Συναγερμός στην Ιαπωνία: Οι εξαγωγές επιβραδύνθηκαν αισθητά τον Απρίλιο, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών στο Τόκιο.
Ταυτόχρονα, η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου επέστρεψε στο «κόκκινο», καταγράφοντας εμπορικό έλλειμμα για πρώτη φορά μετά από τρεις μήνες. Ένας από τους βασικούς παράγοντες πίσω από αυτή την εξέλιξη είναι η μείωση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ιαπωνίας.
Οι δασμοί που επέβαλε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχουν, επομένως, ολοένα και μεγαλύτερο αντίκτυπο. Αν και οι εξαγωγές σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Ασία αυξήθηκαν, αυτό δεν ήταν αρκετό για να αντισταθμίσει την κατάσταση.
Ο υπουργός Οικονομικής Αναζωογόνησης Ριοσέι Ακαζάβα, αναμένεται το Σαββατοκύριακο στις Ηνωμένες Πολιτείες για νέες συνομιλίες. Θα είναι ο τρίτος γύρος διαπραγματεύσεων από τότε που ο Τραμπ επανήλθε στον Λευκό Οίκο. Οι εμπορικές εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσαν να κορυφωθούν με αμοιβαίους δασμούς έως και 24% μέχρι τον Ιούλιο.
Αλλά οι δασμοί στον χάλυβα και το αλουμίνιο παραμένουν σε ισχύ. Μεγάλοι εξαγωγείς όπως η Toyota, η Honda και η Nissan επηρεάζονται επίσης. Οι χαλυβουργικές εταιρείες όπως η Nippon Steel αισθάνονται επίσης σαφώς τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης δασμολογικής πολιτικής. Ένας άλλος παράγοντας είναι η πρόσφατη ενίσχυση του ιαπωνικού γεν. Τον Απρίλιο, η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν περίπου 144 γιεν ανά δολάριο, σε σύγκριση με περίπου 155 γιεν, ένα χρόνο νωρίτερα. Αυτό μειώνει την αξία των εξαγωγών σε εθνικό νόμισμα και έχει αρνητικό αντίκτυπο στο εμπορικό ισοζύγιο.
Η χώρα του «απεριόριστου χρέους»
Την ίδια ώρα, ένα από τα μεγαλύτερα βουνά χρέους στον πλανήτη, βιώνει ένα σιωπηλό αλλά ιστορικό σοκ. Το δημόσιο χρέος να προβλέπεται να φτάσει στο 240%, εφέτος. «Αυτό το εντυπωσιακό ποσοστό ξεπερνά κατά πολύ εκείνο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της, το 2010» όπως παραδέχτηκε ο πρωθυπουργός Σιγκέρου Ισίμπα. «Οι προοπτικές περιπλέκονται ακόμη περισσότερο από την αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και τη μείωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών», τονίζουν παράγοντες της αγοράς.
Η Ιαπωνία βιώνει ένα ιστορικό σοκ για τα ομόλογά της μετά την τελευταία δημοπρασία δημόσιου χρέους την περασμένη Τρίτη, η οποία ήταν η χειρότερη από το 1987.
Οσον αφορά τη ζήτηση των 20ετών κρατικών ομολόγων, ο λόγος προσφοράς προς κάλυψη μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδό του από το 2012. Οι αποδόσεις των ομολόγων έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ, με 2,555% για τα 20ετή ομόλογα, 3,14% για τα 30ετή ομόλογα και 3,6% για τα 40ετή ομόλογα. Δεν γλίτωσαν ούτε τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα: τα 10ετή έφτασαν το 1,525%, τα πενταετή το 1,015% και τα διετή ομόλογα το 0,73%. Αυτή η αύξηση αντανακλά τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους.
«Με τις τιμές των ομολόγων να φτάνουν σε ολοένα και υψηλότερα επίπεδα, αυτό το βουνό συσσωρευμένων υποχρεώσεων ύψους έως και 8,84 τρισεκατομμυρίων δολαρίων καθίσταται ολοένα και πιο μη διαχειρίσιμο, ανοίγοντας μάλιστα την πόρτα σε μια κρίση χρέους», προειδοποιούν οι αναλυτές. «Ούτε καν η Ελλάδα βρισκόταν σε τόσο επισφαλή κατάσταση όταν βίωνε την κρίση της», γράφει η Ασάχι Σιμπούν, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Ιάπωνα πρωθυπουργού.
Πτώση της εμπιστοσύνης
Η γενική οικονομική κατάσταση στην Ιαπωνία άλλωστε, δεν προσφέρει καμία ανακούφιση. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,7%, χειρότερα από το αναμενόμενο. Αυτές οι εξελίξεις ενέχουν τον κίνδυνο περαιτέρω επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης.
Ο υπουργός Οικονομικών Κατσουνόμπου Κάτο απηύθυνε έκκληση για εμπιστοσύνη, προειδοποιώντας ότι μια πτώση θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο αυξανόμενων επιτοκίων, αποδυνάμωσης του γιεν και υπερβολικού πληθωρισμού. Ωστόσο, τα μηνύματα από την αγορά ομολόγων δείχνουν ότι η πορεία προς την ανάκαμψη θα είναι μακρά και δύσκολη.
«Η πρόκληση για την Ιαπωνία δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική και κοινωνική. Με ένα συνεχώς αυξανόμενο δημόσιο χρέος και μια αγορά ομολόγων υπό πίεση, η χώρα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι», τονίζουν παράγοντες της αγοράς. «Το μέλλον θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ιαπωνίας να εξισορροπήσουν τις δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές, διατηρώντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των επενδυτών»
Ποσοτική σύσφιξη
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, μετά από χρόνια πολιτικών «ποσοτικής χαλάρωσης», έχει ακολουθήσει μια νέα κατεύθυνση, με Ποσοτική Σύσφιξη. Εχει μειώσει τις τριμηνιαίες αγορές της κατά 400 δισεκατομμύρια γιεν, με στόχο να τις μειώσει στο μισό έως τον Μάρτιο του 2026. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική δημιουργεί αβεβαιότητα στην αγορά, για τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στην ήδη εύθραυστη οικονομία της χώρας.
Η χώρα κλονίζεται και οι φόβοι για ένα παγκόσμιο σοκ αυξάνονται. «Η Ιαπωνία βιώνει μια κρίσιμη φάση στην οικονομική της ιστορία . Η αύξηση των αποδόσεων των ιαπωνικών ομολόγων και η ευθραυστότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι συμπτώματα μιας βαθύτερης κρίσης», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί στενά, γνωρίζοντας ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο Τόκιο θα μπορούσαν να έχουν παγκόσμιες επιπτώσεις. Η οικονομική κρίση στην Ιαπωνία δεν αποτελεί μόνο μια εσωτερική πρόκληση, αλλά και μια δοκιμασία για την ανθεκτικότητα του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Τώρα, οι αναλυτές φοβούνται ότι αυτή η πυρκαγιά όχι μόνο θα προκαλέσει μια κρίση χρέους στο εσωτερικό της χώρας, αλλά ότι η Ιαπωνία θα είναι το επίκεντρο ενός παγκόσμιου οικονομικού σεισμού.
Τα αμερικανικά ομόλογα των Ιαπώνων
Ο λόγος είναι σαφής: Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου και οι επενδυτές της είναι οι μεγαλύτεροι κάτοχοι αμερικανικού χρέους στον πλανήτη. Συνολικά, κατέχουν το 12,8% ή 1,13 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά δεν είναι πλέον μόνο οι ΗΠΑ. Οι Ιάπωνες επενδυτές κατέχουν συνολικά 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ξένα ομόλογα, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ιαπωνίας.
«Οι Ιάπωνες επενδυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τεράστιο μερίδιο σε μετοχές και τίτλους σταθερού εισοδήματος σε όλο τον κόσμο, αλλά ιδιαίτερα στις ΗΠΑ», τονίζουν παράγοντες της αγοράς και προειδοποιούν: «Η πραγματικότητα είναι ότι όσα προκλήθηκαν από την κρίση χρέους της Ελλάδας στη δεκαετία του 2010, θα θυμίζουν… παιδική χαρά, αν ξεσπάσει η κρίση στην Ιαπωνία».
