Κλιματική αλλαγή, νέα παράσιτα, νέες ασθένειες απειλούν την ποικιλία Riesling που δίνει το ομώνυμο αρωματικό γερμανικό κρασί. Οι νέες συνθήκες ωθούν τους καλλιεργητές στη χρήση φυτοφαρμάκων, αλλά για πόσο ακόμη;
Ο Μάρτιν Σένμαν δείχνει περήφανος τα άγρια φυτά που μεγαλώνουν δίπλα στα αμπέλια του στις απότομες πλαγιές του Μοζέλα στη Γερμανία. Οι αμπελώνες της ποικιλίας Riesling απλώνονται σε απέραντες εκτάσεις που κόβουν την ανάσα. «Παρόλο που έχουμε μια μονοκαλλιέργεια σταφυλιού, αγκαλιάζουμε τη βιοποικιλότητα στο έδαφος. Τα άλλα φυτά δεν είναι εχθροί αλλά φίλοι μας» ανέφερε στη DW o γερμανός οινοπαραγωγός. Ο Μάρτιν Σένμαν ήταν ο πρώτος καλλιεργητής οργανικού κρασιού στην περιοχή του κεντρικού Μοζέλα. Το έδαφος, το νερό και τα θρεπτικά στοιχεία στους αμπελώνες του Σένμαν μοιράζονται μαζί με την ποικιλία σταφυλιού Riesling οι άγριες φράουλες και τα αρωματικά βότανα, όπως ο φλόμος ή το μελισσόχορτο. Αυτή η εικόνα είναι η εξαίρεση, καθώς το τοπίο στους γύρω αμπελώνες μονοπωλεί το γκρίζο έδαφος, χωρίς ίχνος αγριόχορτων.
Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τα δεδομένα
Οι αμπελουργοί φροντίζουν να ψεκάζουν με παρασιτοκτόνα τα αμπέλια μόλις αρχίσουν να βγάζουν τις πρώτες ρίζες τους, ώστε με τον τρόπο αυτό να απομακρύνουν ανεπιθύμητα παράσιτα και αγριάδες. Όμως φέτος η εποχή του ραντίσματος έχει έρθει νωρίτερα και σύμφωνα με ειδικούς γι αυτό ευθύνεται η κλιματική αλλαγή. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες βοηθούν τα σταφύλια να μεγαλώσουν και τους προσδίδουν επιπλέον γλυκύτητα στη γεύση. Ωστόσο, μαζί με αυτά έρχονται και οι ασθένειες. Σύμφωνα με τον Έρικ Λέντες, ειδικό σε θέματα καλλιέργειας αμπελιών, με την αύξηση της θερμοκρασίας έρχονται επίσης και νέα παράσιτα από τη νότια Ευρώπη. Οι αμπελοκαλλιεργητές του Μοζέλα δεν έχουν έτσι άλλη λύση από το να ψεκάζουν νωρίτερα και με περισσότερα φυτοφάρματα τα αμπέλια τους.
Αλλά τι συμβαίνει με τα οργανικά κρασιά; Στη Γερμανία οι οργανικές καλλιέργειες σταφυλιών επιδοτούνται, ωστόσο το 90% των γερμανικών αμπελώνων καταφεύγει ακόμη σε συνθετικά, χημικά παρασιτοκτόνα. Σύμφωνα με τον Λέντες καταγράφεται τα τελευταία χρόνια μια τάση μείωσης των παρασιτοκτόνων και παράλληλα ανάπτυξης εναλλακτικών μέσων για την προστασία των αμπελιών. Αν και έχει αποδειχθεί ότι οι συνδυασμοί καλλιέργειας αμπελιού με άλλα βότανα μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μυκητιακών νόσων, η κλιματική αλλαγή φέρνει τα πάνω-κάτω. Έτσι πολλοί παραγωγοί για λόγους ταχύτητας και μείωσης του κόστους καταφεύγουν στην εύκολη λύση των χημικών παρασιτοκτόνων.
Το υψηλό κόστος της «πράσινης» αμπελοκαλλιέργειας
Είναι γεγονός επίσης ότι η μετάβαση στην οργανική καλλιέργεια σταφυλιών και κρασιού απαιτεί γενναίες επενδύσεις, ενώ δεν είναι πολύ προσοδοφόρα. Το οργανικό κρασί, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών παραγωγής του, είναι ακριβότερο από το συμβατικό και συχνά οι καταναλωτές δεν προτίθενται να επιβαρύνουν την τσέπη τους. Όπως επισημαίνει ο Λέντες παρά το ότι οι Γερμανοί καταναλωτές δηλώνουν ότι προτιμούν τα οργανικά προϊόντα, οι έρευνες αγοράς δείχνουν ότι στην πράξη δεν τα επιλέγουν τόσο πολύ λόγω της υψηλότερης τιμής τους.
Επίσης, παρά την ανοδική του τάση διεθνώς το οργανικό κρασί καταλαμβάνει μόλις το 4% της παγκόσμιας αγοράς σήμερα. Ωστόσο ειδικοί, όπως Καρλ Μπερ από το Περιβαλλοντικό Ινστιτούτο του Μονάχου, θεωρούν ότι ένα μέλλον με περισσότερα οργανικά προϊόντα και άρα κρασί είναι εφικτό, αλλά τόσο οι παραγωγοί όσο και οι καταναλωτές θα πρέπει να συνηθίσουν ότι το κόστος στην πράξη θα είναι υψηλότερο. Ο ίδιος θεωρεί μάλιστα ότι η ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει τις οργανικές καλλιέργειες, αφού εν τέλει έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία της υγείας των πολιτών.
