Η εκτελεστική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προτείνει ένα ευρύ πακέτο μεταρρυθμίσεων με στόχο να καταργηθούν τα εθνικά εμπόδια και να δημιουργηθεί μια βαθύτερη ενιαία χρηματοπιστωτική αγορά στην ΕΕ, ικανή να ανταγωνιστεί εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τρία άτομα που ενημερώθηκαν για το σχέδιο είπαν στο POLITICO ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει τον Δεκέμβριο την τροποποίηση τουλάχιστον 10 χρηματοοικονομικών νόμων, που αφορούν από τη ρύθμιση των επενδυτικών προϊόντων και των κρυπτονομισμάτων έως τη δομή της ίδιας της χρηματοπιστωτικής λειτουργίας της ΕΕ.
Ο βασικός στόχος είναι να αυξηθεί η διαθεσιμότητα επενδύσεων για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που δυσκολεύονται, ώστε η Ευρώπη να μπορέσει να ανταγωνιστεί πιο αποτελεσματικά τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες των ΗΠΑ και της Κίνας.
Οι ΗΠΑ ειδικότερα υπερτερούν σημαντικά της ΕΕ στον όγκο του διαθέσιμου κεφαλαίου για μικρότερες επιχειρήσεις που επιδιώκουν να αναπτυχθούν. Ως αποτέλεσμα, πολλές επιτυχημένες ευρωπαϊκές νεοφυείς εταιρείες μετακινούνται στις ΗΠΑ προκειμένου να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση που χρειάζονται.
Πολιτικές εντάσεις γύρω από την εποπτεία
Οι Βρυξέλλες θέλουν απεγνωσμένα να ανακόψουν αυτή την τάση και θεωρούν ότι η δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας κεφαλαιαγοράς είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που λείπουν από την οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ. Ωστόσο, οι προτεινόμενες αλλαγές αναμένεται να προκαλέσουν έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών-μελών, οι οποίες είναι διχασμένες ως προς την ιδέα ενίσχυσης των εξουσιών κεντρικής εποπτείας σε επίπεδο ΕΕ.
Η Κομισιόν παρουσίασε τα σχέδιά της, που έχουν προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο, σε κεκλεισμένων των θυρών ενημέρωση τριών ωρών για εθνικούς και ευρωβουλευτές την περασμένη Τρίτη.
Σύμφωνα με πολλούς παρευρισκόμενους αξιωματούχους, η Επιτροπή σχεδιάζει να δημοσιεύσει ένα πακέτο που θα τροποποιεί περίπου δέκα υφιστάμενα νομοθετήματα, αναθεωρώντας τους κανόνες λειτουργίας και εποπτείας των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ΕΕ.
Μεταξύ των νόμων που θα αλλάξουν περιλαμβάνονται οι βασικοί κανονισμοί MiFID και MiFIR για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, ο κανονισμός EMIR για τα εκκαθαριστήρια, οι κανόνες AIFMD και UCITS για επενδυτικές δομές, ο κανονισμός CSDR για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων, ο κανονισμός MiCA για τα κρυπτονομίσματα, καθώς και ο κανονισμός που διέπει την εποπτική αρχή ESMA.
Η σύγκρουση για την κεντρική εποπτεία
Η Επιτροπή σχεδιάζει επίσης την αναδιάρθρωση του τρόπου εποπτείας των χρηματοπιστωτικών εταιρειών — ένα ζήτημα ιδιαίτερα πολιτικοποιημένο που έχει επανειλημμένα μπλοκαριστεί από τα κράτη-μέλη. Ενώ σήμερα η εποπτεία γίνεται κυρίως σε εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή θέλει να μεταφέρει μεγαλύτερο μέρος της σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπό την ESMA, η οποία εδρεύει στο Παρίσι.
Η συζήτηση έφτασε σε αδιέξοδο στη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ την άνοιξη του 2024, όταν συμμαχία μικρότερων χωρών, συμπεριλαμβανομένων του Λουξεμβούργου και της Ιρλανδίας — που φοβούνται τη μεταφορά εταιρειών τους στο Παρίσι — μπλόκαρε την προσπάθεια της Γαλλίας για μεγαλύτερη συγκέντρωση της εποπτείας.
Η Γαλλία στηρίζει έντονα την ενίσχυση της κεντρικής εποπτείας, ενώ πολλές μικρότερες χώρες παραμένουν αντίθετες. Η θέση της Γερμανίας είναι ασαφής· παραδοσιακά αντιτίθεται στην κεντρική εποπτεία, αλλά ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο υπουργός Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπάιλ έχουν μιλήσει θετικά τις τελευταίες εβδομάδες για την ιδέα ενιαίου ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου. Ωστόσο, η Γερμανία αντιτίθεται στην κεντρική εποπτεία των κρυπτονομισμάτων — στοιχείο που περιλαμβάνεται στα σχέδια της Επιτροπής.
Ενίσχυση της ESMA και τα επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θέλει τώρα η ESMA να αναλάβει την εποπτεία όλων των παρόχων υπηρεσιών κρυπτο-assets. Θέλει επίσης να περάσει στην ESMA την εποπτεία των μεγάλων, διασυνοριακών χρηματιστηρίων, εκκαθαριστηρίων και κεντρικών αποθετηρίων τίτλων.
Το μοντέλο διακυβέρνησης και χρηματοδότησης της ESMA θα αναμορφωθεί ώστε να αντικατοπτρίζει την ενισχυμένη της αρμοδιότητα. Θα δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο εκτελεστικό συμβούλιο που θα λαμβάνει τις εποπτικές αποφάσεις — σε αντίθεση με την τρέχουσα δομή, όπου οι εθνικές εποπτικές αρχές αποτελούν το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, θα αυξηθεί το ποσοστό της χρηματοδότησης της ESMA που προέρχεται από τέλη εποπτείας της αγοράς, ενώ θα μειωθεί εκείνο που καλύπτεται από εθνικές συνεισφορές.
Η πρόταση αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές συγκρούσεις.
Το πακέτο μέτρων για τις αγορές αναμένεται τον Δεκέμβριο και πιθανότατα θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες τον ίδιο μήνα.
Με πληροφορίες από POLITICO
