Η ΕΕ δεν το θεωρεί μέσο για αντίποινα, αλλά για αποτροπή. Οι προβλέψεις του, είναι τόσο επιζήμιες για έναν εμπορικό εταίρο, που ακόμη και η επίκληση απειλής της εφαρμογής του σημαίνει ότι τρίτες χώρες θα το σκεφτούν δύο φορές πριν χρησιμοποιήσουν το εμπόριο ως διπλωματικό όπλο.
Ο λόγος για τον μηχανισμό κατά του «οικονομικού εξαναγκασμού» (Anti-Coercion Instrument – ACI), το ισχυρότερο οικονομικό όπλο της ΕΕ κατά το Bloomberg, που μπορεί να ενεργοποιηθεί σε εμπορική διαμάχη με τρίτη χώρα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, για δεύτερη φορά φέτος, καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης του.
Δεν το έχει χρησιμοποιήσει ποτέ έως τώρα
Το ACI επιτρέπει στην Ένωση να εφαρμόσει μια σειρά μέτρων, ως απάντηση σε μέτρα εμπορικού εξαναγκασμού. Η εφαρμογή του θα αποτελούσε σημαντική κλιμάκωση. Για τον λόγο αυτό, η ΕΕ δεν το έχει χρησιμοποιήσει ποτέ έως τώρα. Ακόμη και όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε τον Ιούλιο να επιβάλει δασμό 30% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ.
Το θέμα επανέρχεται στο προσκήνιο, λόγω των αυστηρών περιορισμών της Κίνας στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων υλικών, γεγονός που απειλεί να διαταράξει την ευρωπαϊκή παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, στρατιωτικού εξοπλισμού και άλλων αγαθών.
Τι είναι το μέσο κατά οικονομικού καταναγκασμού;
Είναι το ισχυρότερο εργαλείο της ΕΕ για να ανταποδώσει σε οικονομικές ή εμπορικές πιέσεις από τρίτη χώρα. Εάν η ΕΕ αποφασίσει ότι υφίσταται καταναγκασμό, το ACI θα της δώσει τη δυνατότητα να ανταποδώσει με μια σειρά κυρώσεων που στοχεύουν στην πρόσβαση της επιτιθέμενης χώρας σε μία από τις μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες αγορές αγαθών και υπηρεσιών στον κόσμο.
Στην περίπτωση της Κίνας, τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν δασμούς στις εξαγωγές της χώρας, στοχευμένους περιορισμούς στις επενδύσεις της στην ΕΕ ή νέους φόρους στις κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας. Μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσβασης σε ορισμένα τμήματα της αγοράς της ΕΕ ή τον περιορισμό της συμμετοχής κινεζικών εταιρειών σε διαγωνισμούς για δημόσιες συμβάσεις.
Πώς δημιουργήθηκε;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρότεινε την ACI το 2021 ως απάντηση, μετά από μία σειρά προειδοποιητικών σημάτων που καταδείκνυαν την ευπάθεια της Ένωσης σε τακτικές εξαναγκασμού. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι εμπορικές ενέργειες του Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, και ο εμπορικός αποκλεισμός της Λιθουανίας, μέλους της ΕΕ, από την Κίνα λόγω των δεσμών της ευρωπαϊκής χώρας με την Ταϊβάν.
Στο πλαίσιο μιας νέας εμπορικής πολιτικής που χαράχθηκε εκείνη τη χρονιά, η ΕΕ προσπάθησε να γίνει πιο αποφασιστική στην υπεράσπιση αυτού που αποκαλούσε «παγκόσμια τάξη βασισμένη σε κανόνες» και των δικών της συμφερόντων και αξιών. Το ευρωπαικό δόγμα της «Ανοιχτής Στρατηγικής Αυτονομίας» δίνει τη δυνατότητα της ΕΕ να ενεργεί ανεξάρτητα σε στρατηγικά σημαντικούς τομείς.
Τι χαρακτηρίζεται ως εμπορική πίεση;
Η εμπορική πίεση είναι η πρακτική της λήψης μέτρων όπως, δασμοί, μέτρα αντιντάμπινγκ, ποσοστώσεις και άλλα εργαλεία, που προκαλούν ζημιά σε έναν εμπορικό εταίρο για λόγους που δεν δικαιολογούνται από τους γενικά αποδεκτούς κανόνες του διεθνούς εμπορίου. Αντίθετα, ο στόχος είναι να επιβληθούν οικονομικά βάρη στο κρατος – στόχο με αυθαίρετο τρόπο, ως μέρος μιας ευρύτερης διπλωματικής διαμάχης.
Πότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ACI;
Τα κράτη μέλη της ΕΕ αποφασίζουν συλλογικά εάν θα χρησιμοποιήσουν το ACI. Πρώτα πρέπει να διαπιστωθεί ότι υπάρχει εξαναγκασμός από τρίτη χώρα. Στη συνέχεια, μπορούν να ληφθούν μέτρα αντίδρασης με ειδική πλειοψηφία, δηλαδή με τη στήριξη του 55 % των κρατών μελών που αντιπροσωπεύουν συνολικά το 65 % του συνολικού πληθυσμού. Αυτό δίνει στα βαριά χαρτιά της ΕΕ, τη Γαλλία και τη Γερμανία, σημαντική επιρροή στο αποτέλεσμα.
Είναι οικονομικός εξαναγκασμός, τα μέτρα της Κίνας;
Η Κίνα ανακοίνωσε σχέδια για σημαντική αυστηροποίηση των ελέγχων στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών, πράγμα που σημαίνει ότι οι πωλήσεις στο εξωτερικό, προϊόντων που περιέχουν ακόμη και ίχνη από αυτά τα υλικά θα είναι αδύνατες χωρίς άδεια εξαγωγής.
Ο Μακρόν, σύμφωνα με άτομα που έχουν γνώση του θέματος, κατά στη σύνοδο κορυφής της 23ης Οκτωβρίου, είπε στους Ευρωπαίους ηγέτες ότι οι κινεζικοί κανόνες ισοδυναμούν με οικονομικό εξαναγκασμό και ότι θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν το ACI ως απάντηση,
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς επιβεβαίωσε ότι το μέσο κατά του εξαναγκασμού συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής, αλλά είπε ότι δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση σχετικά με τη χρήση του. Δήλωσε ότι εναπόκειται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χειρίζεται τα εμπορικά θέματα για την ΕΕ, να αποφασίσει εάν θα χρησιμοποιήσει το ACI.
Πόσο γρήγορα θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός;
Η διαδικασία θα μπορούσε να διαρκέσει εβδομάδες ή ακόμη και μήνες, ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα μπορέσουν να πειστούν τα αμφιταλαντευόμενα κράτη μέλη να παραμερίσουν τις επιφυλάξεις τους.
Η Επιτροπή θα διερεύνησει πρώτα τον εικαζόμενο εξαναγκασμό. Εάν αποφασίσει ότι οι περιστάσεις δικαιολογούν τη χρήση του ACI, τότε θα προτείνει την εφαρμογή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τους εκπροσώπους των 27 κρατών μελών της ΕΕ. Το Συμβούλιο θα έχει στη συνέχεια 10 εβδομάδες για να υιοθετήσει ή να απορρίψει την πρόταση.
naftemporiki.gr
