Μια νέα επενδυτική ευφορία έχει κατακλύσει τις αγορές, με τις τεχνολογικές μετοχές να εκτοξεύονται, τα story stocks, που στηρίζονται σε αφηγήματα και όχι σε κέρδη να πολλαπλασιάζονται και τις προσδοκίες για την ΑΙ να λειτουργούν σαν επιταχυντής.
Όμως πίσω από τα νέα ρεκόρ του Nasdaq και τις υποσχέσεις για «παγκόσμια κυριαρχία» στην τεχνητή νοημοσύνη, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν τα ίδια προειδοποιητικά σημάδια που εμφανίστηκαν λίγο πριν το κραχ του 2000.
Ράλι χωρίς ανάσα – και χωρίς θεμελιώδη
Τη Δευτέρα, ο Nasdaq Composite έκλεισε σε νέο ιστορικό υψηλό για έκτη συνεχόμενη ημέρα. Πρόκειται για το μακροβιότερο ανοδικό σερί εδώ και έναν χρόνο. Η άνοδος δεν περιορίζεται μάλιστα στους κολοσσούς της AI. Ακόμα και μετοχές χαμηλότατης αξίας (οι λεγόμενες penny stocks) όπως η Opendoor Technologies καταγράφουν εκρηκτικά ράλι άνω του 40%, χωρίς να διαθέτουν σταθερή κερδοφορία.
Όπως σημειώνει στο Market Watch ο τεχνικός αναλυτής της BTIG, Jonathan Krinsky, ο Nasdaq-100 βρίσκεται για 60 συνεχόμενες συνεδριάσεις πάνω από τον 20ήμερο κινητό μέσο όρο του – κάτι που είχε συμβεί για τελευταία φορά τον Φεβρουάριο του 1999, λίγους μήνες πριν το ιστορικό peak της dot-com φούσκας.
H νέα φούσκα είναι εδώ;
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει για τις εκτοξευμένες αποτιμήσεις των μετοχών που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη κρούει και ο Torsten Sløk, επικεφαλής οικονομολόγος της Apollo Global Management, ο οποίος επίσης συγκρίνει την τρέχουσα κατάσταση με τη φούσκα των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
«Ναι, η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει απίστευτες αλλαγές για όλους μας», δήλωσε προ ημερών ο Sløk στην εκπομπή Opening Bid του Yahoo Finance. «Αλλά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αγοράζω τεχνολογικές μετοχές σε οποιαδήποτε αποτίμηση;». Η απάντηση είναι ολοένα και περισσότερο αρνητική. Σε σημείωμά του προς επενδυτές επισημαίνει στοιχεία που δείχνουν ότι ο δείκτης τιμής προς κέρδη (P/E) των 10 μεγαλύτερων εταιρειών του S&P 500 – ανάμεσά τους οι AI πρωταγωνιστές Meta και Nvidia – έχει ξεπεράσει τα επίπεδα του 1999, στην κορύφωση της φούσκας των dot-com.
Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, φανερώνει έναν επικίνδυνο βαθμό συγκέντρωσης των επενδυτικών κεφαλαίων σε ελάχιστες μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης. «Σχεδόν το 40% του S&P 500 αποτελείται από τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες», σημειώνει. «Οπότε αν επενδύσω 100 δολάρια στον S&P 500 νομίζω ότι έχω έκθεση σε 500 μετοχές – στην πραγματικότητα όμως, παίζω όλο μου το στοίχημα στη Nvidia και την ιστορία του AI».
Ο Sløk προειδοποιεί ότι αυτές οι αποτιμήσεις – τόσο σε επίπεδο μεμονωμένων μετοχών όσο και του γενικού δείκτη – ίσως δεν είναι βιώσιμες, ειδικά εφόσον η τεχνητή νοημοσύνη δεν μεταφραστεί γρήγορα σε σταθερά εταιρικά κέρδη.
Τα σημάδια που εκπέμπουν SOS
Ο Andrew Garthwaite της UBS έχει εδώ και καιρό αναγνωρίσει έξι από τα επτά βασικά προαπαιτούμενα μιας κλασικής χρηματιστηριακής φούσκας:
- Ρητορική του τύπου «αυτή τη φορά είναι διαφορετικά» – ✓
- Έχει περάσει μια γενιά από την προηγούμενη φούσκα – ✓
- Οι μετοχές ξεπερνούν τις αποδόσεις των ομολόγων >5% – ✓
- Αύξηση εισροών από μικροεπενδυτές – ✓
- Έκρηξη σε αγορές εκτός ΗΠΑ (Κορέα, Ινδία) – ✓
- Εκτίναξη momentum plays σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης – ✓
- Χαλαρή νομισματική πολιτική – προς το παρόν ✗, αλλά αναμένεται μέχρι το τέλος του 2025
Ο Τραμπ βοηθά – κι ας μην το λέει κανείς
Όπως σημειώνει το Barron’s, η κυβέρνηση Τραμπ ενισχύει έμμεσα τη φούσκα:
- Με την επέκταση των φοροαπαλλαγών R&D (οι “Magnificent 7” κάνουν το 47% των σχετικών δαπανών του S&P 500)
- Με τη χαλάρωση των εξαγωγικών περιορισμών για chips
- Με το επερχόμενο AI Action Plan που υπόσχεται νέες επενδύσεις σε data centers και κρατική έρευνα
- Με την αποδυνάμωση του δολαρίου λόγω δασμών, που ενισχύει τα έσοδα των πολυεθνικών τεχνολογίας
Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Ed Mills της Raymond James, «ο Λευκός Οίκος στοιχηματίζει στην AI ως νέο μοχλό αμερικανικής ισχύος – και αυτό σημαίνει περισσότερη υπερτίμηση στον τεχνολογικό κλάδο».
Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν: η σημερινή αγορά δεν έχει ακόμα «σκάσει», ούτε έχει αγγίξει τα άκρα του 1999. Όμως το μείγμα θεσμικής αδράνειας, πολιτικής ενίσχυσης, προσδοκιών AI και άκρατης ευφορίας έχει στήσει το ιδανικό σκηνικό για υπερβολές.
Η αγορά ίσως να συνεχίσει το ράλι της – αλλά όποιος επενδύει σήμερα σε «ονειρικές» μετοχές, καλά θα κάνει να θυμάται: ακόμα κι αν το αφήγημα είναι αληθινό, η τιμή μπορεί να είναι ψεύτικη.
