Ένα ακόμη «μεμονωμένο» πιστωτικό επεισόδιο σπάνια μένει μεμονωμένο στις αγορές. Nέα κρούσματα κόκκινων δανείων σε αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες λειτούργησαν σαν σπίθα σε ξερό χορτάρι: οι τραπεζικές μετοχές υποχώρησαν από το Τόκιο ως τη Φρανκφούρτη και τη Νέα Υόρκη, ο δείκτης φόβου εκτινάχθηκε και οι επενδυτές έτρεξαν στα καταφύγια των κρατικών ομολόγων και του χρυσού.
Όλα άρχισαν από τις ΗΠΑ, σε εκείνο το κομμάτι του τραπεζικού χάρτη που είναι πιο ευάλωτο σε «τοπικές» κακοτοπιές: τις λεγόμενες περιφερειακές τράπεζες.
- Η Zions Bancorp γνωστοποίησε απομειώσεις σε δύο επιχειρηματικά δάνεια και επιπλέον προβλέψεις για το τρίτο τρίμηνο, επιβαρύνοντας άμεσα τα κεφάλαιά της.
- Σχεδόν ταυτόχρονα, η Western Alliance κίνησε νομικές διαδικασίες για απάτη σε σχέση με χρηματοδότηση μέσω περιστρεφόμενης πίστωσης.
Καθεμία υπόθεση, μεμονωμένα, θα μπορούσε να αγνοηθεί από τις αγορές. Μαζί, όμως, ήρθαν να δέσουν με το πρόσφατο «υπόστρωμα» δυσαρέσκειας: τις φθινοπωρινές χρεοκοπίες (από subprime δανεισμό έως αδιαφανείς δομές factoring) που προκάλεσαν ζημιές και σε μεγαλύτερα ιδρύματα.
Κάπως έτσι η φράση του Τζέιμι Ντάιμον — «όταν βλέπεις μία κατσαρίδα, πιθανόν υπάρχουν κι άλλες» — πυροδότησε διεθνή ανησυχία. Η αγορά δεν τιμωρεί μόνο το γεγονός, τιμολογεί τον κίνδυνο ότι κάτω από την επιφάνεια υπάρχουν και άλλα.
Από την ψυχολογία στα ταμπλό
Στη Wall Street, οι μεγάλες τράπεζες δέχθηκαν χθες το βράδυ σφυροκόπημα, αν και σήμερα στις προσυνεδριακές συναλλαγές φαίνεται να σταθεροποιούνται. Ωστόσο οι ρευστοποιήσεις σάρωσαν σήμερα Ευρώπη και Ασία. Στη Γηραιά Ήπειρο, ο τραπεζικός δείκτης έκανε απότομη «βουτιά», με ονόματα όπως Deutsche Bank και Barclays να πιέζονται έντονα και μετοχές της περιφέρειας —όπως της ισπανικής Sabadell— να δέχονται ανηλεείς πιέσεις. Στην Ασία, ιαπωνικές χρηματοοικονομικές με έκθεση στις ΗΠΑ και ασφαλιστικές είδαν τις μετοχές τους να βυθίζονται, ενώ στο Χονγκ Κονγκ υποχώρησε και η μετοχή της HSBC.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα γνώριμο σκηνικό απομάκρυνσης από το ρίσκο: Ο δείκτης φόβου (VIX) ανέβηκε πάνω από τα επίπεδα άνοιξης, οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων αμερικανικών τίτλων υποχώρησαν σε νέα χαμηλά τριετίας, το δολάριο κινήθηκε πιο αδύναμα απέναντι σε παραδοσιακά ασφαλή νομίσματα όπως το γεν και το ελβετικό φράγκο — και ο χρυσός κατέγραψε νέο ιστορικό ρεκόρ.
Το μήνυμα; Σε περιβάλλον αυξανόμενων πιστωτικών ερωτημάτων, οι επενδυτές πληρώνουν για ασφάλεια.
Όχι SVB, αλλά ούτε «πολύ καπνός για το τίποτα»
Θα αναρωτηθεί εύλογα κανείς: Ζούμε ένα «δεύτερο 2023»; Η απάντηση μέχρι στιγμής είναι «όχι». Η τότε κρίση πυροδοτήθηκε από αναντιστοιχία ενεργητικού –παθητικού και φυγή καταθέσεων.
Σήμερα, ο μηχανισμός είναι διαφορετικός: αφορά την ακεραιότητα των εγγυήσεων, τα underwriting standards σε τμήματα της οικονομίας με χαμηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση και τη διασύνδεση με ιδιωτική πίστη και τιτλοποιήσεις (ABS) που μπορεί να λειτουργούν ως επιταχυντές μίας κρίσης, όταν τα πράγματα στραβώσουν.
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πιστωτικά ιδρύματα ωστόσο διατηρούν ισχυρά κεφαλαιακά «μαξιλάρια» και πιο «καθαρά» βιβλία από την προηγούμενη δεκαετία.
Το αφήγημα
Στις μεγάλες διορθώσεις σπάνια φταίνε μόνο οι αριθμοί. Η ψυχολογία και το αφήγημα λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές: μια σειρά «μικρών» αποκαλύψεων για κακές πρακτικές ή αμφιλεγόμενα collateral μπορεί να πείσει την αγορά ότι υπάρχει λόγος για ρευστοποιήσεις.
Όταν αυτό συμβεί, ο κλάδος τιμωρείται οριζόντια: αυξάνονται τα spreads στα ομόλογα, τα CDS «τσιμπάνε», τα κεφάλαια γίνονται πιο ακριβά και η διάθεση για ανάληψη κινδύνου στη χορήγηση δανείων μειώνεται. Ακόμη και αν δεν υπάρχει ένδειξη συστημικής αποσταθεροποίησης.
Στο άμεσο μέτωπο, το βλέμμα στρέφεται στις ανακοινώσεις τριμήνου και στις διευκρινίσεις των διοικήσεων των τραπεζών, που θα μπορούσαν είτε να διασκεδάσουν τις ανησυχίες είτε να τις «φουσκώνουν».
Σημαντικό επίσης θα είναι το σήμα από τη δευτερογενή αγορά: αν δούμε τα spreads των τραπεζικών ομολόγων (senior/subordinated) να ανοίγουν επίμονα και τις ροές προς ETF του κλάδου να γυρίζουν αρνητικές, τότε το sell-off μπορεί να αποκτήσει διάρκεια.
Ευρώπη και Ελλάδα
Η Ευρώπη μπήκε στον κύκλο πίεσης κυρίως λόγω διάχυσης κλίματος και κατοχύρωσης κερδών, καθώς οι ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν υπεραποδώσει το 2025. Η ουσία, ωστόσο, βρίσκεται στην ποιότητα του ενεργητικού: αν οι απομειώσεις μείνουν «τοπικές» και δεν δούμε διάχυση σε ευρύτερες κατηγορίες —π.χ. τιτλοποιήσεις καταναλωτικής πίστης ή χρηματοδότηση ΜμΕ— το επεισόδιο πιθανότατα θα αποδειχθεί βραχύβιο.
Στην Ελλάδα το sell off είχε καθαρά να κάνει με την τάση των επενδυτών να ακολουθούν το διεθνές ρεύμα.
Και τώρα τι; Οι αγορές θα συνεχίσουν να «τεστάρουν» τους ισολογισμούς — και μέχρι να βεβαιωθούν ότι οι κατσαρίδες όντως είναι λίγες, η προεπιλογή θα είναι περισσότερη προσοχή και λιγότερος ενθουσιασμός.
