Ο Ντόναλντ Τραμπ ήλπιζε ότι η ανακοίνωση της νέας εμπορικής συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, χρονικά ευθυγραμμισμένη με την 80ή επέτειο της νίκης των Συμμάχων στην Ευρώπη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα αναζωπύρωνε την εμπιστοσύνη στο οικονομικό του πρόγραμμα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σκηνοθέτησε με προσοχή την τελετή, αφήνοντας υπαινιγμούς στα social media και οργανώνοντας τηλεφωνική παρέμβαση του Βρετανού πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, μέσω του τηλεφώνου που βρίσκεται στο «Resolute Desk» του Οβάλ Γραφείου.
Το πλαίσιο της συμφωνίας προβλέπει αυξημένη πρόσβαση των ΗΠΑ στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου και ταχύτερες τελωνειακές διαδικασίες για τις εξαγωγές, ενώ από την άλλη πλευρά, το Λονδίνο εξασφαλίζει περιορισμένες μειώσεις στους δασμούς για τα αυτοκίνητα, τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Ωστόσο, πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες παραπέμφθηκαν για μελλοντική διαπραγμάτευση.
«Από την πλευρά των αγορών, αλλά και όσων ενδιαφέρονται για την οικονομία των ΗΠΑ, αυτή η συμφωνία είναι ένα τίποτα», σχολίασε σκωπτικά στο Bloomberg ο Τιμ Μάγερ, καθηγητής διεθνούς εμπορικού δικαίου στο Duke University. «Δεν υπάρχει τίποτα ουσιαστικό εδώ. Είναι απλώς ένα πλαίσιο, όχι μια πραγματική συμφωνία».
Ο Στάρμερ παραδέχθηκε ότι απομένουν “λεπτομέρειες που πρέπει να εξομαλυνθούν”, αλλά χαρακτήρισε τη συμφωνία “φανταστική”. Ο Τραμπ απέρριψε τις επικρίσεις ότι υπερβάλλει, επιμένοντας πως πρόκειται για «μια σπουδαία συμφωνία και για τις δύο πλευρές». «Κάθε χώρα θέλει να κάνει συμφωνίες», πρόσθεσε.
Καθώς οι δημοσκοπικοί του δείκτες βρίσκονται σε πτώση, ο Τραμπ αναζητεί απεγνωσμένα μια πολιτική νίκη. Η δασμολογική του ατζέντα έχει προκαλέσει αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές και έχει αυξήσει τις ανησυχίες για ύφεση. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ο βραχυπρόθεσμος πόνος αξίζει, καθώς θα ενισχύσει τις επενδύσεις στις ΗΠΑ, αλλά είναι σαφές πως αναζητά απτά αποτελέσματα για να καθησυχάσει τις αγορές.
«Κινούμαστε όσο γρήγορα μπορούμε χωρίς να τα κάνουμε θάλασσα. Και δεν τα κάνουμε», δήλωσε ο σύμβουλος εμπορίου του Λευκού Οίκου, Πίτερ Ναβάρο, στο Fox Business. «Θα δείτε συμφωνίες».
Περιορισμένη οικονομική ουσία, επιφυλακτικοί επενδυτές
Ο Τραμπ παρουσίασε το πλαίσιο ως “ορόσημο” που μειώνει τα εμπόδια και διευρύνει την πρόσβαση των αμερικανικών προϊόντων στη βρετανική αγορά. Οι επενδυτές έδειξαν συγκρατημένη αισιοδοξία την Πέμπτη, με τη Wall Street να κλείνει στο πράσινο σχεδόν σε όλους τους βασικούς δείκτες.
Ωστόσο, το πλαίσιο αποφεύγει να αντιμετωπίσει μερικά από τα βασικότερα ζητήματα των αμερικανικών επιχειρήσεων, όπως ο ψηφιακός φόρος υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου που στοχεύει τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ. Η μόνη αναφορά ήταν μια αόριστη υπόσχεση για μελλοντική συμφωνία στο ψηφιακό εμπόριο.
«Ο ψηφιακός φόρος υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να επανεξεταστεί ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη μεταχείριση των Αμερικανών παρόχων», δήλωσε η Κριστίν Μπλις, πρόεδρος του Coalition of Services Industries.
Παράλληλα, παραμένει ανοιχτό το ζήτημα των δασμών στα φάρμακα. Ενώ το Λονδίνο αφαίρεσε κάποιους δασμούς σε αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, οι αυστηρές βρετανικές προδιαγραφές για τα πρότυπα τροφίμων δεν άλλαξαν.
Ο Μάθιου Ράιαν, επικεφαλής στρατηγικής αγορών στην Ebury, σχολίασε: «Η απουσία ενθουσιασμού στις αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου λέει πολλά. Πρόκειται για ένα προκαταρκτικό πλαίσιο, όχι για πλήρη εμπορική συμφωνία – και θα χρειαστούν μήνες, αν όχι χρόνια, για να οριστικοποιηθεί».
Αντικρουόμενα μηνύματα και διεθνή μηνύματα
Η ασάφεια της συμφωνίας φάνηκε και από τις αντιφατικές ανακοινώσεις των δύο κυβερνήσεων. Το Λονδίνο ανακοίνωσε ότι οι αμερικανικοί δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο μηδενίζονται, ενώ ο Λευκός Οίκος, μόλις μία ώρα αργότερα, μίλησε για «διαπραγμάτευση εναλλακτικού πλαισίου» και δημιουργία «νέας εμπορικής ένωσης» για αυτά τα υλικά.
Το γεγονός ότι ο Τραμπ επέλεξε να συμφωνήσει με μια χώρα που ανταποκρίθηκε θετικά στους δασμούς, αντί να απαντήσει με αντίποινα, ερμηνεύεται ως στρατηγική για μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Ο καθηγητής Μάγερ εκτιμά ότι στο μέλλον «θα βλέπουμε περισσότερες ανακοινώσεις πλαισίων, όχι ουσιαστικές συμφωνίες».
Το πλαίσιο διατηρεί τον βασικό δασμό 10% στο Ηνωμένο Βασίλειο — ίδιο με αυτόν της ανακοίνωσης της 2ας Απριλίου — ως «προειδοποιητική βολή» προς όσους επιθυμούν προνομιακή μεταχείριση. Οι ελπίδες για μια ουσιαστικότερη αποκλιμάκωση ίσως αποδειχθούν φρούδες.
Ο Λευκός Οίκος, πάντως, χαρακτήρισε τη συμφωνία «καθοριστική για τη στάση άλλων εμπορικών εταίρων απέναντι στις ΗΠΑ» και «παράδειγμα αμοιβαιότητας». Ο Τραμπ δήλωσε πως «χρησιμοποιούμε πλέον τους δασμούς προς όφελός μας», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο υψηλότερων δασμών για άλλες χώρες. «Οι Βρετανοί έκαναν καλή συμφωνία. Άλλοι θα πληρώσουν περισσότερα», υπογράμμισε.
Ωστόσο, φάνηκε διατεθειμένος να διαπραγματευτεί για δασμούς σε κρίσιμους τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, τα μέταλλα και τα φαρμακευτικά προϊόντα, κάτι που πιθανόν να φέρει αντιδράσεις στο εσωτερικό του στρατοπέδου του.
Η υποχώρηση στο θέμα των αυτοκινήτων — με δασμό 10% σε έως 100.000 οχήματα το χρόνο — και οι υποσχέσεις για ελάφρυνση σε χάλυβα και αλουμίνιο, δημιούργησαν ελπίδες και σε άλλες χώρες ότι ο Τραμπ ενδέχεται να είναι ευέλικτος στις τομεακές πολιτικές του.
Όπως έγραψε ο Μπραντ Σέτσερ του Council on Foreign Relations, το πλαίσιο «θέτει κρίσιμα προηγούμενα για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με την Ευρώπη, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα».
Στροφή προς Κίνα και Ασία
Η Ουάσιγκτον προετοιμάζεται τώρα για το δυσκολότερο κεφάλαιο: τις συνομιλίες με την Κίνα, τον βασικό στόχο της δασμολογικής στρατηγικής Τραμπ. Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές με την Ινδία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, με κάποιους δασμούς να έχουν ανασταλεί προσωρινά έως τον Ιούλιο.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι, δήλωσε ότι καλωσορίζει τη συμφωνία ΗΠΑ–ΗΒ, αλλά τόνισε ότι «το μεγάλο έπαθλο θα είναι μια αποκλιμάκωση μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου». «Ελπίζω αυτή η συμφωνία να είναι η πρώτη από πολλές», σημείωσε.
