Η παραίτηση του Σεμπαστιάν Λεκορνί, 27 ημέρες μετά τον διορισμό του και μόλις 12 ώρες από την παρουσίαση των μελών της κυβέρνησής του, κατέστησε τη θητεία του τη συντομότερη στην Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία.
Για τρίτη φορά μέσα σε δεκαπέντε μήνες, το Παρίσι μένει χωρίς σταθερή κυβέρνηση, καθώς το κοινοβούλιο παραμένει χωρισμένο ανάμεσα σε αντιμαχόμενα μπλοκ – κεντρώους, αριστερούς, δεξιούς και ακροδεξιούς.
Ο οίκος Morningstar DBRS τονίζει πως η νέα κατάρρευση ενισχύει την αβεβαιότητα για τη δημοσιονομική πορεία, επιβεβαιώνοντας την πρόσφατη υποβάθμιση της χώρας σε AA/Stable. Η Γαλλία, σημειώνει, εμφάνισε το μεγαλύτερο έλλειμμα της Ευρωζώνης το 2024 και αναμένεται να το επαναλάβει το 2025. Σε ανάλογο μήκος κύματος ήταν και τα σχόλια του Fitch όταν πρόσφατα υποβάθμισε το αξιόχρεο της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης, στέλνοντας σήμα κινδύνου.
Το σενάριο των εκλογών και ο κίνδυνος παράλυσης
Η ING θεωρεί πλέον πολύ πιθανό ένα νέο γύρο βουλευτικών εκλογών, χωρίς ωστόσο να διαφαίνεται λύση. Η πολυδιάσπαση καθιστά απίθανο ένα σταθερό αποτέλεσμα: ακόμη και αν η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν βγει πρώτο, ο εκλογικός νόμος των δύο γύρων δυσκολεύει την απόλυτη πλειοψηφία.
Αντίστοιχα, η UBS προβλέπει ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε είτε να διορίσει νέο πρωθυπουργό είτε να οδηγηθεί σε διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, με το αποτέλεσμα να είναι ξανά ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ακόμη και ένα τεχνοκρατικό σχήμα θα είχε περιορισμένες δυνατότητες να περάσει προϋπολογισμό ή μεταρρυθμίσεις.
Ο «προϋπολογισμός-φαντομάς» του 2026
Η δημοσιονομική ακινησία είναι πλέον ορατή. Όπως επισημαίνουν UBS και ING, το πιθανότερο είναι η Γαλλία να μπει στο 2026 με αυτόματη παράταση του προϋπολογισμού 2025 μέσω ειδικού νόμου (άρθρο 47 του Συντάγματος). Αυτό αποτρέπει ένα «shutdown» τύπου ΗΠΑ, αλλά περιορίζει τις δαπάνες στα απολύτως αναγκαία: πληρωμές μισθών, συντάξεων και λειτουργικά έξοδα.
Χωρίς νέο προϋπολογισμό, οι φορολογικές κλίμακες δεν θα προσαρμοστούν στον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση για τα νοικοκυριά. Οι δημόσιες επενδύσεις θα παγώσουν, ενώ οι νέες προσλήψεις στο Δημόσιο απαγορεύονται.
Η ING προβλέπει ότι το έλλειμμα θα παραμείνει γύρω στο 5% του ΑΕΠ το 2026, ενώ το χρέος θα φτάσει τουλάχιστον το 116,7%, το χειρότερο ποσοστό μεταξύ των μεγάλων οικονομιών της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ήδη έχει ανοίξει διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, αναμένεται να σκληρύνει τη στάση της έναντι του Παρισιού.
Οι αγορές διαβάζουν την κρίση – Οι «τιμωροί» των ομολόγων είναι εδώ
Η απόδοση του γαλλικού 10ετούς αυξήθηκε στις 86 μονάδες βάσης πάνω από το γερμανικό Bund μετά την παραίτηση Λεκορνί, ενώ στην κατάρρευση Μπαρνιέ (Δεκ. 2024) είχε αγγίξει τις 90. Η ING προειδοποιεί πως αν αυξηθούν οι φόβοι για πρόωρη αποχώρηση Μακρόν, το spread θα μπορούσε να υπερβεί σταθερά τις 90 μ.β.
Η UBS προειδοποιει πως αν οι πιέσεις στα γαλλικά ομόλογα επιμείνουν και η μέση πιστοληπτική αξιολόγηση υποχωρήσει σε A+, θα έχουμε αυτόματη αποβολή των γαλλικών τίτλων από “high-grade” δείκτες. Αυτή η εξέλιξη με τη σειρά της θα πυροδοτήσει περαιτέρω ρευστοποιήσεις. Θα ανοίξει δηλαδή ένας φαύλος κύκλος για τα γαλλικά ομόλογα, με τους «τιμωρούς» της αγοράς να αναλαμβάνουν να πειθαρχήσουν δημοσιονομικά τη χ΄ρα.
Οι αγορές μετοχών εμφανίζονται πιο ανθεκτικές: ο CAC 40 έχει ήδη ενσωματώσει σημαντικό discount, όμως η UBS βλέπει κίνδυνο παρατεταμένου “overhang” λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας και της εύθραυστης εγχώριας ζήτησης.
Η ΕΚΤ παρακολουθεί – αλλά δύσκολα θα επέμβει
Τόσο ING όσο και DBRS εκτιμούν ότι, παρά τη νευρικότητα, δεν υπάρχει ακόμη κίνδυνος κρίσης χρέους αντίστοιχη με εκείνη που είδαμε πριν από περίπου 15 χρόνια αρχικά στην Ελλάδα και στη συνέχεια σε όλη την περιφέρεια της Ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ διαθέτει το εργαλείο TPI (Transmission Protection Instrument), αλλά η χρήση του προϋποθέτει δημοσιονομική πειθαρχία, κάτι που η Γαλλία δεν πληροί «στα χαρτιά».
Αν, όμως, τα spreads εκτοξευθούν και απειληθεί η ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής, η Φρανκφούρτη θα αναγκαστεί να παρέμβει. Για την ώρα, η πολιτική κρίση παρατείνει το risk premium και εντείνει τις πιέσεις στα γαλλικά CDS, χωρίς όμως να διαταράσσει την ευρωζώνη στο σύνολό της.
Η αβεβαιότητα ήρθε για να μείνει
Οι αναλυτές των Oxford Economics και Capital Economics συμφωνούν ότι η πολιτική αστάθεια έχει γίνει «διαρθρωτικό» χαρακτηριστικό της Γαλλίας. Ο Λέο Μπαρένκου (Oxford Economics) θεωρεί σχεδόν βέβαιη τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και νέες εκλογές, ενώ προβλέπει ότι η καθυστέρηση στη δημοσιονομική προσαρμογή ήταν εξαρχής δεδομένη.
Ο Τζακ Άλεν-Ρέινολντς (Capital Economics) προσθέτει πως, παρότι οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων πέρασαν στιγμιαία πάνω από τις ιταλικές, ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία θα είναι περιορισμένος, αφού οι συνθήκες δανεισμού του ιδιωτικού τομέα παραμένουν σταθερές. Ωστόσο, “η παρατεταμένη πολιτική αβεβαιότητα παραμένει τροχοπέδη στην ανάπτυξη”.
Αν κάτι είναι βέβαιο είναι πως η Γαλλία εισέρχεται σε μια περίοδο όπου η πολιτική ρευστότητα και η δημοσιονομική κόπωση συνυπάρχουν. Η χώρα δεν κινδυνεύει άμεσα με κρίση χρηματοδότησης, αλλά η διάβρωση της εμπιστοσύνης μπορεί να αποδειχθεί πιο ύπουλη. Αν το Παρίσι δεν βρει σύντομα σταθερό κυβερνητικό σχήμα και αξιόπιστη στρατηγική για το χρέος, το “γαλλικό spread” μπορεί να εξελιχθεί στο νέο βαρόμετρο της Ευρώπης.
