Τους νικητές και τους χαμένους του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ σκιαγραφεί σε δημοσίευμά του Politico.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επέμεινε ότι το σχέδιο των 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ καθιστά το ταμείο της ΕΕ «μεγαλύτερο» και «πιο έξυπνο», με τον προϋπολογισμό να είναι «ο πιο φιλόδοξος που έχει προταθεί ποτέ». Ωστόσο, ήδη εκφράζονται ενστάσεις.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν στο σχέδιο πριν από την τελική του έγκριση.
Οι ηττημένοι
Στους ηττημένους του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ, περιλαμβάνονται σύμφωνα με το Politico:
- Οι αγρότες: «Οι αγρότες είναι έξαλλοι» αναφέρει το δημοσίευμα και τονίζει πως στον τελευταίο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, οι πόροι για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έφταναν τα 386,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή τη φορά, 300 δισεκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τη γεωργία. Ταυτόχρονα συγχωνεύεται η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) στο «ταμείο» της πολιτικής συνοχής, ή αλλιώς το ταμείο για τα «εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης».
- Ο καπνός: Η Κομισιόν πρότεινε τρεις νέους φόρους που στοχεύουν στα ηλεκτρονικά απόβλητα, τις μεγάλες εταιρείες και τα προϊόντα καπνού. Αυτά τα αγαθά φορολογούνται επί του παρόντος από μεμονωμένες χώρες. Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν έσοδα από 25 δισεκατομμύρια έως 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του κοινού χρέους της ΕΕ που χρησιμοποιήθηκε για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης μετά την πανδημία Covid-19.
- Η φύση: Η βιοποικιλότητα αναμένεται να χάσει το ειδικό της μερίδιο από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς θα απορροφηθεί από έναν ευρύτερο στόχο «κλίματος και περιβάλλοντος» που θα ανέρχεται στο 35% του προϋπολογισμού, φτάνοντας περίπου τα 700 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι νικητές
Σε ό,τι αφορά τους νικητές, η λίστα του Politico περιλαμβάνει:
- Τις ανατολικές χώρες και την Ουκρανία: Ιδιαίτερα οι χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, θα λάβουν περισσότερα κεφάλαια από τις υπόλοιπες για να καλύψουν τόσο τις ανάγκες ασφαλείας όσο και τις οικονομικές τους ανάγκες. Η Κομισιόν πρότεινε επίσης την υποστήριξη της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας και της πορείας της προς την ένταξη στην ΕΕ με επιπλέον 100 δισεκατομμύρια ευρώ.
- Το ηλεκτρικό ρεύμα: Σύμφωνα με την πρόταση, η ΕΕ θα ενισχύσει σημαντικά τη στήριξη για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας του μπλοκ, ώστε να μειωθούν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη», ένα ταμείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναβάθμιση υποδομών και την επένδυση σε νέες τεχνολογίες, θα δει τους πόρους τους για ενέργεια να αυξάνονται στα 30 δισεκατομμύρια ευρώ από μόλις 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, τα δίκτυα θα αξιοποιήσουν ένα μαζικά διευρυμένο ταμείο ανταγωνιστικότητας ύψους 410 δισεκατομμυρίων ευρώ σε μια προσπάθεια μείωσης της σπατάλης και περικοπών των λογαριασμών για τη βιομηχανία και τα νοικοκυριά.
- Τις ψηφιακές τεχνολογίες: Η Κομισιόν επιθυμεί τον πενταπλασιαμό των σχετικών κονδυλίων, κάτι που θα ανέβαζε τα κεφάλαια για ψηφιακές τεχνολογίες στα 54,8 δισεκατομμύρια ευρώ στον επόμενο προϋπολογισμό. Ο ψηφιακός τομέας είναι ένας από τους τέσσερις πυλώνες ενός νέου, ολοκληρωμένου Ταμείου Ανταγωνιστικότητας, του οποίου το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 410 δισεκατομμύρια ευρώ.
- Την άμυνα: Η πρόταση της Επιτροπής είναι να διατεθούν τουλάχιστον 131 δισεκατομμύρια ευρώ για την Άμυνα και το Διάστημα, κάτι που σημαίνει «πενταπλάσια από όσα έχουμε σήμερα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. Θα χρησιμοποιηθούν επίσης ξεχωριστοί προϋπολογισμοί για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ.
- Έρευνα και πολιτισμός: Το εμβληματικό πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης της ΕΕ, Horizon Europe, πρόκειται να σχεδόν διπλασιαστεί στα 175 δισεκατομμύρια ευρώ. Η κατανομή για το πρόγραμμα της ΕΕ για την κινητικότητα των φοιτητών, Erasmus+, αυξήθηκε κατά 50% σε πάνω από 40 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Επιτροπή ανακοίνωσε επίσης ένα νέο πρόγραμμα «AgoraEU» ύψους 8,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα υποστηρίξει τον πολιτισμό, τα μέσα ενημέρωσης και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Σύμφωνα με το Politico, ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί αν συγκαταλέγονται στους νικητές ή ηττημένους τομείς:
- Η στρατιωτική κινητικότητα: Η Επιτροπή θέλει η ΕΕ να διαθέσει 17,7 δισεκατομμύρια ευρώ για στρατιωτική κινητικότητα, σύμφωνα με τον Επίτροπο Μεταφορών, Απόστολο Τζιτζικώστα. Στα χαρτιά, αυτό μοιάζει με μια σημαντική νίκη σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό στρατιωτικής κινητικότητας ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ στον τρέχοντα προϋπολογισμό. Στην πραγματικότητα, υπολείπεται κατά πολύ των 75 δισεκατομμυρίων ευρώ ή ακόμα και 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχε δηλώσει ο κ. Τζιτζικώστας ότι ήταν απαραίτητα, αναφέρει το Politico.
- Πόλεις και περιφέρειες: Αντί να αποτελεί αυτόνομη πολιτική στην πρόταση προϋπολογισμού του 2028, η χρηματοδότηση της συνοχής αντιμετωπίζεται μέσω των λεγόμενων Εθνικών και Περιφερειακών Σχεδίων Εταιρικής Σχέσης που έχουν αναπτυχθεί από τις εθνικές κυβερνήσεις. Σε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, η Επιτροπή υπόσχεται ότι οι φτωχότερες περιοχές της Ένωσης θα λάβουν 218 δισεκατομμύρια ευρώ στον επόμενο προϋπολογισμό, κάτι που ήταν βασικό αίτημα του επιτρόπου περιφερειών Ραφαέλε Φίτο. Ωστόσο, δεν έχουν δοθεί τέτοιες εγγυήσεις για την υπόλοιπη ΕΕ, γεγονός που προκαλεί φόβους ότι το συνολικό ποσό που διατίθεται για την περιφερειακή ανάπτυξη θα είναι μικρότερο από ό,τι στον τρέχοντα προϋπολογισμό, τονίζει το Politico.
