Από το 1945, όταν ο πρόεδρος Ρούζβελτ υπέγραφε με τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμντουλ Αζίζ Ιμπν Σαούντ σε ένα αμερικανικό καταδρομικό, στη Διώρυγα του Σουέζ, τη συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας, το «βάθρο» αυτό ήταν ακλόνητο. Η συμφωνία «πετρέλαιο για ασφάλεια», έδωσε στις ΗΠΑ πρόσβαση στο πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας με αντάλλαγμα την εγγύηση της ασφάλειας του βασιλείου και αποτέλεσε πυλώνα των αγορών ενέργειας.
Σήμερα όμως, «το πετρελαϊκό σύμφωνο ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας καταρρέει, καθώς η Ρωσία παίρνει το πάνω χέρι», γράφει το Bloomberg και εξηγεί: «Σε έναν κόσμο μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών συμμαχιών, η Σαουδική Αραβία ξεφεύγει από την τροχιά της Ουάσιγκτον. Οι Σαουδάραβες μείωσαν τα επίπεδα παραγωγής πετρελαίου σε συντονισμό με τη Ρωσία. Όταν το Ριάντ θέλησε να αμβλύνει τις εντάσεις με τον περιφερειακό αντίπαλο, το Ιράν, στράφηκαν στην Κίνα για να μεσολαβήσει για την επίτευξη συμφωνίας. Αφήνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός κυκλώματος. Η δυτική επιρροή στο καρτέλ πετρελαίου, με άλλα λόγια, βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών», γράφει το Bloomberg.
Η αρχή του τέλους για το σύμφωνο, ήταν πάντως το 2018, όταν ο Σαουδάραβας αντιφρονών Τζαμάλ Κασόγκι, δολοφονήθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη.Το 2019, ο Μπάιντεν, ως υποψήφιος για την προεδρία, είχε απειλήσει να απομονώσει τη Σαουδική Αραβία και να σταματήσει τις πωλήσεις όπλων.
Το 2021, στις αρχές της προεδρίας του, ο Μπάιντεν δημοσίευσε μάλιστα μια έκθεση των υπηρεσιών Πληροφοριών που αξιολογούσε ότι ο διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν και de facto κυβερνήτης του βασιλείου, ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία Κασόγκι.
Τον Οκτώβριο του 2022, ο ΟΠΕΚ+ μείωσε την παραγωγή πετρελαίου κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα- λιγότερο από τρεις μήνες αφότου ο Μπάιντεν πέταξε στο Ριάντ επιδιώκοντας αύξηση της ημερήσιας παραγωγής. Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε τότε την κίνηση ως «κοντόφθαλμη».
Τον περασμένο μήνα, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές σχέσεις σε μια συμφωνία που μεσολάβησε η Κίνα και υπεγράφη στο Πεκίνο.
Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας συμφώνησε επίσης να ενταχθεί στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης –μια ομάδα κρατών με την Κίνα και τη Ρωσία στο τιμόνι. «Οι Σαουδάραβες αναζητούν έναν επιθετικό φράκτη απέναντι στις ΗΠΑ», εκτιμά ο Τζον Άλτερμαν, διευθυντής του Προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, με έδρα την Ουάσινγκτον. «Οι Σαουδάραβες εκτιμούν ως ριζικά απρόβλεπτη την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και έτσι, πιστεύουν πώς θα ήταν ανεύθυνο να μην ψάχνουν για έναν άλλον φράκτη».
Νέες προτεραιότητες
Είναι πλέον σαφές ότι και τα μέλη του ΟΠΕΚ+ έχουν τις δικές τους προτεραιότητες: Από τα φιλόδοξα σχέδια του Σαουδάραβα διαδόχου πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν να αλλάξει τις βάσεις της οικονομία της χώρα του, μέχρι τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία: Οποιαδήποτε πρόσθετα έσοδα αποκτούν από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου ,είναι μια βοήθεια στις οικονομίες των μελών του διεθνούς καρτέλ.
Πέρα από τους γεωπολιτικούς υπολογισμούς, υπάρχουν και καθαρά οικονομικοί λόγοι πίσω από τις περικοπές. Η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν χρειάζεται υψηλές τιμές πετρελαίου, περίπου 100 δολάρια το βαρέλι, για να στηρίξει τον προϋπολογισμό της και να πληρώσει για τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Από την άλλη πλευρά, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εκμεταλλεύεται τα έσοδα από το πετρέλαιο για να χρηματοδοτήσει τα σχέδια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για οικονομικό μετασχηματισμό: χρειάζεται τιμές ανά βαρέλι περίπου 75-80 δολάρια για να στηρίξει τις δημόσιες δαπάνες.
Η πετρελαϊκή συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας αποτελεί όμως κίνδυνο για την αμερικανική οικονομία. Η πρόσφατη απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει την ημερήσια παραγωγή πετρελαίου κατά 1,6 εκατομμύρια βαρέλια, μπορεί να είναι μόνο η αρχή. Πρέπει να περιμένουμε νέα σοκ
Η ανακοίνωση των περικοπών είχε ως αποτέλεσμα να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου στα 84 δολάρια το βαρέλι. Με τους αναλυτές να φοβούνται ότι θα «πετάξει» στα 100 δολάρια, καθώς θα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου η ζήτηση πετρελαίου από την Κίνα. Ορισμένοι αναλυτές – γράφει το Bloomberg – προβλέπουν τις μέσες τιμές του πετρελαίου πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι τα επόμενα χρόνια. Πολύ πάνω δηλαδή, από τον μέσο όρο των 58 δολαρίων, στην περίοδο 2015-2021.
Μια επιδείνωση της λεπτής ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και σε κίνδυνο οικονομικής ύφεσης. Και όλα αυτά σε μια περίοδο, που « η ικανότητα της Δύσης να επηρεάζει τις αποφάσεις του ΟΠΕΚ+ είναι στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών», όπως γράφει το Bloomberg.
Αρνητικό σενάριο
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν μπορεί να διατάξει τις εταιρείες να διαμορφώσουν την παραγωγή προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Κατά συνέπεια, ο Λευκός Οίκος δεν μπορεί να υπολογίζει στη βοήθεια της εθνικής βιομηχανίας σχιστολιθικού πετρελαίου για να αντισταθμίσει τις περικοπές του ΟΠΕΚ+ και να εφοδιάσει τη διεθνή αγορά.Οι αμερικανικές εταιρείες έχουν άλλους στόχους να πετύχουν και κυρίως να αυξήσουν τα κέρδη τους.
Για την παγκόσμια οικονομία, η έλλειψη προσφοράς πετρελαίου και οι υψηλές τιμές είναι ένα πολύ αρνητικό σενάριο. Οι χώρες εξαγωγής θα ωφεληθούν, αλλά οι χώρες εισαγωγής -όπως οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες– θα μπορούσαν να δουν τα επίπεδα ανάπτυξης να πέφτουν και τα επίπεδα πληθωρισμού να αυξάνονται.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την άλλη, βρίσκονται σε μια ενδιάμεση κατάσταση: είναι μεγάλοι παραγωγοί και εξαγωγείς, αλλά η αύξηση των τιμών των καυσίμων απειλεί την αγοραστική δύναμη του πληθυσμού. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg, για κάθε αύξηση 5 δολαρίων στην τιμή του πετρελαίου, ο ρυθμός πληθωρισμού στις ΗΠΑ αυξάνεται κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες.
Η πετρελαϊκή συμμαχία Σαουδικής Αραβίας – Ρωσίας έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει κάθε είδους προβλήματα στην αμερικανική οικονομία. Να υπονομεύσει ακόμη και την εκστρατεία επανεκλογής του προέδρου Τζο Μπάιντεν ή ενός άλλου Δημοκρατικού υποψηφίου, στην περίπτωση που ο γηραιός Αμερικανός πρόεδρος, δεν εκτεθεί στις εκλογές
Διαβάστε ακόμη: Πετρέλαιο και γεωπολιτική: Η Σαουδική Αραβία γυρίζει την πλάτη στις ΗΠΑ, δίνει το πάνω χέρι σε Ρωσία – Κίνα
