Η φετινή χρονιά εξελίσσεται σε «χρυσή εποχή» για τις αγορές. Από την αρχή του 2025, η συνολική χρηματιστηριακή αξία έχει ενισχυθεί κατά 16 τρισ. δολάρια, με τους μεγάλους δείκτες σε αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά.
Ο S&P 500 κέρδισε 1,2% την εβδομάδα που πέρασε, ο Dow Jones 1,1% και ο Nasdaq 2,2%, με μικρομεσαίες μετοχές να ακολουθούν.
Η ευφορία τροφοδοτείται από τη μείωση των επιτοκίων από τη Fed, τις ανθεκτικές εταιρικές επιδόσεις και την προσδοκία ότι η αμερικανική οικονομία θα συνεχίσει να αποφεύγει την ύφεση.
Κι όλα αυτά ενώ το πετρέλαιο βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας τετραετίας, τα κρυπτονομίσματα ανακάμπτουν, και η μεταβλητότητα του S&P κινείται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα 12 μηνών.
Η Fed έδωσε το σήμα
Η πολυαναμενόμενη μείωση επιτοκίων από τη Fed –κατά 0,25%– ήρθε ως καταλύτης. Ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ εμφανίστηκε αισιόδοξος για την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, χωρίς να επαναλάβει σενάρια «υπερβολικής χαλάρωσης» που θα ανησυχούσαν τους επενδυτές.
Ταυτόχρονα, η αγορά προεξοφλεί πιο γρήγορη μείωση επιτοκίων απ’ ό,τι δείχνουν οι επίσημες προβλέψεις της Fed. Τα futures στοιχηματίζουν ότι ο βασικός συντελεστής θα πέσει κάτω από το 3% έως το τέλος του 2026, όταν η Fed βλέπει 3,4%.
Η διαφορά αυτή τροφοδοτεί την όρεξη για ρίσκο: πιο φθηνό κόστος δανεισμού, ευκολότερη χρηματοδότηση για επιχειρήσεις και καταναλωτές, περισσότερα κεφάλαια σε μετοχές και assets υψηλότερου ρίσκου.
Όταν οι αγορές αγνοούν τον κόσμο γύρω τους
Την ίδια ώρα, ο πλανήτης «φλέγεται». Ρωσικά drones εισέρχονται στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ, το Ισραήλ συνεχίζει την χερσαία επιχείρηση στη Γάζα, η Κίνα πιέζει γύρω από την Ταϊβάν, η Ουκρανία παραμένει υπό πολιορκία, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας βρίσκεται σε κρίση, ενώ η Γαλλία ταλαντεύεται ξανά σε δημοσιονομικό αδιέξοδο.
Ωστόσο, οι αγορές επιμένουν σε κλίμα ευφορίας. Όπως σημειώνει η Χέλεν Τζουέλ της BlackRock, οι επενδυτές «παρακολουθούν στενά τους γεωπολιτικούς κινδύνους, αλλά αυτό που μετρά είναι η επίδραση σε καταναλωτές και νομίσματα – εκεί κρίνεται τελικά η κερδοφορία».
Η Goldman Sachs υπενθυμίζει ότι «λίγο έχει αποτιμηθεί στις μετοχές από πλευράς γεωπολιτικών κινδύνων», ενώ η T. Rowe Price προειδοποιεί: «Με τις αποτιμήσεις ήδη πάνω από τα ιστορικά επίπεδα, οποιαδήποτε μεγάλη αρνητική έκπληξη –πολιτική ή οικονομική– μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη πτώση από το συνηθισμένο».
Όταν η πολιτική χτυπά τις αποτιμήσεις
Η φετινή εμπειρία έχει δείξει ότι οι πολιτικές ανατροπές μπορούν να πλήξουν τις αγορές – έστω και προσωρινά.
Ο S&P 500 βρέθηκε να χάνει σχεδόν 20% την άνοιξη, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με τους υψηλότερους δασμούς του τελευταίου αιώνα, αμφισβητήθηκε το καθεστώς του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος και οι επενδυτές εγκατέλειψαν τα αμερικανικά ομόλογα.
Στην Ευρώπη, η γαλλική αγορά βούλιαξε μετά την κρίση εμπιστοσύνης στη Βουλή, ενώ στην Ινδονησία και την Ταϊλάνδη οι πολιτικές αναταραχές έφεραν εκροές κεφαλαίων. Στην Ιαπωνία, οι αγορές δοκιμάστηκαν από την ανακοίνωση παραίτησης του πρωθυπουργού. Παρόλα αυτά, όπως εξηγεί η Macquarie, «ιστορικά οι μετοχικοί επενδυτές σπάνια τιμολογούν γεωπολιτικούς κινδύνους – προτιμούν να επικεντρώνονται στα εταιρικά κέρδη και στα νοικοκυριά».
Το μάθημα από το παρελθόν
Παρά την ψυχραιμία, υπάρχουν παραδείγματα όπου η γεωπολιτική είχε μόνιμες συνέπειες: η βρετανική αγορά υστερεί σημαντικά από το 2016 μετά το Brexit, ενώ ο CAC 40 έχει μείνει πίσω από την αμερικανική και ευρωπαϊκή άνοδο μετά τις πρόωρες εκλογές Μακρόν το 2024.
Ταυτόχρονα, η «φοβία» των επενδυτών για μια νέα κλιμάκωση καταγράφεται στις έρευνες. Η Bank of America σημειώνει ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων αξιολογούν τους γεωπολιτικούς κινδύνους στο υψηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο.
Το πάρτι και η επόμενη μέρα
Για την ώρα, οι μετοχές απολαμβάνουν το πάρτι των 16 τρισ. δολαρίων. Οι αποδόσεις παραμένουν χαμηλές, το πετρέλαιο πιέζεται, ο χρυσός φλερτάρει με νέα ιστορικά υψηλά ως αντιστάθμισμα. Όμως, όπως προειδοποιεί η Goldman Sachs, «δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο απογοήτευσης».
Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα έρθει η στιγμή που η πραγματικότητα –οικονομική ή γεωπολιτική– θα προσγειώσει τις αγορές. Για την ώρα, το πάρτι συνεχίζεται. Και οι φωνές που προειδοποιούν για φούσκα έτοιμη να σπάσει, πληθαίνουν. Και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιο θα είναι το γεγονός εκείνο, που σβήσει απότομα τα φώτα στο πάρτι.
