Η Τεχεράνη, πρωτεύουσα του Ιράν και πόλη 10 εκατομμυρίων κατοίκων, απειλείται με πλήρη λειψυδρία τις επόμενες εβδομάδες, καθώς η χώρα βυθίζεται στην πιο σοβαρή κρίση νερού των τελευταίων δεκαετιών.
Όπως προειδοποιούν ειδικοί, η «Ημέρα Μηδέν» —η στιγμή που οι βρύσες θα στερέψουν— μπορεί να έρθει σύντομα, με τις αρχές να πασχίζουν να περιορίσουν την κατανάλωση και τους πολίτες να αποθηκεύουν απεγνωσμένα νερό για να αποφύγουν την κατάρρευση.
«Αν δεν πάρουμε επείγουσες αποφάσεις σήμερα, θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον μια κατάσταση που δεν θα μπορεί να λυθεί», προειδοποίησε ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιαν, σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου τη Δευτέρα.
Πέμπτο διαδοχικό έτος ξηρασίας
Παρότι το Ιράν είναι μια από τις πιο άνυδρες χώρες του κόσμου, η ιδιαιτερότητα αυτής της κρίσης έγκειται στο ότι πλήττει πλέον την καρδιά της χώρας: την Τεχεράνη.
O Καβέ Μαντανί, διευθυντήw του Ινστιτούτου του ΟΗΕ για το Νερό, το Περιβάλλον και την Υγεία, προειδοποίησε με δηλώσεις του στο CNN πως εάν δεν μειωθεί άμεσα η κατανάλωση, η πόλη κινδυνεύει να ξεμείνει από νερό.
Οι δεξαμενές που τροφοδοτούν την πρωτεύουσα βρίσκονται μόλις στο 21% της χωρητικότητάς τους, ενώ το Ιράν διανύει την πέμπτη συνεχή χρονιά ξηρασίας και φέτος έχει καταγράψει μείωση βροχοπτώσεων κατά 40% σε σχέση με τον μέσο όρο. Οι ακραίες θερμοκρασίες, που ξεπέρασαν τους 50°C σε ορισμένες περιοχές, επιδεινώνουν την κατάσταση.
Η κυβέρνηση έχει ήδη μειώσει την πίεση του νερού κατά σχεδόν 50%, επηρεάζοντας το 80% των νοικοκυριών. Στα πολυώροφα κτίρια, οι κάτοικοι στους ψηλότερους ορόφους συχνά μένουν χωρίς καθόλου νερό. Το νερό μεταφέρεται πλέον με βυτία στην πρωτεύουσα, ενώ όσοι έχουν τη δυνατότητα τοποθετούν δεξαμενές αποθήκευσης στα σπίτια τους.
Η κυβέρνηση εξετάζει ακόμη και την κήρυξη ολόκληρης εβδομάδας αργίας στην Τεχεράνη για να μειωθεί προσωρινά η ζήτηση, ενώ ήδη έχει εφαρμοστεί μονοήμερη αργία σε πολλές επαρχίες.
Αιτία της κρίσης, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι δεκαετίες κακοδιαχείρισης, υπεράντλησης υδροφορέων, αναποτελεσματικές γεωργικές πρακτικές και ραγδαία αστικοποίηση.
Μία πρωτεύουσα που βυθίζεται
Η Τεχεράνη βουλιάζει —κυριολεκτικά— καθώς η άντληση υπόγειων υδάτων προκαλεί καθιζήσεις έως και 25 εκατοστά το χρόνο. Ο καθηγητής Αμίρ Αγχακούτσακ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια προειδοποιεί για κατάρρευση υδατικού ισοζυγίου και μιλά για «υδατική πτώχευση».
Ο Μαντανί προσθέτει πως η κρίση δεν είναι απλώς τεχνική ή περιβαλλοντική, αλλά βαθιά πολιτική και συστημική — και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με πρόχειρα «μπαλώματα» ή μόνο με τεχνικές λύσεις όπως η αφαλάτωση.
Η ριζική λύση, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα απαιτούσε μετασχηματισμό της οικονομίας με απεξάρτηση από τη γεωργία που καταναλώνει πάνω από το 90% του νερού. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θεωρείται πολιτικά και οικονομικά αδύνατο υπό το σημερινό καθεστώς και τις διεθνείς κυρώσεις. Για την ώρα, το Ιράν ελπίζει… στο φθινόπωρο και τις βροχές του. «Αν η Τεχεράνη αντέξει μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, τότε ίσως αποφύγουμε την Ημέρα Μηδέν», λέει ο Μαντανί.
