Μια αναπάντεχη βουτιά σημείωσε ο τουρισμός προς την Ιαπωνία τον Ιούνιο, εξαιτίας μιας φήμης που ξεκίνησε από… ένα manga.
Σύμφωνα με την Ιαπωνική Υπηρεσία Τουρισμού (JNTO), οι αφίξεις επισκεπτών από το Χονγκ Κονγκ μειώθηκαν κατά 33,4% σε ετήσια βάση, ενώ ήδη από τον Μάιο είχαν υποχωρήσει κατά 11,2%. Πολλοί απέδωσαν την απότομη πτώση σε ένα προφητικό κόμικ που κυκλοφορεί εδώ και χρόνια στη χώρα.
Πρόκειται για το «Watashi ga Mita Mirai, Kanzenban» (Το μέλλον που είδα – Πλήρης Έκδοση) της καλλιτέχνιδας Ρίο Τατσούκι, το οποίο σε επανέκδοση του 2021 προειδοποιούσε πως η «πραγματική καταστροφή θα έρθει τον Ιούλιο του 2025».
Δεν ήταν η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη σειρά κέντρισε το ενδιαφέρον με μία προφητεία: στην αρχική της έκδοση το 1999, είχε κάνει αναφορά σε «καταστροφή τον Μάρτιο του 2011». Και τον Μάρτιο του 2011 συνέβη ο φονικός σεισμός και το πυρηνικό δυστύχημα της Φουκουσίμα.
Το σενάριο επανήλθε δυναμικά μέσω social media, κυρίως στο Χονγκ Κονγκ, όπου το θέμα έλαβε μεγάλες διαστάσεις, όχι μόνο από influencers στο YouTube αλλά και από τα παραδοσιακά ΜΜΕ.
«Η φήμη διαδόθηκε παντού – σε τηλεόραση, εφημερίδες, παντού», δήλωσε στο CNBC ο CN Yuen, διευθύνων σύμβουλος του ταξιδιωτικού πρακτορείου WWPKG. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι κρατήσεις για την Ιαπωνία μειώθηκαν κατά 50% σε σχέση με πέρυσι τους μήνες Απρίλιο και Μάιο.
Το τέλειο σκηνικό φόβου
Πέρα από την «προφητεία», ένας ακόμη παράγοντας ενίσχυσε την ανησυχία: μια έκθεση της Ιαπωνικής Αρχής Προώθησης Έρευνας Σεισμών ανέφερε πως η πιθανότητα ενός μεγάλου σεισμού μέσα στα επόμενα 30 χρόνια ανέρχεται πλέον στο 80%. Η συγκυρία αυτή οδήγησε ορισμένες αεροπορικές εταιρείες του Χονγκ Κονγκ να μειώσουν τα δρομολόγια προς πόλεις όπως η Ναγκόγια, σύμφωνα με σχετικά ρεπορτάζ.
Ωστόσο, η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ιαπωνίας ξεκαθάρισε πως η αυξημένη πιθανότητα δεν συνεπάγεται βεβαιότητα για σεισμό. «Η έκδοση τέτοιων προβλέψεων δεν σημαίνει ότι πράγματι θα συμβεί ένας σεισμός», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Πολιτισμικό σοκ και συλλογική ψυχολογία
Αν και το φαινόμενο φαίνεται παράδοξο, οι ειδικοί δίνουν πολιτισμικές εξηγήσεις. Η Ζιμπαγιάχ Κάμπλ, λέκτορας φιλοξενίας στο Πανεπιστήμιο James Cook, εξήγησε πως «το manga δεν είναι απλώς διασκέδαση στην Ασία – διαβάζεται από όλες τις ηλικίες και έχει ιδιαίτερο πολιτισμικό κύρος». Η μνήμη των καταστροφών, σε συνδυασμό με τη σεισμική επικινδυνότητα της Ιαπωνίας, δημιουργεί ένα υπόβαθρο έντονου φόβου.
Ο Κατιατιπούμ Κιατκαουσίν, αναπληρωτής καθηγητής του Singapore Institute of Management, πρόσθεσε ότι στις συλλογικές κοινωνίες της Ασίας η φήμη μεταδίδεται και ενισχύεται εύκολα. «Ακόμα και αν κάποιος αμφιβάλλει, η συλλογική στάση της κοινότητας μπορεί να τον επηρεάσει αποφασιστικά, οδηγώντας σε μαζικές αλλαγές συμπεριφοράς, όπως ακυρώσεις ταξιδιών», εξήγησε.
Οι Δυτικοί… πιο άφοβοι
Παρότι οι Ασιάτες τουρίστες επηρεάστηκαν έντονα, οι Δυτικοί δεν έδειξαν την ίδια ευαισθησία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της JNTO, ενώ οι αφίξεις από την Ασία μειώθηκαν τον Ιούνιο, το ποσοστό των επισκεπτών από Δυτικές χώρες αυξήθηκε. Αυτό σχετίζεται με τις διαφορές στον τρόπο πρόσληψης του κινδύνου αλλά και με το γεγονός ότι για τους Ασιάτες οι πτήσεις προς Ιαπωνία είναι σύντομες και φθηνές – άρα πιο εύκολα αναβάλλονται.
«Το κόστος ακύρωσης πτήσης ή ξενοδοχείου δεν θεωρείται πια εμπόδιο», είπε ο Κιατκαουσίν. «Αν δεν πάνε τώρα, μπορούν να πάνε άλλη φορά εύκολα».
Όπως εκτιμούν οι ειδικοί, η αρνητική επίδραση δεν θα έχει διάρκεια και δεν αναμένεται να επηρεάσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές του ιαπωνικού τουρισμού. Άλλωστε, η «προφητεία» είχε ορίζοντα τον Ιούλιο – και τελικά, τίποτα δεν συνέβη.
