Τη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας με την ενσωμάτωση λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνει ο νέος «Οδικός χάρτης για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια» που δημοσιεύτηκε προ ημερών στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Με την ονομασία «Εταιρείες Ενεργειακών Υπηρεσιών» ή γνωστές ως ESCO, οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας δύναται να αναπτύξουν πακέτα εξοικονόμησης ενέργειας, αξιοποιώντας σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων που νομοθετικά προβλέπονται στον Οδηγό και ακολουθούν την αντίστοιχη ευρωπαϊκή εμπειρία.
Η πληθώρα εργαλείων που στο σύνολο τους φτάνουν τα 20 χωρίς όλα να σχετίζονται με την εμπλοκή των εταιρειών προμήθειας, στόχο έχουν να παροτρύνουν τους καταναλωτές να εφαρμόσουν παρεμβάσεις και μεθόδους εξοικονόμησης ενέργειας προς επίτευξη των στόχων που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα με ορίζοντα το 2030.
Νέα «φιλοσοφία» για τα «Εξοικονομώ»
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εν λόγω Οδηγός Εξοικονόμησης Ενέργειας με τις πολλαπλάσιες δυνατότητες εμπλοκής των εταιρειών προμήθειας σε έργα εξοικονόμησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις έρχεται σε συνέχεια τόσο του ευρωπαϊκού πλαισίου όσο και της πρόθεσης του ΥΠΕΝ να «ανοίξει» την βεντάλια, εφαρμόζοντας μια διαφορετική «φιλοσοφία» και προσέγγιση στα νέα Εξοικονομώ που θα προκηρυχθούν στα πλαίσια του Κλιματικού και Κοινωνικού Ταμείου το αμέσως επόμενο διάστημα.
Οι βασικές παρεμβάσεις, όπως έχει γράψει σε προηγούμενο ρεπορτάζ της η «Ν», σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο αφορούν αφενός στην σημαντική διεύρυνση των δικαιούχων (εστιάζοντας στα ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά) και αφετέρου και σπουδαιότερον, στην προσπάθεια κινητοποίησης πολλαπλάσιων ιδιωτικών κεφαλαίων μιας και τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι αρκετά περιορισμένα σε σχέση με τις ανάγκες.
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο θεσμός των ESCOs που δύναται να υποδυθούν και οι προμηθευτές ενέργειας επανέρχεται στο προσκήνιο μετά την δεκαετία του 2000, όταν και πρωτοεφαρμόστηκε, σε συνδυασμό με σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων και σχημάτων που φιλοδοξούν να διευκολύνουν τους καταναλωτές στην κατεύθυνση υλοποίησης στοχευμένων παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Αν και πρόκειται για 20 διαφορετικούς καινοτόμους μηχανισμούς χρηματοδότησης, εντούτοις ορισμένοι αλληλοσυμπληρώνονται με τις εταιρείες ESCOs να αποτελούν βασικό συντελεστή σε έξι από αυτά εργαλεία.
- Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης
- Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης Διαμοιραζόμενου Οφέλους
- Συμβάσεις εγγυημένης απόδοσης
- Πράσινα Ομόλογα
- Σχήματα Λευκών Πιστοποιητικών (μίγμα μέτρων από τα υπόλοιπα)
- Πλατφόρμες χρηματοδότησης από το πλήθος – Crowdfunding Platforms
Η διάκριση είναι ενδεικτική και σίγουρα μένει να φανεί πως θα αποτυπωθούν τα εν λόγω μέτρα στην ελληνική πραγματικότητα, μιας και οι βασικές εκτιμήσεις αντλούνται από την σχετική εμπειρία του εξωτερικού.
Σε κάθε περίπτωση, η εξοικονόμηση ενέργειας δυνητικά μπαίνει στο χαρτοφυλάκιο των εταιρειών προμήθειας με την μεγαλύτερη εταιρείας προμήθειας ΔΕΗ να έχει ήδη πάρει μέτρα σε αυτή την κατεύθυνση, ενσωματώνοντας προ μηνών στο καταστατικό της ως μέρος των παρεχόμενων υπηρεσιών, την χρηματοδότηση ενεργειακών έργων, τη διενέργεια ενεργειακών ελέγχων και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και επιθεωρήσεων. Επιπρόσθετα, ο παράγοντας «Κωτσόβολος» στο χαρτοφυλάκιο της ΔΕΗ αναμένεται να λειτουργήσει καταλυτικά σε αυτή την προσπάθεια.
Στο παιχνίδι Δήμοι και Τράπεζες
Αξίζει να σημειωθεί, όπως προκύπτει από την ανάλυση των εργαλείων που περιλαμβάνει ο Οδηγός, ότι το «άνοιγμα» δεν περιλαμβάνει μονάχα τις εταιρείες προμήθειας υπό την ταμπέλα των «ESCOs» αλλά επεκτείνεται σε τράπεζες μέσω σχημάτων δανειοδότησης καθώς και σε δήμους και κρατικούς φορείς που υπό την γενική λογική της «ανταποδοτικότητας» να στηρίξουν δημότες για την υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης στα κτίριά τους.
Η τελευταία περίπτωση αφορά στα προγράμματα PACE (Property Assessed Clean Energy – On tax financing), τα οποία προσφέρουν την δυνατότητα στους ιδιοκτήτες ακινήτων να υλοποιήσουν παρεμβάσεις χωρίς το αρχικό κόστος επένδυσης. Σύμφωνα με τον Οδηγό, οι δράσεις υλοποιούνται, είτε από την κεντρική διοίκηση, είτε σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης και ο ωφελούμενος αναλαμβάνει την υποχρέωση να τις αποπληρώσει μέσω των επιπρόσθετων φόρων που επιβάλλονται επί του ακινήτου.
Τι είναι οι ESCOs
Οι Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCOs) είναι εμπορικές επιχειρήσεις που παρέχουν ένα ευρύ φάσμα ολοκληρωμένων ενεργειακών λύσεων. Οι ESCOs προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας σε ιδιοκτήτες κτιρίων, περιλαμβάνοντας ενεργειακούς ελέγχους, χρηματοδότηση, σχεδίαση, εγκατάσταση και συντήρηση αναβαθμίσεων ενεργειακής απόδοσης. Οι ESCOs μπορούν να προσφέρουν μια εναλλακτική χρηματοδότηση για την υλοποίηση αναβαθμίσεων ενεργειακής απόδοσης σε οικιστικά κτίρια στην Ελλάδα.
Τα δυο μοντέλα που προβλέπουν την εμπλοκή των παρόχων ενέργειας στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων είναι το μοντέλο «Πληρώνεις καθώς Εξοικονομείς» (Pay-As-You-Save – PAYS) που συνδέει τις εξοικονομήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας με τις αποπληρωμές για την υλοποίηση των σχετικών έργων (με τους πελάτες να πληρώνουν μια σταθερή μηνιαία χρέωση στους λογαριασμούς ρεύματος, βασισμένη στις εκτιμώμενες εξοικονομήσεις ενέργειας, αντί το αρχικό κόστος των εργασιών αναβάθμισης) και το μοντέλο “On Bill Financing” δια του οποίου η χρηματοδότηση και η υλοποίηση δράσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης γίνεται από τον πάροχο ενέργειας και η αποπληρωμή του κόστους υλοποίησης των παρεμβάσεων γίνεται από τον ωφελούμενο μέσω των λογαριασμών ρεύματος.
Ο «αντίλογος» της αγοράς
Σε μια πρώτη «αντίδραση» ο κλάδος των μηχανικών φαίνεται να μην συμμερίζεται το «σκεπτικό» του Υπουργείου με παρατάξεις του ΤΕΕ, σε κοινή τους ανακοίνωση, να κάνουν λόγο για «για μια αλλαγή που, εάν εφαρμοστεί, θα έχει βαθιές και αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για τους μηχανικούς, αλλά και για την ποιότητα των παρεμβάσεων, την αξιοπιστία των προγραμμάτων και την προστασία των καταναλωτών».
Έπειτα, στελέχη της αγοράς προμήθειας που κλήθηκαν να σχολιάσουν τις κυοφορούμενες αλλαγές με την ενεργότερη εμπλοκή των ESCO στα προγράμματα Εξοικονόμησης κατά τις προβλέψεις του Οδηγού, εμφανίστηκαν «μετρημένα αισιόδοξοι», υπογραμμίζοντας ότι «δεν θα γνωρίσει μεγάλη απήχηση στη παρούσα φάση».
Ο βασικός λόγος αφορά στο «έλλειμμα ψηφιοποίησης, ιδίως στο κομμάτι της διανομής (ΔΕΔΔΗΕ)» πράγμα που συνιστά βασική προϋπόθεση προκειμένου να προχωρήσουν τέτοιες εφαρμογές με αποτελεσματικό τρόπο. «Σε κάθε άλλη περίπτωση, τα προτεινόμενα μέτρα παραπέμπουν σε δουλειά τραπεζών παρά των προμηθευτών».
