Μια αθόρυβη, αλλά ιστορική, οικονομική μετατόπιση βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρώπη. Σύμφωνα υπολογισμούς της ING, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια αναμένεται να αλλάξουν χέρια περιουσιακά στοιχεία αξίας 3,5 τρισ. ευρώ.
Και αυτό γιατί ο πλούτος μεταβιβάζεται από τη γενιά των baby boomers στα παιδιά τους – ένα φαινόμενο που οι οικονομολόγοι ονομάζουν πλέον «The Great Wealth Transfer».
Η επικεφαλής οικονομολόγος της ING, Marieke Blom, εξηγεί ότι η «μεγάλη μεταβίβαση» δεν αφορά τη δημιουργία νέου πλούτου, αλλά τη διανομή υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων. Το ερώτημα δεν είναι πόσος πλούτος μεταφέρεται, αλλά το πώς θα αξιοποιηθεί, σημειώνει.
«Με τον πληθυσμό της Ευρώπης να γηράσκει και το εργατικό δυναμικό να μειώνεται, μεγάλο μέρος αυτής της περιουσίας θα χρησιμοποιηθεί πιο ενεργά για κάλυψη καθημερινών αναγκών, παρά για νέες επενδύσεις», εκτιμά η ING, προσθέτοντας ότι σε αντίθεση με την εντύπωση ότι οι νέοι κληρονόμοι θα «ρίξουν χρήμα στην αγορά», η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Οι περισσότεροι κληρονόμοι, λέει, είναι ήδη άνω των 60 ετών, και συχνά αξιοποιούν τα χρήματα για συνταξιοδοτικές ανάγκες ή φροντίδα υγείας.
Ανισότητες και αγορά κατοικίας
Η ING προειδοποιεί ότι η μεγάλη μεταβίβαση ενδέχεται να διευρύνει τις ανισότητες, εάν δεν συνοδευτεί από δίκαιη φορολογική πολιτική.
«Η επίδραση ειδικά στην αγορά στέγης θα είναι ανομοιόμορφη», λέει η Blom. «Σε περιοχές με περιορισμένη προσφορά, όπως το κέντρο του Άμστερνταμ, οι τιμές μπορεί να αυξηθούν, ενώ σε αγροτικές περιοχές –όπως η νότια Ιταλία– ενδέχεται να υποχωρήσουν».
Ωστόσο, απορρίπτει τα σενάρια έντονης πληθωριστικής πίεσης. «Η ροή του πλούτου από κληρονομιές είναι σταδιακή, όχι εκρηκτική. Δεν αναμένουμε σοκ στις τιμές καταναλωτικών αγαθών».
Στο ίδιο σημείωμα, η Anneka Treon, Global Head of Private Banking & Wealth Management της ING, εστιάζει σε μια θεμελιώδη διαφορά: τον τρόπο που επενδύουν οι Ευρωπαίοι σε σχέση με τους Αμερικανούς. «Περισσότερο από το 50% των περιουσιακών στοιχείων των αμερικανικών νοικοκυριών βρίσκεται στις κεφαλαιαγορές», σημειώνει.
«Στην Ευρώπη, το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνά το 20%. Το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου παραμένει σε τραπεζικές καταθέσεις χαμηλής απόδοσης, κάτι που δεν είναι βιώσιμο σε βάθος χρόνου».
Η Treon θεωρεί ότι αυτή η στάση αποταμίευσης συνδέεται με πολιτισμικούς και θεσμικούς παράγοντες, αλλά και με τη δυσπιστία απέναντι στις αγορές μετά τις κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας. «Η εξάρτηση από το κράτος πρόνοιας και η περιορισμένη συμμετοχή στις αγορές δημιουργούν μια επενδυτική καθυστέρηση που η Ευρώπη δεν μπορεί πια να αγνοεί», τονίζει.
Ευκαιρία για το τραπεζικό σύστημα
Για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, η «Μεγάλη Μεταβίβαση Πλούτου» δεν είναι απλώς μακροοικονομικό γεγονός, αλλά μετασχηματιστική ευκαιρία.
«Οι τράπεζες έχουν καθήκον να γίνουν πιο προσωποποιημένες, να καθοδηγούν τους πελάτες σε κάθε σταυροδρόμι της ζωής τους – από την πώληση μιας επιχείρησης έως τη διαχείριση μιας κληρονομιάς», λέει η Treon.
Όπως επισημαίνει, η νέα γενιά πελατών έχει διττές προσδοκίες:
- θέλει ψηφιακή ευκολία και άμεση εξυπηρέτηση
- αλλά παράλληλα ανθρώπινη καθοδήγηση και εμπιστοσύνη.
«Η μεταβίβαση αυτή δεν αφορά μόνο τα περιουσιακά στοιχεία. Είναι επίσης μια μεταβίβαση αξιών, εμπιστοσύνης και ευθυνών. Οι θεσμοί που θα γεφυρώσουν το ψηφιακό και το συναισθηματικό χάσμα θα είναι αυτοί που θα επιβιώσουν».
Ανάγκη για οικονομική παιδεία
Η Treon υπογραμμίζει ακόμη ένα κρίσιμο ζήτημα: τη χαμηλή οικονομική παιδεία των Ευρωπαίων κληρονόμων.
«Ξαφνικά πολλοί άνθρωποι καλούνται να διαχειριστούν πλούτο χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί ποτέ σε αυτό. Δεν υπάρχει μάθημα στα σχολεία για τη διαχείριση χρημάτων, και στην αγορά κυριαρχούν φωνές για “γρήγορα κέρδη”, όχι για μακροπρόθεσμο πλούτο», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι ιδιωτικές τράπεζες, σύμφωνα με την ίδια, ήδη προσαρμόζουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους για πελάτες που είναι κεφαλαιουχικά εύποροι αλλά χρονικά φτωχοί, με λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία, επενδυτική καθοδήγηση και εξατομικευμένο σχεδιασμό.
Από το κεφάλαιο στην εμπιστοσύνη
Καταλήγοντας, η ING βλέπει στη «Μεγάλη Μεταβίβαση» όχι μόνο μια ροή κεφαλαίων αλλά και μια ανακατανομή εμπιστοσύνης. «Για να συνδεθείς πραγματικά με τη νέα γενιά πελατών, πρέπει να περάσεις από το “κεφάλι” στην “καρδιά”», λέει η Treon. «Όσοι οργανισμοί το πετύχουν, θα είναι αυτοί που θα καθορίσουν τη νέα εποχή του ευρωπαϊκού πλούτου».
