Το ταξίδι του Άντριου Ντέιβις από το Λονδίνο προς τη Νέα Ζηλανδία για να εργαστεί σε έκθεση του Doctor Who ξεκινάει ήρεμα. Όμως στην πορεία για Σιγκαπούρη, η πτήση μετατρέπεται σε εφιάλτη.
«Ήταν σαν τρενάκι του τρόμου», περιγράφει ο ίδιος στο BBC. «Μία στιγμή ένιωσα να κολλάω στο κάθισμα και την επόμενη πέσαμε απότομα. Το iPad με χτύπησε στο κεφάλι, ο καφές πετάχτηκε παντού. Στο εσωτερικό του αεροπλάνου επικρατούσε χάος, με τραυματίες και θραύσματα παντού».
Ο Ντέιβις ανήκει στους τυχερούς. Ο 73χρονος Τζεφ Κίτσεν υπέστη ανακοπή και κατέληξε. Επίσημα στοιχεία για θανάτους από αναταράξεις δεν υπάρχουν, αλλά εκτιμάται πως από το 1981 έχουν καταγραφεί μόλις τέσσερις.
Οι τραυματισμοί όμως λένε άλλη ιστορία. 178 πόδια σε 4,6 δευτερόλεπτα. Η πτήση της Singapore Airlines που έπεσε απότομα πάνω από τη Μιανμάρ το 2024 υπέστη πτώση 54 μέτρων μέσα σε λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Ασφάλειας Μεταφορών, μόνο στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί 207 σοβαροί τραυματισμοί από αναταράξεις από το 2009 – οι 166 από αυτούς ήταν μέλη πληρώματος, που συχνά δεν ήταν δεμένα.
Η κλιματική αλλαγή
Οι επιστήμονες προειδοποιούν: οι αναταράξεις δεν είναι τυχαίο φαινόμενο. Η κλιματική αλλαγή διαταράσσει τις συνθήκες στην ατμόσφαιρα, ενισχύοντας τις θερμοκρασιακές διαφορές και μεταβάλλοντας τα ρεύματα αέρα στα μεγάλα υψόμετρα. «Περιμένουμε ότι οι έντονες αναταράξεις θα διπλασιαστούν ή και τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες», λέει ο καθηγητής ατμοσφαιρικής φυσικής Πολ Γουίλιαμς από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.
«Για κάθε 10 λεπτά ισχυρών αναταράξεων που βιώνουμε σήμερα, μπορεί στο μέλλον να φτάσουμε στα 20 ή και 30 λεπτά».
Περισσότεροι κίνδυνοι πάνω από τον Ατλαντικό
Η Βόρεια Ατλαντική, μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Βόρειας Αμερικής, είναι ήδη μία από τις πιο επικίνδυνες περιοχές. Από τότε που άρχισαν οι δορυφορικές μετρήσεις πριν από 40 χρόνια, οι ισχυρές αναταράξεις στη συγκεκριμένη διαδρομή έχουν αυξηθεί κατά 55%.
Σύμφωνα με μελέτες, αυξημένα περιστατικά ισχυρών αναταράξεων προβλέπονται και σε άλλες περιοχές: Ανατολική Ασία, Βόρεια Αφρική, Βόρειος Ειρηνικός, Βόρεια Αμερική και Μέση Ανατολή.
Τρεις τύποι αναταράξεων – Μία αυξανόμενη απειλή
Οι αιτίες των αναταράξεων είναι τρεις: η «συνεφική» (από καταιγίδες και νεφικά συστήματα), η «ορεινή» (λόγω του ανάγλυφου της Γης) και η «καθαρού αέρα» – αυτή που δεν φαίνεται, ούτε εντοπίζεται με ραντάρ. Είναι και η πιο απρόβλεπτη. Η υπερθέρμανση του πλανήτη εντείνει και τα τρία είδη.
Οι θερμότερες ατμόσφαιρες κρατούν περισσότερη υγρασία και αυτό ενισχύει τις καταιγίδες. Οι σωρειτομελανίες (cumulonimbus) προκαλούν σφοδρές κατακόρυφες κινήσεις αέρα – και είναι υπεύθυνες για τα πιο επικίνδυνα επεισόδια. Καινοτομία και πρόληψη: Υπάρχει λύση; Ο κυβερνήτης Νέιθαν Ντέιβις παρατηρεί πως τα τελευταία χρόνια συναντά ολοένα και συχνότερα καταιγίδες με διάμετρο άνω των 80 μιλίων.
Αν και οι πιλότοι προσπαθούν να αποφεύγουν τις καταιγίδες οπτικά ή μέσω μετεωρολογικών δεδομένων, η αύξηση της συχνότητας προκαλεί συνωστισμό στον εναέριο χώρο και πιέζει τα συστήματα ασφαλείας. Το ερώτημα είναι πλέον αν οι αεροπορικές εταιρείες μπορούν να «θωρακίσουν» τα αεροσκάφη τους απέναντι στην αυξανόμενη αστάθεια – ή αν οι επιβάτες θα πρέπει να μάθουν να ζουν με τις αναταράξεις ως το νέο αεροπορικό «κανονικό».
