Skip to main content

Διαφοροποιείται η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη

Η αδύναμη παγκόσμια ζήτηση, ο υψηλός πληθωρισμός και οι αναταραχές στον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ αυξάνουν την αβεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία

Τα οικονομικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο που δημοσιεύθηκαν σε διάφορες περιοχές του κόσμου δείχνουν ότι υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ των αναπτυξιακών τάσεων των περιοχών αυτών. Μεγάλες και αναπτυγμένες οικονομίες, όπως η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, φαίνεται ότι περιορίζονται από παράγοντες όπως η φθίνουσα δυναμικότητά τους, ο επίμονος πληθωρισμός και οι αναταραχές στον τραπεζικό κλάδο, με τον ρυθμό της οικονομικής τους ανάπτυξης είναι χαμηλότερος από τον αναμενόμενο. Ταυτόχρονα, ένας ενάρετος οικονομικός κύκλος διαμορφώνεται σταδιακά μεταξύ της Κίνας, των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων οικονομιών, με τον ρόλο της πρώτης ως κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης να γίνεται όλο και πιο εμφανής.

Από τις αρχές του τρέχοντος έτους, ο ρυθμός ανάπτυξης των μεγάλων και προηγμένων οικονομιών στην Ευρώπη αλλά και της αμερικανικής οικονομίας είναι γενικά χαμηλός. Συγκεκριμένα, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους ήταν 1,1%, σημαντικά χαμηλότερος από το 2,6% του τέταρτου τριμήνου πέρυσι. Ισχνές ήταν και οι αποδόσεις στην Ευρώπη, καθώς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ευρωζώνης αυξήθηκε μόνο κατά 0,1% το πρώτο τρίμηνο. Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών της Ιαπωνίας για το οικονομικό έτος του 2022, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας ήταν μειωμένο κατά 54% σε σύγκριση με το προηγούμενο οικονομικό έτος, συνεχίζοντας την πτωτική του πορεία για πέμπτη συνεχή χρονιά.

Ο επίμονος και υψηλός πληθωρισμός και οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη των προηγμένων οικονομιών. Υπό τη σκιά της φθίνουσας δυναμικότητας και με το φάντασμα της οικονομικής ύφεσης να πλανιέται, ο κίνδυνος του επίμονου πληθωρισμού και των τραπεζικών αναταραχών στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχώς εντείνεται.

Παρόλο που υπήρξε επιβράδυνση στην αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο το συνολικό επίπεδο του πληθωρισμού εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλότερο από τον στόχο του 2% που είχαν θέσει οι κεντρικές τράπεζες. Στην Ευρώπη ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης έχει μειωθεί ακολουθώντας την πτωτική τάση στις τιμές της ενέργειας, ωστόσο ο δομικός πληθωρισμός συνεχώς αυξάνεται. Μπορεί ορισμένες ευρωπαϊκές οικονομίες να έχουν αποφύγει την ύφεση προς το παρόν, όμως οι αναλυτές τονίζουν ότι «για πολλούς ο υψηλός πληθωρισμός και η πτώση των πραγματικών μισθών ισοδυναμεί με ύφεση». Το υψηλό επίπεδο τιμών όχι μόνο αποδυναμώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, αλλά επίσης επιβαρύνει τη συνολική οικονομική δραστηριότητα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Από τον Μάρτιο, πολλές τράπεζες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με διαδοχικά προβλήματα που επιδεινώνουν τις αναταραχές της αγοράς, οδηγώντας στον κίνδυνο μιας τραπεζικής κρίσης. Σήμερα, ο τραπεζικός κλάδος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος εκπροσωπείται από περιφερειακές τράπεζες, αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η ανεπαρκής ρευστότητα και η συρρίκνωση των περιουσιακών στοιχείων, με τον αυξανόμενο κίνδυνο αθέτησης του χρέους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της χώρας να αποτελεί μια επιπλέον σοβαρή απειλή για τον κλάδο. Αν η πολιτική ρουλέτα των δύο αμερικανικών κομμάτων βγει εκτός ελέγχου, τότε είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου χρεοκοπία που θα πυροδοτήσει την ωρολογιακή βόμβα του τραπεζικού κλάδου.

Σε πείσμα της συνεχούς οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική συνεχίζουν να ενισχύουν τη μεταξύ τους συνεργασία, λαμβάνοντας μέτρα που θα τους επιτρέψουν να εκμεταλλευτούν ενεργά τις ευκαιρίες που προσφέρονται από την αναπροσαρμογή των παγκόσμιων οικονομικών δομών και τον μετασχηματισμό των κινητήριων δυνάμεων της ανάπτυξης, και ενισχύοντας συνεχώς τον συντονισμό της διεθνούς πολιτικής και της διεθνούς αναπτυξιακής τους συνεργασίας για την αντιμετώπιση κρίσεων. Με τη διατήρηση της οικονομικής τους σταθερότητας διαμορφώνεται ένας ενάρετος οικονομικός κύκλος.

Στις 11 Μαΐου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δημοσίευσε έκθεση για τις οικονομικές προοπτικές της Ασίας και του Ειρηνικού, προβλέποντας ότι η κινεζική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 5,2% φέτος, συνεισφέροντας το 34,9% της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Η Κίνα θα συνεχίσει να αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης στην περιφέρεια της Ασίας και του Ειρηνικού ειδικότερα αλλά και ολόκληρου του κόσμου γενικότερα. Η έκθεση προβλέπει επίσης αποκλίσεις στις επιδόσεις των διάφορων οικονομιών της περιφέρειας, με τον ρυθμό ανάπτυξης των αναπτυγμένων οικονομιών να πέφτει στο 1,6%, και την Αυστραλία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα να αναπτύσσονται κατά 1,6%, 1,3% και 1,5% αντίστοιχα. Η ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων οικονομιών θα φτάσει στο 5,3% από 4,4% πέρυσι.

Το Ινστιτούτο Bruegel, μια ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης, σε έρευνα που δημοσίευσε πρόσφατα αναφέρει ότι η Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» κατάφερε να αντέξει τις πολλαπλές προκλήσεις και δοκιμασίες της τελευταίας δεκαετίας. Παρά τις προκλήσεις της COVID-19 και τις  απόπειρες αμαύρωσης και δυσφήμησης από τις χώρες της Δύσης, η συντριπτική πλειοψηφία των αναπτυσσόμενων χωρών από την Κεντρική Ασία έως την Υποσαχάρια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική αντιμετωπίζουν θετικά την Πρωτοβουλία, γεγονός που αποδεικνύει ότι «η στάση των αναπτυσσόμενων χωρών απέναντι στην Πρωτοβουλία πολύ δύσκολα θα μπορούσε να κλονιστεί».

Η αδύναμη παγκόσμια ζήτηση, ο υψηλός πληθωρισμός και οι αναταραχές στον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνουν την αβεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο, η εφαρμογή της Περιφερειακής Ολοκληρωμένης Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (Regional Comprehensive Economic Partnership) θα προσφέρει πολιτικά κίνητρα, ενισχύοντας σημαντικά τον ηγετικό ρόλο της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος». Σήμερα η Κίνα ενισχύει συνεχώς τους οικονομικούς και εμπορικούς της δεσμούς με την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, εξομαλύνοντας τον ενάρετο κύκλο που δημιουργείται μέσα από την αμοιβαία προώθηση της από κοινού ανάπτυξης. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την αντιμετώπιση της κρίσης και την προώθηση μιας υγιέστερης ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία.