Οι πωλήσεις ομολόγων που συνδέονται με καταστροφές, όπως ο σεισμός των 8,8 Ρίχτερ και το τσουνάμι που σήμανε συναγερμό σε όλο τον Ειρηνικό, εκτοξεύονται, αναδεικνύοντας τη δυναμική ενός χρηματοοικονομικού εργαλείου που κάποτε θεωρούνταν εξειδικευμένο και περιθωριακό στον ασφαλιστικό κλάδο.
Σύμφωνα με την πλατφόρμα Artemis.bm, οι νέες εκδόσεις τους ανήλθαν ήδη στα 18,2 δισ. δολάρια από τις αρχές του 2025, ξεπερνώντας το ετήσιο ρεκόρ των 17,7 δισ. που είχε καταγραφεί το 2024 – και απομένουν ακόμη πέντε μήνες για το τέλος του έτους. «Θα δούμε για πρώτη φορά τις εκδόσεις να σπάνε το φράγμα των 20 δισ. δολαρίων», δήλωσε στο CNBC ο Steve Evans, διευθυντής της Artemis.bm.
Τα cat bonds (από το catastrophe – καταστροφή) δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1990 για να προσφέρουν στις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρείες έναν τρόπο μετακύλισης του κινδύνου από φυσικές καταστροφές (όπως σεισμοί ή τυφώνες) στους επενδυτές.
Σε περίπτωση που δεν συμβεί κάποιο καταστροφικό γεγονός που να ενεργοποιεί την πληρωμή αποζημιώσεων, οι επενδυτές κερδίζουν αποδόσεις αντίστοιχες με αυτές των μετοχών, αλλά με χαμηλή μεταβλητότητα και μικρή συσχέτιση με τις ευρύτερες αγορές.
Αστρονομική ανάπτυξη – Ποιοι επενδύουν
Η επενδυτική βάση του κλάδου έχει διευρυνθεί εντυπωσιακά. Όπως επισημαίνει ο Andy Palmer, επικεφαλής διαμόρφωσης ασφαλιστικών τίτλων (ILS) για την Swiss Re σε Ευρώπη, Ασία και Ειρηνικό, η αγορά των CAT bonds έχει αυξηθεί κατά 75% από τα τέλη του 2020 και ξεπέρασε τα 56 δισ. δολάρια στο πρώτο εξάμηνο του 2025, από περίπου 35,5 δισ. το 2022. Το 75% των επενδύσεων προέρχεται από εξειδικευμένα funds, κυρίως συνταξιοδοτικά, ενώ το υπόλοιπο 25% προέρχεται από πολυστρατηγικούς διαχειριστές κεφαλαίων, όπως hedge funds και asset managers.
Η γεωγραφική διασπορά των επενδυτών είναι παγκόσμια: ΗΠΑ, Καναδάς, Ευρώπη, Αυστραλία και Μέση Ανατολή συμμετέχουν ενεργά στο πάρτι των αποδόσεων που υπόσχονται τα cat bonds, όσο οι καταστροφές περιορίζονται στο επίπεδο του κινδύνου – και δεν ενεργοποιούν τις πληρωμές.
Κλιματική κρίση και ρεκόρ ζημιών
Η άνθηση των ομολόγων, που συνδέονται με φυσικές καταστροφές, συμπίπτει χρονικά με την κλιματική κρίση και την έξαρση ακραίων καιρικών φαινομένων. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με μεγάλες πυρκαγιές, η Τουρκία σημείωσε εθνικό ρεκόρ θερμοκρασίας με 50,5°C, το Τέξας πνίγηκε σε φονικές πλημμύρες και η Ισλανδία με τη Γροιλανδία έσπασαν κάθε προηγούμενο ρεκόρ ζέστης. Την ίδια ώρα, στην Ελβετία, μια παγο-κατολίσθηση κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό Μπλάτεν, υπενθυμίζοντας πως ούτε οι Άλπεις μένουν ανεπηρέαστες.
Σύμφωνα με τη Munich Re, οι ασφαλισμένες ζημιές από φυσικές καταστροφές έφτασαν τα 80 δισ. δολάρια στο πρώτο εξάμηνο του 2025 – το δεύτερο υψηλότερο ποσό από το 1980. Οι συνολικές ζημιές ξεπέρασαν τα 131 δισ., ελαφρώς μειωμένες από πέρυσι αλλά πολύ πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο.
«Η κυριαρχία των ΗΠΑ στα καταστροφικά φαινόμενα είναι πολύ έντονη φέτος», ανέφερε ο Tobias Grimm, επικεφαλής κλιματικός επιστήμονας της Munich Re. «Η πυρκαγιά στο Λος Άντζελες τον Ιανουάριο ευθύνεται για περίπου το μισό των συνολικών ασφαλισμένων ζημιών».
Χρυσά συμβόλαια πάνω στα ερείπια
Η άνοδος των cat bonds ενσαρκώνει την πιο χαρακτηριστική τάση της εποχής: ο κίνδυνος γίνεται επενδυτικό προϊόν. Η επιστήμη του κλίματος προειδοποιεί για ένα μέλλον γεμάτο συχνές και σφοδρές καταστροφές – αλλά η χρηματοοικονομική βιομηχανία φαίνεται να βρίσκει σε αυτό ευκαιρία.
Όπως είπε σκωπτικά ο Palmer της Swiss Re, κάποτε τον κατηγορούσαν ότι απλώς οι ίδιοι παίκτες έκαναν μεγαλύτερα deals. «Η αλήθεια είναι πως η αγορά τα τελευταία δυόμισι χρόνια μεγάλωσε με κάθε πιθανό τρόπο».
