Γιατί δεν κλείνει η ψαλίδα στις οικονομικές απολαβές ανδρών – γυναικών; Και γιατί στις περισσότερες χώρες το αίσθημα της οικονομικής ανασφάλειας είναι εντονότερο στις δεύτερες; Στα ερωτήματα αυτά απαντά μεταξύ άλλων έκθεση της UBS, που υπογράφει η αναλύτρια Marianna Mamou (Head Advice Beyond Investing, Chief Investment Office Global Wealth Management).
Στην έκθεση παρουσιάζονται όλα τα δεδομένα που αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες κοιτούν σταθερά την πλάτη των ανδρών σε μισθούς και συντάξεις, ενώ προτείνονται επενδυτικές λύσεις που περιορίζουν την οικονομική ανασφάλεια.
Οι μη αμειβόμενες «γυναικείες δουλειές»
Όπως προκύπτει από έρευνες που επικαλείται η UBS, η αντίληψη για τον ρόλο των γυναικών (η ανατροφή παιδιών, η φροντίδα ηλικιωμένων, η καθαριότητα του σπιτιού θεωρείται πρωτίστως αν όχι αποκλειστικά δική της δουλειά) θέτει εμπόδια στην ανέλιξή τους, αλλά και στις… προσδοκίες τους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το χάσμα στις αμοιβές των δύο φύλων κορυφώνεται κοντά στην αναπαραγωγική ηλικία. Και αυτό γιατί μεταξύ άλλων οι γυναίκες δεν βλέπουν ευκαιρίες προαγωγής.
Σύμφωνα με την έκθεση της McKinsey «Women in the Workplace», οι γυναίκες δυσκολεύονται να λάβουν την πρώτη τους προαγωγή σε διευθυντική θέση (manager). Η «χαμένη προαγωγή» συγκρατεί τις γυναίκες και για το υπόλοιπο διάστημα της καριέρας τους. Ως αποτέλεσμα, οι άνδρες κατέχουν το 62% των θέσεων σε επίπεδο μάνατζερ, ενώ οι γυναίκες κατέχουν μόλις το 38%. Και τούτο παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες παραμένουν εξίσου φιλόδοξες με τους άνδρες και μετά τη μητρότητα.
Επιπλέον οι γυναίκες αφιερώνουν πολύ περισσότερο χρόνο (περίπου 35% με 40% στις κοινωνίες της Δύσης) σε μη αμειβόμενη εργασία φροντίδας του σπιτιού και της οικογένειας από τους άνδρες, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Η άνιση αυτή κατανομή της μη αμειβόμενης εργασίας κάνει πολλές γυναίκες να αισθάνονται υπερβολικά φορτωμένες και να επιλέγουν τελικά τη μερική απασχόληση ή θέσεις μικρότερης ευθύνης. Οι στατιστικές της ΕΕ αποκαλύπτουν μια αξιοσημείωτη διαφορά στη μερική απασχόληση μεταξύ των φύλων, με το 31,3% των γυναικών ηλικίας 15 έως 64 ετών να εργάζονται με μερική απασχόληση, σε αντίθεση με μόνο το 8,7% των ανδρών στην ίδια ηλικιακή ομάδα.
Χαμηλές προσδοκίες και η καριέρα του συντρόφου «πάνω από όλα»
Παρόλα αυτά θεωρούν εν πολλοίς… δεδομένο ότι η αμοιβή τους στην εργασία θα είναι χαμηλότερη. Και είναι κάτι που περιμένουν ήδη από τα εφηβικά τους χρόνια. Τα κορίτσια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στις ΗΠΑ εκτιμούν κατά μέσο όρο ότι θα αμείβονται τουλάχιστον 15% χαμηλότερα σε σχέση με τους άνδρες. Οι διαφορές στις προσδοκίες μισθού επηρεάζουν τόσο τις επιλογές απασχόλησης όσο και τις διαπραγματεύσεις για τον πρώτο μισθό.
Εξαιρετικά απογοητευτικό είναι και το στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα Women @ Work 2023 της Deloitte. Το 37% των γυναικών, που συμμετείχαν, δήλωσαν ότι βάζουν την καριέρα του συντρόφου τους πάνω από τη δική τους. Ο πιο συνηθισμένος λόγος που δίνεται για τη στάση αυτή είναι ότι ο σύντροφός τους βγάζει περισσότερα χρήματα. Αυτό ωστόσο ωθεί σε έναν φαύλο κύκλο. Οι πιθανότητες να βγάλουν περισσότερα χρήματα μειώνονται ακόμη περισσότερο όταν δίνουν προτεραιότητα στην καριέρα των ανδρών.
Ο στόχος της άνετης συνταξιοδότησης
Σύμφωνα με αρκετές έρευνες, η άνετη συνταξιοδότηση αποτελεί βασική έγνοια για τις γυναίκες. Με βάση μια έρευνα του Φεβρουαρίου 2021 από το Εθνικό Ινστιτούτο Συνταξιοδοτικής Ασφάλειας, περίπου το 60% των γυναικών (έναντι 51% των ανδρών) στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι ανησυχούν ότι δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν μια οικονομικά ασφαλή συνταξιοδότηση. Επιπλέον, μελέτη από την Alliance for Lifetime Income έδειξε ότι το 53% των γυναικών ηλικίας 61 έως 65 ετών αναμένουν ότι οι συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις και το εισόδημά τους δεν θα τις συντηρήσουν για ολόκληρη τη ζωή τους, σε αντίθεση με το 36% των ανδρών στην ίδια ηλικιακή περιοχή.
Tο 61% των γυναικών ανησυχεί ότι θα ξεμείνουν από χρήματα στη σύνταξη, σε σύγκριση με το 52% των ανδρών. Στη Σιγκαπούρη, μόνο το 27% των γυναικών δηλώνουν σίγουρες για το επίπεδο των αποταμιεύσεών τους, σε σύγκριση με το 34% των ανδρών, σύμφωνα με μελέτη της Fidelity International.
Τέτοιες ανησυχίες αφορούν επίσης τις γυναίκες στο ανώτερο άκρο του φάσματος πλούτου. Tο 33% των πλούσιων γυναικών ανησυχούν για την ικανότητά τους να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους σε μεγαλύτερη ηλικία, σε σύγκριση με το 21% των ανδρών.
Στοιχεία από τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες άνω των 65 ετών λαμβάνουν κατά μέσο όρο 26% μικρότερη σύνταξη από τους άνδρες. Το υψηλότερο χάσμα στις συντάξεις καταγράφεται στην Ιαπωνία, με 47,5%, και το μικρότερο στην Εσθονία, με 3,3%. Το χάσμα στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέρχεται στο 40,5%, στην Ελβετία στο 31,2% και στην Αυστραλία στο 15,3%. 
