Οι νέοι δασμοί του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σε προϊόντα εισαγόμενα από δεκάδες οικονομίες τέθηκαν επίσημα σε ισχύ την Πέμπτη, καθώς συνεχίζει με την προσπάθειά του να δημιουργήσει νέα παγκόσμια εμπορική τάξη.
Μετά από μήνες εκτόξευσης απειλών, οι επιπρόσθετοι, «ανταποδοτικοί» δασμοί τέθηκαν σε ισχύ στις 07:01 (ώρα Ελλάδας) αντικαθιστώντας για τις περισσότερες χώρες τους δασμούς «βάσης» 10% που εφαρμόζονταν από τον Απρίλιο σε σχεδόν όλα τα προϊόντα που εισέρχονταν στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ υπέγραψε την οδηγία πριν από μια εβδομάδα, χρειάστηκε να δώσει χρόνο στην Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές για την είσπραξη των δασμών.
Συνολικά, οι ενέργειες του Τραμπ θα ωθήσουν τον μέσο δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 15,2%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics, πολύ πάνω από το 2,3% που ήταν πέρυσι. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο που φτάνει ο συντελεστής από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι δασμοί έχουν θεαματικές διακυμάνσεις, στο φάσμα μεταξύ του 15 και του 41%. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, από τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, αντιμετωπίζουν δασμούς 15% στα περισσότερα προϊόντα τους.
Κάποιες χώρες προσπάθησαν έστω και την τελευταία στιγμή να κλείσουν εμπορική συμφωνία αλλά απέτυχαν. Η πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ελβετίας με Τραμπ να αγνοεί την πρόεδρο της χώρας, που ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον για μία ύστατη λύση. Έτσι η Κάριν Κέλερ-Σούτερ αποχώρησε από την Ουάσινγκτον χωρίς να επιτύχει τη μείωση του δασμού 39%.
Στο παρά πέντε της λήξης της προθεσμίας ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να ανεβάσει κι άλλο την ένταση,
διπλασιάζοντας τους δασμούς στα ινδικά προϊόντα στο 50% ξεκινώντας σε τρεις εβδομάδες ως τιμωρία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου.
Ο Τραμπ τιμώρησε το Νέο Δελχί με επιπλέον δασμό 25% για τις αγορές ρωσικής ενέργειας, ενσωματώνοντας ολοένα και περισσότερο τη γεωπολιτική στον εμπορικό πόλεμο. Με νέο εκτελεστικό διάταγμα, ανέβασε τον δασμό στο 50%, με την προοπτική να τεθεί σε ισχύ εντός 21 ημερών.
Οι διαπραγματεύσεις για τους τρεις από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα, αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση και συνεχίζονται ανεξάρτητα.
Ο Τραμπ έχει επίσης δεσμευτεί να ανακοινώσει σύντομα δασμούς σε κρίσιμες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών προϊόντων και των ημιαγωγών.
Οι επόμενοι μήνες θα θέσουν σε δοκιμασία τις προβλέψεις τόσο του Τραμπ όσο και των επικριτών του: ότι το δασμολογικό καθεστώς θα προκαλέσει μια σεισμική μετατόπιση για την οικονομία των ΗΠΑ.
Οι επόμενοι μήνες θα αποτελέσουν μία δοκιμασία για το δασμολογικό όραμα του Τραμπ και τον αντίκτυπό του στην οικονομία. Ο Τραμπ πιστεύει ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μειώσουν τα εμπορικά ελλείμματα και θα αναγκάσουν τις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ. Οι επικριτές του πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να θέσουν τον πληθωρισμό εκτός ελέγχου και να δημιουργήσουν ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων.
«Ερχονται δύσκολες ώρες»
Τίποτα από αυτά δεν έχει συμβεί ακόμα, αλλά τα τελευταία οικονομικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι καθώς επιβάλλονται οι δασμοί, θα προκύπτουν πιθανώς προβλήματα, σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι έρχονται πιο δύσκολες ώρες. Πολλές εταιρείες έχουν δημιουργήσει αποθέματα πριν από την εφαρμογή των δασμών», δήλωσε η Γουέντι Κάτλερ, αντιπρόεδρος του Asia Society Policy Institute και πρώην διαπραγματευτής εμπορικών συναλλαγών των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι είναι «σχεδόν αναπόφευκτο να αυξηθούν οι τιμές» επειδή οι επιχειρήσεις είναι απίθανο να διατηρήσουν χαμηλότερα περιθώρια κέρδους μακροπρόθεσμα.
Οι δασμοί του Τραμπ έχουν προκαλέσει αναστάτωση στην παγκόσμια οικονομία από όταν τους ανακοίνωσε για πρώτη φορά τον Απρίλιο. Ακολούθησαν μήνες ιλιγγιωδών διαπραγματεύσεων με τους εμπορικούς εταίρους. Η αβεβαιότητα όμως δημιούργησε ανησυχία στις επιχειρήσεις σχετικά με τις διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού και το υψηλότερο κόστος.
Πλέον, οι περισσότερες χώρες έχουν αποδεχτεί ότι οι υψηλότεροι δασμοί είναι η νέα εμπορική πραγματικότητα. Πολλές έχουν δεσμευτεί να επενδύσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ για να καθησυχάσουν τον Τραμπ και να εξασφαλίσουν συμφωνίες για μειωμένους δασμούς.
Ωστόσο, σημαντικές λεπτομέρειες των σχεδίων του Τραμπ δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει, όπως οι δασμολογικές εκπτώσεις στα αυτοκίνητα για την ΕΕ, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Παράλληλα, αμφισβητείται η βιωσιμότητα του προγράμματος του Τραμπ, καθώς η αξιοποίηση των εξουσιών έκτακτης ανάγκης για την επιβολή δασμών αμφισβητείται στα δικαστήρια.
Από την πλευρά του, ο Τραμπ επιμένει ότι οι κινήσεις του θα εγκαινιάσουν μια νέα χρυσή εποχή στην αμερικανική οικονομία και «σβήνει» τα στοιχεία που δεν ταιριάζουν με το αφήγημά του, απομακρύνοντας από την θέση της την επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας που δημοσίευσε τα τελευταία αδύναμα στοιχεία για την απασχόληση.
