Ένα νέο σχέδιο θέτει σε εφαρμογή ο Ντόναλντ Τραμπ, σε μία προσπάθεια να εντείνει την πίεση στον Βλαντίμιρ Πούτιν και να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ύστερα από αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες.
Το σχέδιο «σφυρί», όπως το ονομάζει, δεν στοχεύει απευθείας τη Μόσχα, αλλά στα κράτη που τη στηρίζουν οικονομικά, μετατρέποντας το πετρέλαιο σε γεωπολιτικό όπλο. Αν υλοποιηθεί, θα μπορούσε να στερήσει από το Κρεμλίνο δεκάδες δισ. δολάρια – αλλά και να προκαλέσει νέο ενεργειακό σοκ στον πλανήτη. Οι ισορροπίες είναι λεπτές.
Ουσιαστικά ο Αμερικανός πρόεδρος βάζει στο στόχαστρο τους αγοραστές του ρωσικού πετρελαίου, με την Κίνα και την Ινδία να είναι στην κορυφή της λίστας του. Αν φτάσουμε όμως εκεί, οι τιμές του πετρελαίου – που παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα κόντρα σε όλες τις γεωπολιτικές προκλήσεις – θα μπορούσαν αίφνης να πάρουν φωτιά, καίγοντας τους πάντες, προειδοποιούν αναλυτές στο CNN.
50 ημέρες διορία – ή κυρώσεις
Ο Τραμπ απείλησε με δασμούς – σοκ σε Κίνα και Ινδία εάν η Ρωσία δεν συναινέσει σε ειρηνευτική συμφωνία εντός 50 ημερών. Αν φτάσουμε όμως εκεί, οι τιμές του πετρελαίου – που παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα κόντρα σε όλες τις γεωπολιτικές προκλήσεις – θα μπορούσαν αίφνης να πάρουν φωτιά, καίγοντας τους πάντες, προειδοποιούν αναλυτές στο CNN.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), η Ρωσία εισέπραξε πέρυσι 192 δισ. δολάρια από εξαγωγές πετρελαίου. Οι εξαγωγές φτάνουν τα 7 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Αν αυτό το πετρέλαιο εξαφανιστεί από την αγορά, οι τιμές θα εκτιναχθούν.
Το σχέδιο του Τραμπ περιλαμβάνει δευτερεύουσες κυρώσεις (secondary sanctions) και δασμούς έως και 500%, βάσει διακομματικού νομοσχεδίου που κερδίζει έδαφος στο Κογκρέσο. Οι κυρώσεις δεν θα στοχεύουν απευθείας τη Ρωσία, αλλά τις χώρες που χρηματοδοτούν με τις αγορές ενέργειας την πολεμική μηχανή της.
«Δεν είναι θέμα να τιμωρήσουμε τη Ρωσία απευθείας», δήλωσε στο CNN ο Αμερικανός πρεσβευτής στο ΝΑΤΟ, Ματ Γουίτακερ. «Είναι θέμα να πιέσουμε με δασμούς χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στη ρωσική οικονομία». Προς το παρόν βέβαια η αγορά πετρελαίου δεν έχει αντιδράσει έντονα. Και τούτο γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει πείσει ότι μπορεί να κάνεις τις απειλές του πράξη. Η πεποίθηση ότι θα υποχωρεί πάντα την τελευταία στιγμή κυριαρχεί αυτή τη στιγμή στις αγορές. Θα μπορούσε όμως να αποδειχθεί επώδυνη ψευδαίσθηση.
Η εξάρτηση Ινδίας και Κίνας
Η Ινδία εισάγει το 36% του πετρελαίου της από τη Ρωσία, ενώ για την Κίνα η αναλογία είναι περίπου 20%. Και οι δύο χώρες έχουν αυξήσει θεαματικά τις εισαγωγές ρωσικού αργού από το 2022 και μετά. Η Τουρκία είναι τρίτη, ενώ Ουγγαρία και Σλοβακία συνεχίζουν να εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο μέσω εξαιρέσεων της ΕΕ.
«Το πρόβλημα είναι τεράστιο: Αν κανείς δεν αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, πού θα βρεθεί υποκατάστατο; Ακόμα και ο ΟΠΕΚ δεν μπορεί να καλύψει άμεσα τα 3,4 εκατ. βαρέλια που εξάγει καθημερινά η Ρωσία δια θαλάσσης», εξηγεί στο CNN η αναλύτρια πετρελαίου Μούγιο Σου της Kpler.
Η Κίνα δήλωσε ότι η «εξαναγκαστική διπλωματία» δεν πρόκειται να λύσει τον πόλεμο, ενώ η Ινδία δεν έχει ακόμη σχολιάσει επίσημα. Σι Τζινπίνγκ και Ναρέντρα Μόντι έχουν ισχυρούς στρατηγικούς δεσμούς με τη Ρωσία και υπερασπίζονται το δικαίωμά τους να συναλλάσσονται με τη Μόσχα.
«Η Κίνα μπορεί να διαπραγματευτεί κάποια μείωση εισαγωγών, αλλά δεν θα πιέσει τη Ρωσία λόγω των ΗΠΑ», σημειώνει η Γιουν Σουν του Stimson Center. «Η Ινδία δεν βλέπει καμία αξία στο να υποκύψει σε αυτή την πίεση», προσθέτει ο Ατζάι Σριβάσταβα της Global Trade Research Initiative.
Γιατί θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ
Οι αναλυτές θεωρούν πιο ρεαλιστικό το ενδεχόμενο να επιλεγούν στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις αντί για μαζικούς δασμούς, καθώς οι τελευταίοι θα προκαλούσαν αλυσιδωτές συνέπειες σε διεθνές επίπεδο και ενδέχεται να πλήξουν και τις ίδιες τις ΗΠΑ με άνοδο τιμών.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Τραμπ εξελέγη με βασική υπόσχεση να βάλει φρένο στον πληθωρισμό και στην κρίση κόστους ζωής που δοκιμάζει τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα.
Αυτός είναι και ο λόγος που ενώ από τον Μάρτιο έχει υπογράψει διάταγμα, το οποίο του δίνει τη δυνατότητα να επιβάλει 25% δασμούς σε χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, δεν το έχει ακόμα ενεργοποιήσει.
Συμβολική απειλή, αλλά με σημασία
Η πίεση Τραμπ φαίνεται να έχει διπλό στόχο: να προειδοποιήσει τη Μόσχα ότι μπορεί να στερηθεί τα έσοδά της και να κάνει τους εμπορικούς της εταίρους να σκεφτούν δύο φορές. Ο νέος ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κάλεσε Κίνα, Ινδία και Βραζιλία να τηλεφωνήσουν στον Πούτιν και να του ζητήσουν ειρήνη: «Αλλιώς τα μέτρα του Τραμπ θα πέσουν πάνω τους». Αναλυτές όμως σημειώνουν ότι πρόκειται περισσότερο για συμβολικό εκβιασμό παρά για άμεσα εκτελέσιμο σχέδιο. Όταν βεβαίως έχουμε να κάνουμε με τις ΗΠΑ ακόμη και ο συμβολισμός μπορεί να αποδειχθεί αρκετός.
