Ενώ ολοένα και περισσότεροι αναλυτές εκφράζουν την αισιοδοξία τους για την ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας, η TS Lombard δεν αποκλείει να δούμε εκρηκτική άνοδο του πληθωρισμού, αντίστοιχη με την άνοδο των τιμών καταναλωτή που οδήγησε στην κρίση στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του 1970.
Ο στασιμοπληθωρισμός, που είναι η κατάσταση κατά την οποία η οικονομία επιβραδύνεται ενώ ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός, θεωρείται από τις κεντρικές τράπεζες μία μάχη που είναι πιο δύσκολο να κερδηθεί συγκριτικά με την «απλή» ύφεση. Η βραδεία οικονομική ανάπτυξη θα έπρεπε, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να συνοδεύεται από πτώση των τιμών και όχι άνοδο. Ειδικότερα, όταν υπάρχει ανεργία ή ανησυχίες για απόλυση, ο κόσμος ξοδεύει λιγότερο, ωθώντας τις επιχειρήσεις να μειώσουν τις τιμές. Αν ο κόσμος δεν μπορεί να ψωνίσει, αλλά οι τιμές αυξάνονται ανεξαρτήτως, αυτό είναι προβληματικό σημάδι.
Έτσι ο υψηλότερος πληθωρισμός «δένει τα χέρια» των κεντρικών τραπεζών όσον αφορά τη μείωση των επιτοκίων για την τόνωση της οικονομίας, όπως θα γινόταν σε περίπτωση ύφεσης.
Ο κίνδυνος του στασιμοπληθωρισμού δεν θεωρείται πλέον υψηλός στις ΗΠΑ, κυρίως λόγω των πρόσφατων στοιχείων για τον ήπιο πληθωρισμό και την ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας. Στο μεταξύ, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο τη νομισματική χαλάρωση μειώνοντας τα επιτόκια, κάτι που αναμένεται να κάνει και στις επόμενες συνεδριάσεις της.
Αλλά αυτή η κίνηση θα μπορούσε να είναι η αρχή ενός μεγάλου λάθους, σύμφωνα με τον Ντάριο Πέρκινς της TS Lombard. «Οι αξιωματούχοι της Fed ανησυχούν ότι η αγορά εργασίας πρόκειται να βαλτώσει, γι’ αυτό και επέστρεψαν στον κύκλο μείωσης των επιτοκίων, παρόλο που οι δασμοί πιθανότατα θα διατηρήσουν τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο τους. Πιστεύουμε ότι αυτές οι ανησυχίες είναι υπερβολικές», δήλωσε ο Πέρκινς, αναφερόμενος στις ανησυχίες για την αγορά εργασίας.
«Η Fed θα μπορούσε να επιταχύνει εκ νέου την ανάπτυξη, με ανάλογες πινελιές από τα τέλη της δεκαετίας του 1960», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην περίοδο που η Fed άρχισε να μειώνει τα επιτόκια προτού αρχίσει να αυξάνεται ο πληθωρισμός.
Ο Πέρκινς δήλωσε ότι πιστεύει πως ο πληθωρισμός είχε μειωθεί το 2025 λόγω των «σημαντικών αρνητικών σοκ στην προσφορά» στην οικονομία, αναφερόμενος στον αντίκτυπο των δασμών στην παραγωγή και το εμπόριο. Η ζήτηση έχει επίσης δείξει σημάδια εξασθένησης τελευταία, δεδομένης της αβεβαιότητας γύρω από τους δασμούς και των ανησυχιών για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ.
Ωστόσο, η αμερικανική οικονομία θα μπορούσε να δει τη ζήτηση να επιταχύνεται εκ νέου το 2026, μια δυναμική που θα μπορούσε να πυροδοτήσει υψηλότερα τις τιμές για τους καταναλωτές.
Μάλιστα βλέπει τέσσερις λόγους για τους οποίους η ζήτηση θα μπορούσε να ενισχυθεί:
Μείωση της αβεβαιότητας
Η αβεβαιότητα γύρω από τους δασμούς και την αγορά εργασίας θα μπορούσε να αρχίσει να υποχωρεί το 2026, οδηγώντας τους καταναλωτές στην αύξηση των δαπανών τους.
«Εάν η αβεβαιότητα αποτέλεσε σημαντικό περιοριστικό παράγοντα στη ζήτηση το 2025, αυτό αναμένεται να αντιστραφεί το 2026, μόλις η δασμολογική πολιτική κ.λπ. ηρεμήσει», δήλωσε ο Πέρκινς, εικάζοντας ότι οι μειώσεις στην παραγωγή και την απασχόληση φέτος θα μπορούσαν να προστεθούν στο συνολικό αποτέλεσμα του 2026.
Η πολιτική της Fed
Ο αντίκτυπος μιας πιο χαλαρής νομισματικής πολιτικής από την Fed θα φανεί «γρήγορα» σε τομείς της οικονομίας που είναι πιο ευαίσθητοι στις μεταβολές των επιτοκίων, όπως η στέγαση και τα καταναλωτικά αγαθά, δήλωσε ο Πέρκινς.
Η αγορά κατοικίας δείχνει ήδη σημάδια ότι η ζήτηση αρχίζει να αυξάνεται. Οι πωλήσεις νέων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 20% για τον μήνα Αύγουστο, καθώς τα επιτόκια άρχισαν να μειώνονται. Η δραστηριότητα στεγαστικών δανείων και αναχρηματοδότησης αυξήθηκαν επίσης τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με στοιχεία της MBA.
Οι αποφάσεις των υπόλοιπων κεντρικών τραπεζών
«Ενώ η Fed μόλις επανεκκίνησε τον κύκλο χαλάρωσης, πολλές άλλες κεντρικές τράπεζες μειώνουν επανειλημμένα τα επιτόκια τους τελευταίους 12 μήνες. Αυτή η συντονισμένη τόνωση θα πρέπει να ενισχύσει την παγκόσμια ανάπτυξη το 2026», ανέφερε ο Πέρκινς.
Δημοσιονομική στήριξη
Ορισμένες από τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ, όπως τα κίνητρα που προβλέπονται στο «μεγάλο όμορφο νομοσχέδιό» του, αναμένεται να ενισχύσουν τη ζήτηση. Την ίδια ώρα, άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως η Γερμανία και η Κίνα, έχουν επίσης ανακοινώσει πρόσφατα προγράμματα δημοσιονομικής τόνωσης, δήλωσε ο Πέρκινς.
«Όπως το 1967»;
Με βάση όλα αυτά, εάν τονωθεί η ζήτηση και η Fed συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε άκαμπτο και ενδεχομένως εκ νέου επιταχυνόμενο πληθωρισμό, συμπεραίνει ο Πέρκινς, προσθέτοντας ότι βλέπει παραλληλισμούς με τον κύκλο χαλάρωσης της Fed κατά τη διάρκεια του 1967.
Ο πληθωρισμός άρχισε να αυξάνεται στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και επιταχύνθηκε για μεγάλο μέρος της επόμενης δεκαετίας. Ο ρυθμός του πληθωρισμού άγγιξε σχεδόν το 15% μέχρι το 1980, οπότε οι ΗΠΑ θεωρείτο ότι είχαν εισέλθει σε στασιμοπληθωριστική κρίση.
«Δεν λέμε ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν τόσο άσχημα αυτή τη φορά, αλλά ο συνδυασμός των μειώσεων των επιτοκίων, των σοκ στην προσφορά και των πολιτικών παρεμβάσεων στη νομισματική πολιτική θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι», δήλωσε ο Πέρκινς.
Οι περισσότεροι αναλυτές πάντως δεν αναμένουν ότι η αμερικανική οικονομία θα διολισθήσει σε ύφεση ή σε κατάσταση στασιμοπληθωρισμού. Ωστόσο, οι επενδυτές αρχίζουν να αμφισβητούν εάν η Fed έχει τελικά μεγάλα περιθώρια για να μειώσει τα επιτόκια όσο αρχικά εκτιμούσαν δεδομένης της συνεχιζόμενης ανθεκτικότητας της αμερικανικής οικονομίας.
Έτσι η πιθανότητα η Fed να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια αυξήθηκε στο 14% από 8% την Πέμπτη, λόγω της ισχυρής αύξησης του ΑΕΠ και των χαμηλότερων από τις αναμενόμενες αιτήσεων επιδόματος ανεργίας. Η πιθανότητα η Fed να προχωρήσει με δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του έτους μειώθηκε επίσης από 73% σε 63%, σύμφωνα με το CME FedWatch.
