Η ρύπανση των υδάτων επιδεινώνεται στην ΕΕ, με το 62% των ποταμών, λιμνών και παράκτιων περιοχών να βρίσκονται σήμερα σε κακή οικολογική κατάσταση, σημαντική αύξηση σε σχέση με το 40% που είχε καταγραφεί το 2020, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα.
Η έκθεση του ΕΟΠ, η οποία δημοσιεύεται κάθε πέντε χρόνια, παρέχει έναν «έλεγχο υγείας» για το περιβάλλον, το κλίμα και τη βιωσιμότητα στην Ευρώπη, με τη φετινή έκθεση να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης των υδάτων.
Οικολογικό καθεστώς και μικρορύποι
Μόνο το 37% των ποταμών και λιμνών της Ευρώπης είχε «καλή» ή «υψηλή» οικολογική κατάσταση, σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ, η οποία καλεί τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να λάβουν μέτρα για τον περιορισμό των υψηλών επιπέδων μικρορύπων στα υδάτινα σώματα.
Οι μικρορύποι αυτοί, που χρησιμοποιούνται σε φυτοφάρμακα, καθώς και οι PFAS, γνωστές ως «παντοτινές χημικές ουσίες» λόγω της αδυναμίας τους να διασπαστούν στο περιβάλλον, είναι ευρέως παρούσες σε ποτάμια και λίμνες, σύμφωνα με την έκθεση του 2024 του ΕΟΠ.
Κίνδυνοι για γη, νερό και βιοποικιλότητα
Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι το 30% της γης της Ευρώπης κινδυνεύει από ξηρασία και το 34% του πληθυσμού της ΕΕ κινδυνεύει να βρεθεί χωρίς νερό σε κάποια χρονική στιγμή.
Η καλλιέργεια και συγκομιδή γεωργικών προϊόντων και η δασοκομία αναγνωρίστηκαν ως οι βασικοί υπεύθυνοι για την πίεση στους υδάτινους πόρους και την απώλεια βιοποικιλότητας, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία εκτιμά ότι το κόστος της αποτυχίας εφαρμογής των περιβαλλοντικών νόμων της ΕΕ μέσω της ατμοσφαιρικής και υδάτινης ρύπανσης, της υποβάθμισης της φύσης και των απορριμμάτων ανέρχεται σε 180 δισ. ευρώ ετησίως για την ΕΕ.
Δηλώσεις και πολιτικές δεσμεύσεις
«Δεν μπορούμε να αντέξουμε να μειώσουμε τις φιλοδοξίες μας για το κλίμα, το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα. Η έκθεση για την κατάσταση του περιβάλλοντος, που συνδημιουργήθηκε με 38 χώρες, παρουσιάζει με σαφήνεια την επιστημονική γνώση και αποδεικνύει γιατί χρειάζεται να δράσουμε», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του ΕΟΠ, Λίνα Ύλα-Μονονέν.
Η Επίτροπος Περιβάλλοντος Γέσικα Ρόσβαλ δήλωσε ότι η προστασία της φύσης πρέπει επειγόντως να αντιμετωπιστεί ως επένδυση και όχι ως κόστος.
«Η υγιής φύση είναι η βάση για μια υγιή κοινωνία, μια ανταγωνιστική οικονομία και έναν ανθεκτικό κόσμο, γι’ αυτό η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στις περιβαλλοντικές της δεσμεύσεις», είπε η Ρόσβαλ.
Η Ρόσβαλ ανέφερε ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων, όπου οι παραγωγοί φαρμακευτικών και χημικών προϊόντων είναι πλέον υπεύθυνοι να καλύπτουν τουλάχιστον το 80% των αποβλήτων τους, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», αποτελεί ένα ακόμη βήμα για την αντιμετώπιση των μικρορύπων και τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων. Ωστόσο, η τελευταία αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανόνων για τα ύδατα που υιοθετήθηκε την περασμένη εβδομάδα από τους πρεσβευτές της ΕΕ επικρίθηκε από περιβαλλοντικές οργανώσεις για έλλειψη φιλοδοξίας.
Κριτική και προειδοποιήσεις
«Η Ευρώπη πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεται: η αποδυνάμωση των ίδιων των νόμων που προστατεύουν τους ανθρώπους μας, την ασφάλεια των τροφίμων και του νερού μας και την οικονομία μας θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της ηπείρου μας», δήλωσε η ευρωβουλευτής Λένα Σίλινγκ (Αυστρία/Πράσινοι), αναφερόμενη στην ανατροπή εγκεκριμένων ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών νόμων, όπως ο νόμος της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών.
Η Λουσίλ Λαμπέιγ, υπεύθυνη συνηγορίας του Surfrider Foundation Europe, δήλωσε ότι η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος ήταν ένα «καμπανάκι».
«Τα γλυκά και θαλάσσια ύδατα της Ευρώπης παραμένουν σε υποβαθμισμένη κατάσταση. Παρόλο που τα ευρήματα δεν προκαλούν έκπληξη, καθώς αποτυγχάνουμε να επιτύχουμε τους περισσότερους στόχους του 2030 και του 2050 για την ποιότητα του νερού, η έκθεση αποκαλύπτει ότι η ρύπανση πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως στην πηγή. Το ξεκάθαρο μήνυμα είναι ότι τα υγιή ύδατα είναι ζήτημα δημόσιας υγείας όσο και περιβαλλοντικής προστασίας — και η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει άλλες καθυστερήσεις», είπε η Λαμπέιγ.
Με πληροφορίες από Euronews
