόδια πιο βαθιά στους λόφους, σε ένα μονοπάτι λειασμένο από τα περάσματα βοσκών και ζώων. Είναι κατακαλόκαιρο και το τοπίο αποπνέει ραστώνη. Νέφη από πεταλούδες παρασύρονται από τον καυτό αέρα και ένας τσαλαπετεινός σηκώνει με χάρη το εντυπωσιακό λοφίο του πάνω σε μια βελανιδιά», συνεχίζει.
Σχεδόν περικυκλωμένες από βουνά οι αρχαίες λίμνες
«Από εδώ ψηλά μπορώ πλέον να δω και τη Μεγάλη Πρέσπα, χωρισμένη από τη μικρότερη “αδελφή” της με έναν φαρδύ και αμμώδη ισθμό. Οι δύο αυτές αρχαίες λίμνες, που πιστεύεται ότι είναι ηλικίας 3 έως 5 εκατομμυρίων ετών, περικλείονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ένα μπολ βουνών, κάνοντας τον επισκέπτη να αισθάνεται πως περνά σε έναν άλλο κόσμο μόλις μπει στη λεκάνη. Παρόλο που η στάθμη του νερού έχει πέσει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η Πρέσπα παραμένει ένας τόπος με αξιοσημείωτη ζωντάνια», αναφέρει.
«Κοιτάζοντας βόρεια, πάνω από τα κυματιστά δάση βελανιδιάς, μπορώ να διακρίνω το τραχύ σημείο στη λίμνη όπου συναντώνται τα σύνορα της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Η Πρέσπα είναι ένα σταυροδρόμι όχι μόνο εθνών, αλλά και γεωλογιών, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα μια εξαιρετικά πλούσια και αφθονία σε άγρια είδη – σχεδόν τριπλάσια είδη πεταλούδων (172) υπάρχουν στην ελληνική πλευρά της Πρέσπας σε σύγκριση με ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο (59)».
Γεμάτη εκπλήξεις η Πρέσπα
«Κοιτάζω ψηλά καθώς μια μικτή ομάδα αργυροπελεκάνων και ροδοπελεκάνων κατεβαίνει προς τη Μικρή Πρέσπα. Βλέποντας αυτά τα πουλιά να πετούν, μεταφερόμενα πάνω από τα βουνά με φτερά που μπορούν να φτάσουν σε άνοιγμα τα τρία μέτρα, νιώθεις σαν να ρίχνεις μια ματιά σε μια εποχή δεινοσαύρων. Δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν πελεκάνοι στην Ελλάδα, πόσο μάλλον ότι φωλιάζουν σε αυτές τις λίμνες σε μεγάλους αριθμούς — αλλά η Πρέσπα είναι γεμάτη εκπλήξεις».
«Κάποιους χειμώνες, η Μικρή Πρέσπα παγώνει τόσο ώστε μπορεί κανείς να τη διασχίσει με τα πόδια — και υπάρχουν πολύ περισσότερες καφέ αρκούδες στην περιοχή απ’ ό,τι μπουζούκια. Παρόλο που η Πρέσπα προσελκύει Έλληνες επισκέπτες κυρίως τον χειμώνα, χάρη και στο χιονοδρομικό κέντρο που βρίσκεται ανάμεσα στη Φλώρινα και τη λεκάνη, είναι η πιο ήσυχη άνοιξη και το καλοκαίρι που αποκαλύπτεται πλήρως η ομορφιά της για τους λάτρεις της πεζοπορίας και της φύσης.
»Υπάρχει επίσης ένα πολιτιστικό μωσαϊκό προς εξερεύνηση: Tα εντυπωσιακά ερείπια της 1.000 ετών βυζαντινής βασιλικής στο νησί του Αγίου Αχιλλείου· οι απόκρημνοι βράχοι της Μεγάλης Πρέσπας με τα ερημητήρια και τα μοναστικά κελιά που χρονολογούνται αιώνες πίσω, τα οποία μπορεί κανείς να επισκεφθεί νοικιάζοντας βάρκα από το ψαροχώρι των Ψαράδων· οι εκκλησίες που κρύβονται μέσα σε ιερά άλση από τεράστιους αρκεύθους, προσβάσιμες μέσα από σηματοδοτημένα μονοπάτια».
Φιλόξενοι άνθρωποι και υπέροχες γεύσεις
«Πέρα από τη φύση και τα βουνά που με ώθησαν να μετακομίζω εδώ, αυτό που κάνει την περιοχή ακόμα πιο ξεχωριστή είναι η φιλοξενία και το φαγητό. Σε πολλά από τα χωριά υπάρχουν φιλόξενοι, οικογενειακοί ξενώνες, καθώς και εξαιρετικές ταβέρνες που σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ: γίγαντες ψημένοι αργά σε πλούσια σάλτσα ντομάτας με ρίγανη, φρέσκος κυπρίνος και τσιρόνια από τη λίμνη, τυρί Φλωρίνης στη σχάρα αλειμμένο με μαρμελάδα κόκκινης πιπεριάς, και άγρια χόρτα, τα γνωστά χόρτα, λουσμένα με λεμόνι και ελαιόλαδο».
Συναισθηματική πλημμύρα η ομορφιά της Πρέσπας
«Σταματά κανείς για να παρατηρήσει τα παιχνίδια του φωτός στην επιφάνεια της λίμνης, καθώς το βουητό των εντόμων βαθαίνει με τη ζέστη. Ένας κοντοδάχτυλος αετός στρέφεται προς τον άνεμο μπροστά του, αιωρούμενος στιγμιαία καθώς ψάχνει για φίδια στις δασικές ξέφωτες. Έπειτα στρέφεται προς τον βορρά και απομακρύνεται πάνω από τα βουνά. Πέρα από τις κορυφές που περικλείουν την Πρέσπα βρίσκονται οι όμορφες, παραδοσιακές αγορές της Κορυτσάς στην Αλβανία και του Μοναστηρίου (Μπίτολα) στη Βόρεια Μακεδονία, που μαζί με τη Φλώρινα και τη παραλίμνια Καστοριά, ακριβώς έξω από τη λεκάνη, συνθέτουν μια περιοχή αδιάκοπης γοητείας για μένα».
«Υπάρχουν σχέδια για την επαναλειτουργία της για χρόνια κλειστής συνοριακής διάβασης μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας εντός της λεκάνης της Πρέσπας μέσα στα επόμενα χρόνια — μια ευκαιρία να χτιστούν νέες γέφυρες μεταξύ κοινοτήτων και να διευκολυνθεί η κίνηση των επισκεπτών. Ένα άλλο σχέδιο αφορά τη δημιουργία ενός διασυνοριακού μονοπατιού πεζοπορίας που θα συνδέει το χωριό μας με το γειτονικό ορεινό χωριό Μπραΐτσινο στη Βόρεια Μακεδονία. Το μονοπάτι αυτό θα αναδείξει την κοινή φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής και τη σημασία του ήπιου τουρισμού για τις τοπικές οικονομίες — ιδιαίτερα σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή γίνεται αισθητή γύρω από τις λίμνες και απειλεί τη γεωργική δραστηριότητα.
»Ήρθε σχεδόν η ώρα να επιστρέψω από το μονοπάτι προς το σπίτι, αλλά πρώτα κάθομαι στη σκιά μιας βελανιδιάς, τα φύλλα της ψιθυρίζουν στον ζεστό άνεμο. Μια γαλανή λιβελλούλα σχίζει τον αέρα και μπορώ να ακούσω κουδούνια προβάτων κάπου στους λόφους. Ο ήχος αλλάζει και στριφογυρίζει, όπως στα πανηγύρια του καλοκαιριού, όταν η άγρια, υψιπετής μουσική των κλαρίνων και των θορυβωδών βαλκανικών χάλκινων ανεβαίνει στις βραδινές βουνίσιες σκιές καθώς οι άνθρωποι συγκεντρώνονται με φαγητό και ποτό για να χορέψουν κυκλικά στις πλατείες των χωριών.
»Ποτέ δεν σκέφτηκα την Πρέσπα ως κάτι άλλο πέρα από έναν τόπο κοινό – έναν τόπο όπου οι ανθρώπινες κουλτούρες και η άγρια φύση συνυπάρχουν, έναν τόπο που πρέπει να βιώνεται αργά και με σεβασμό. Και παρόλο που η Πρέσπα είναι το σπίτι μου εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, κάθε φορά που βλέπω τα γαλάζια νερά της να λαμπυρίζουν κάτω μου, καθώς διασχίζω το πέρασμα, αισθάνομαι σαν να είναι η πρώτη φορά».
Πηγή: Guardian
