Οι ΗΠΑ και η ΕΕ κατέληξαν σε αυτό που χαρακτηρίζεται ως η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στην ιστορία. Στην πραγματικότητα όμως το όλο σκηνικό παραπέμπε σε μια κατ’ αρχήν και όχι πλήρη εμπορική συμφωνία, με τις λεπτομέρειες να παραμένουν ασαφείς.
Ωστόσο, τα κύρια στοιχεία που ανακοίνωσαν ο Ντόναλντ Τραμπ και η επικεφαλής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσφέρουν ενδείξεις για το ποιοι τομείς θα μπορούσαν να πληγούν περισσότερο ή να έχουν τα περισσότερα κέρδη.
Ντόναλντ Τραμπ, ο μεγάλος νικητής
Ευθύς εξ αρχής ο Αμερικανός Πρόεδρος υποσχέθηκε νέες εμπορικές συμφωνίες με δεκάδες χώρες και στη Σκωτία, φαίνεται ότι εξασφάλισε τη μεγαλύτερη από όλες.
Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν ότι η ΕΕ έχει παραχωρήσει περισσότερα, με την άμεση ανάλυση της Capital Economics να υποδηλώνει μείωση 0,5% στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ.
Θα υπάρξουν επίσης δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια που θα εισρεύσουν στα ταμεία των ΗΠΑ μέσω των λεγόμενων εισαγωγικών φόρων.
Αλλά οι λαμπροί τίτλοι στα πρωτοσέλιδα για τον Τραμπ μπορεί να μην διαρκέσουν πολύ αν μια σειρά από οικονομικά στοιχεία που αναμένονται αυτή την εβδομάδα δείξουν ότι η ριζική αναμόρφωση της αμερικανικής οικονομίας αποτύχει.
Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό, την απασχόληση, την ανάπτυξη και την καταναλωτική εμπιστοσύνη θα δώσουν μια σαφέστερη εικόνα για το αν οι δασμοί του Τραμπ θα φέρουν τον πόνο της χασούρας ή τη χαρά του κέρδους.
Ηττημένοι οι Αμερικανοί καταναλωτές
Οι απλοί Αμερικανοί είναι ήδη δυσαρεστημένοι με το αυξημένο κόστος ζωής και αυτή η συμφωνία ίσως προσθέσει βάρος στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς αυξάνοντας τις τιμές σε προϊόντα που προέρχονται από την ΕΕ.
Αν και δεν είναι τόσο ψηλό όσο θα μπορούσε να είναι, το εμπόδιο που αντιπροσωπεύει ένας δασμολογικός συντελεστής 15% εξακολουθεί να είναι σημαντικό και σίγουρα πολύ πιο επώδυνο από τα εμπόδια που υπήρχαν προτού ο Τραμπ επιστρέψει στο προεδρικό αξίωμα.
Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε αγαθά που αγοράζονται από άλλες χώρες. Συνήθως, αποτελούν ένα ποσοστό της αξίας ενός προϊόντος. Έτσι, ένας δασμός 15% σημαίνει ότι ένα προϊόν αξίας 100 δολαρίων που εισάγεται στις ΗΠΑ από την ΕΕ θα έχει επιπλέον φόρο 15 δολαρίων – ανεβάζοντας το συνολικό κόστος για τον εισαγωγέα στα 115 δολάρια.
Οι εταιρείες που εισάγουν ξένα αγαθά στις ΗΠΑ πρέπει να πληρώσουν τον φόρο στην κυβέρνηση. Αλλά το θέμα είναι ότι οι εταιρίες συνηθίζεται να μετακυλούν μέρος ή το σύνολο του επιπλέον κόστους στους εγχώριους καταναλωτές.
Οι Αγορές στους νικητές της συμφωνίας
Οι χρηματιστηριακές αγορές στην Ασία και την Ευρώπη σημείωσαν άνοδο τη Δευτέρα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Σύμφωνα με το πλαίσιο, οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμό 15% σε αγαθά που εισάγονται από την ΕΕ. Ενώ αυτός ο συντελεστής είναι σημαντικός, είναι μικρότερος από αυτόν που θα μπορούσε να είναι και τουλάχιστον προσφέρει βεβαιότητα στους επενδυτές.
Η συμφωνία είναι «σαφώς φιλική προς την αγορά και θα πρέπει να προσδώσει περαιτέρω ανοδικές δυνατότητες στο ευρώ», δήλωσε ο Chris Weston στην Pepperstone, μια αυστραλιανή χρηματιστηριακή εταιρεία, στο AFP.
Δοκιμασία για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη
Η συμφωνία θα πρέπει να υπογραφεί και από τα 27 μέλη της ΕΕ, καθένα από τα οποία έχει διαφορετικά συμφέροντα και επίπεδα εξάρτησης από την εξαγωγή αγαθών προς τις ΗΠΑ.
Ενώ ορισμένα μέλη έχουν χαιρετίσει τη συμφωνία με επιφυλακτικότητα, άλλα έχουν ασκήσει κριτική υπαινισσόμενοι διχασμούς εντός του μπλοκ, το οποίο προσπαθεί επίσης να ανταποκριθεί σε άλλες κρίσεις, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού σχολίασε: «Είναι μια μαύρη μέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, που ενώθηκαν για να επιβεβαιώσουν τις κοινές τους αξίες και να υπερασπιστούν τα κοινά τους συμφέροντα, παραδίδονται στην υποταγή».
Μαζί του ήταν τουλάχιστον δύο άλλοι υπουργοί της γαλλικής κυβέρνησης, καθώς και ο Βίκτορ Όρμπαν, ο ηγέτης της Ουγγαρίας, ο οποίος είπε ότι ο Τραμπ «έφαγε φον ντερ Λάιεν για πρωινό».
Στους χαμένους η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία
Ο δασμός που αντιμετωπίζουν οι εισαγωγείς που φέρνουν αυτοκίνητα της ΕΕ στις ΗΠΑ έχει σχεδόν μειωθεί στο μισό, από το ποσοστό του 27,5% που επέβαλε ο Τραμπ τον Απρίλιο σε ένα νέο ποσοστό 15%.
Τα αυτοκίνητα είναι μία από τις κορυφαίες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Και ως ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων στην ΕΕ – χάρη στις VW, Mercedes και BMW – η Γερμανία θα παρακολουθεί στενά.
Ο ηγέτης της, Φρίντριχ Μερτς, χαιρέτισε τη νέα συμφωνία, ενώ παραδέχτηκε ότι θα είχε χαιρετίσει μια «περαιτέρω χαλάρωση του διατλαντικού εμπορίου».
Αυτό το απαισιόδοξο συναίσθημα επαναλήφθηκε από τον γερμανικό οργανισμό εμπορίου αυτοκινήτων, την VDA, η οποία προειδοποίησε ότι ακόμη και ένας συντελεστής 15% θα «κόστιζε στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δισεκατομμύρια ετησίως».
Κέρδη για την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία
Ο Τραμπ προσπαθεί να ενισχύσει την παραγωγή οχημάτων στις ΗΠΑ. Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες πήραν σαφή ώθηση όταν έμαθαν ότι η ΕΕ μείωνε τον δικό της δασμό στα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ από 10% σε 2,5%. Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην αγορά περισσότερων αμερικανικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη.
Αυτό θα μπορούσε να είναι καλό για τις πωλήσεις στις ΗΠΑ στο εξωτερικό, αλλά η συμφωνία δεν είναι μόνο καλά νέα όσον αφορά τις εγχώριες πωλήσεις. Αυτό οφείλεται στον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο συναρμολογούνται τα αμερικανικά αυτοκίνητα.
Πολλά από αυτά συναρμολογούνται στην πραγματικότητα στο εξωτερικό – στον Καναδά και το Μεξικό – και ο Τραμπ τα υποβάλλει σε δασμό 25% όταν εισάγονται στις ΗΠΑ. Αυτό συγκρίνεται με χαμηλότερο δασμολογικό συντελεστή 15% για τα οχήματα της ΕΕ. Έτσι, οι Αμερικανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων μπορεί τώρα να φοβούνται ότι θα υποτιμηθούν από τους Ευρωπαίους κατασκευαστές.
Πλήγμα για τα φαρμακευτικά προϊόντα της ΕΕ
Υπάρχει σύγχυση σχετικά με τον δασμολογικό συντελεστή που θα επιβληθεί στα φάρμακα ευρωπαϊκής κατασκευής που αγοράζονται στις ΗΠΑ. Η ΕΕ θέλει τα φάρμακα να υπόκεινται στον χαμηλότερο δυνατό συντελεστή, για να ωφεληθούν οι πωλήσεις.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι τα φαρμακευτικά προϊόντα δεν καλύπτονται από τη συμφωνία που ανακοινώθηκε την Κυριακή, βάσει της οποίας ο συντελεστής σε ορισμένα προϊόντα μειώθηκε στο 15%. Αλλά η von der Leyen δήλωσε ότι περιλαμβάνονται, και μια πηγή του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε το ίδιο στο BBC.
Και τα δύο σενάρια θα αποτελέσουν απογοήτευση για την ευρωπαϊκή φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία αρχικά ήλπιζε σε πλήρη απαλλαγή από τους δασμούς. Η βιομηχανία αυτή τη στιγμή απολαμβάνει υψηλή έκθεση στην αγορά των ΗΠΑ χάρη σε προϊόντα όπως το Ozempic, ένα κορυφαίο φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2 που παρασκευάζεται στη Δανία.
Αυτό έχει επισημανθεί στην Ιρλανδία, όπου τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν επισημάνει τη σημασία της βιομηχανίας και έχουν επικρίνει την καταστροφική επίδραση της αβεβαιότητας.
Η ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ στους νικητές
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η ΕΕ θα αγοράσει 750 δισεκατομμύρια δολάρια (558 δισεκατομμύρια λίρες, 638 δισεκατομμύρια ευρώ) σε αμερικανική ενέργεια, εκτός από την αύξηση των συνολικών επενδύσεων στις ΗΠΑ κατά 600 δισεκατομμύρια δολάρια.
«Θα αντικαταστήσουμε το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο με σημαντικές αγορές αμερικανικού LNG , πετρελαίου και πυρηνικών καυσίμων», δήλωσε η Φον ντερ Λάιεν.
Αυτό θα εμβαθύνει τους δεσμούς μεταξύ της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας και των ΗΠΑ σε μια εποχή που οι ΗΠΑ έχουν απομακρυνθεί από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου από την πλήρη εισβολή τους στην Ουκρανία.
Κέρδη στον… αέρα
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι σε ορισμένα «στρατηγικά προϊόντα» δεν θα επιβληθούν δασμοί, συμπεριλαμβανομένων των εξαρτημάτων αεροσκαφών και αεροπλάνων, ορισμένων χημικών ουσιών και ορισμένων γεωργικών προϊόντων.
Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες που κατασκευάζουν εξαρτήματα για αεροπλάνα θα έχουν εμπόριο χωρίς τριβές μεταξύ των τεράστιων εμπορικών μπλοκ.
Πρόσθεσε ότι η ΕΕ εξακολουθεί να ελπίζει να επιτύχει περισσότερες συμφωνίες «μηδενικού προς μηδέν», ιδίως για κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά, τις επόμενες ημέρες.
