Ανακούφιση αλλά και επιφυλάξεις προκαλεί στις δύο πλευρές του Ατλαντικού η προκαταρκτική εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία απομακρύνει το ενδεχόμενο μιας καταστροφικής σύγκρουσης με δασμούς.
Οι ηγέτες των δύο πλευρών, Ντόναλντ Τραμπ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσαν την Κυριακή την επίτευξη συμφωνίας-πλαισίου που ορίζει βασικό δασμό 15% για τα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα, ενώ περιλαμβάνει και δεσμεύσεις-μαμούθ για ενεργειακές αγορές και επενδύσεις από πλευράς ΕΕ.
Συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν να αγοράσουν αμερικανικά ενεργειακά προϊόντα ύψους 750 δισ. δολαρίων σε βάθος τριετίας και να πραγματοποιήσουν επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων σε αμερικανικό έδαφος. Παρότι οι δύο πλευρές δεν δημοσιοποίησαν ακόμα το πλήρες κείμενο της συμφωνίας, φαίνεται πως αεροσκάφη και εξαρτήματα, ορισμένα χημικά, εξοπλισμός για ημιαγωγούς και κάποια αγροτικά προϊόντα εξαιρούνται από τους δασμούς. Τα αυτοκίνητα αναμένεται να επιβαρυνθούν με δασμό 15%, χαμηλότερο από τα ισχύοντα επίπεδα.
Αποφυγή ρήξης, αλλά με κόστος
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν τη Δευτέρα ότι επιμέρους σημεία της συμφωνίας βρίσκονται ακόμη υπό διαπραγμάτευση, ενώ ένα κοινό ανακοινωθέν αναμένεται τις επόμενες ημέρες.
Παρότι πρόκειται για πολιτική και όχι νομικά δεσμευτική συμφωνία, ευρωπαϊκές επιχειρηματικές ενώσεις χαιρέτισαν το γεγονός ότι αποφεύχθηκε μια πιο σφοδρή σύγκρουση, όπως επισημαίνει σε ρεποράζ της η Wall Street Journal.
Όπως σχολιάζει ο Κάρστεν Μπρζέσκι της ING, «για την ΕΕ, αυτή είναι ίσως η καλύτερη δυνατή συμφωνία που μπορούσε να πετύχει». Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η αποφυγή μιας κλιμάκωσης των εντάσεων αποτρέπει σοβαρό πλήγμα για την παγκόσμια οικονομία.
Η Capital Economics εκτιμά ότι ο δασμός 15% θα μειώσει το ευρωπαϊκό ΑΕΠ κατά περίπου 0,5%, αλλά η ζημιά δεν αναμένεται να είναι καταστροφική, ιδίως αν παρόμοιοι όροι ισχύσουν και για άλλους μεγάλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Προς ένα νέο «στάνταρ» δασμών;
Η συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ έρχεται λίγες μέρες μετά την αντίστοιχη συμφωνία Ουάσιγκτον–Τόκιο, η οποία καθόρισε βασικούς δασμούς στο ίδιο επίπεδο. Οι δύο συμφωνίες θεωρούνται ενδεικτικές ενός νέου ελάχιστου δασμού 15% που θα ισχύει για συμμάχους των ΗΠΑ που επιδιώκουν εμπορική συμφωνία.
Η φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε δασμούς «μηδέν-για-μηδέν» για στρατηγικά προϊόντα, όπως αεροσκάφη, εξαρτήματα, ορισμένα χημικά, εξοπλισμό για ημιαγωγούς και ορισμένα αγροτικά αγαθά, και ότι θα συνεχιστεί η κοινή εργασία για την επέκταση αυτής της λίστας.
Προβληματισμός για τον χάλυβα
Ασάφειες παραμένουν όσον αφορά τις χρεώσεις σε τομείς όπως ο χάλυβας και το αλουμίνιο. Ο Τραμπ υπονόησε ότι οι ισχύοντες δασμοί 50% θα παραμείνουν, ενώ η φον ντερ Λάιεν δήλωσε πως συμφωνήθηκε ποσοστιαίο σύστημα που θα επιτρέπει την εισαγωγή συγκεκριμένων ποσοτήτων με χαμηλότερους δασμούς.
Η Eurofer, ένωση ευρωπαίων παραγωγών χάλυβα, σχολίασε ότι δεν διαθέτει ακόμη επαρκή στοιχεία για να αξιολογήσει τις επιπτώσεις, χαρακτηρίζοντας ωστόσο «ενθαρρυντική αρχή» τα σχόλια της φον ντερ Λάιεν.
Αισιοδοξία αλλά και απαιτήσεις από τη βιομηχανία
H ERT, που εκπροσωπεί ισχυρούς ευρωπαϊκούς βιομηχανικούς ομίλους, χαιρέτισε τη συμφωνία ως ευκαιρία επαναφοράς της προβλεψιμότητας. Ζήτησε όμως την προσθήκη περισσότερων προϊόντων στη λίστα με τους αμοιβαίους μηδενικούς δασμούς και την πλήρη άρση των εμποδίων στο διατλαντικό εμπόριο.
Παρόμοιο μήνυμα εξέπεμψε και η Eurochambres, που εκπροσωπεί τα ευρωπαϊκά επιμελητήρια. Ο πρόεδρος της, Βλαντιμίρ Ντλούχι, χαρακτήρισε τη συμφωνία «τη λιγότερο επώδυνη επιλογή» για την ΕΕ, τονίζοντας όμως ότι κάθε μορφή δασμού αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη.
