Η ρητορική της σύγκρουσης, οι αλλεπάλληλες απειλές για δασμούς έως και 70% και η στοχοποίηση παραδοσιακών συμμάχων μετατρέπουν την εμπορική στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ σε δίκοπο μαχαίρι.
Την ώρα που ο Λευκός Οίκος υποτίθεται ότι παίζει επιθετικά για να ενισχύσει την οικονομία, το δολάριο βυθίζεται, οι επενδυτές αποστασιοποιούνται και η εικόνα του «παγκόσμιου ασφαλούς νομίσματος» ραγίζει πιο έντονα από ποτέ.
Το δολάριο κινείται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 3,5 ετών, με τον δείκτη δολαρίου (USD Index), που μετρά την κίνησή του έναντι έξι βασικών νομισμάτων, να αγγίζει το 96,373, τιμή που είχε να σημειωθεί από το 2022.
Παρά μια μικρή τεχνική ανάκαμψη τη Δευτέρα στο 97,2, η γενική τάση παραμένει καθοδική, καθώς ταυτόχρονα βαθαίνουν οι ανησυχίες για την οικονομική πολιτική των ΗΠΑ και την παγκόσμια εμπιστοσύνη στο αμερικανικό νόμισμα.
Το «τείχος των δασμών» επιστρέφει
Η βασική αιτία της αναταραχής είναι η νέα εμπορική στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ. Στο πλαίσιο των «ανταποδοτικών δασμών της Ημέρας Απελευθέρωσης», ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ανακοινώσει αυξήσεις στους βασικούς δασμούς από το 10% έως και το 50% για τις περισσότερες χώρες, με απειλή ακόμη υψηλότερων επιπέδων (60%–70%) για εκείνες που συντάσσονται με το «αντιαμερικανικό μπλοκ» των BRICS.
Η λήξη του 90ήμερου μορατόριουμ στους δασμούς την Τετάρτη και η επισημοποίηση των νέων τιμολογίων από την 1η Αυγούστου δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας στις αγορές.
Μέχρι στιγμής, μόνο η Βρετανία, η Κίνα και το Βιετνάμ έχουν συνάψει συμφωνίες, με τις διαπραγματεύσεις με την Ιαπωνία και την Ε.Ε. να κινούνται αργά. Οι αναλυτές αναμένουν νέο κύμα αστάθειας όταν ανακοινωθεί και η λίστα των χωρών που θα λάβουν επίσημες ειδοποιήσεις για τα μέτρα.
Τεχνικές πιέσεις και απώλεια εμπιστοσύνης
Η τεχνική εικόνα του δολαρίου εντείνει τις ανησυχίες. Ο 14-εβδομαδιαίος δείκτης ορμής παραμένει αρνητικός, και το ενδεχόμενο περαιτέρω διολίσθησης προς το ψυχολογικό επίπεδο των 95 μονάδων στον δείκτη USD είναι ορατό, εάν δεν υπάρξει σαφής αντιστροφή πάνω από το όριο των 99,423 μονάδων (υψηλό της 23ης Ιουνίου).
Πέρα όμως από τα τεχνικά, ο βαθύτερος προβληματισμός είναι γεωπολιτικός: η αξιοπιστία του δολαρίου ως «ασφαλές καταφύγιο» φαίνεται να πλήττεται. Οι επενδυτές αμφισβητούν πλέον τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα της οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ, καθώς η στρατηγική του Τραμπ γίνεται πιο επιθετική και λιγότερο συντονισμένη με διεθνείς εταίρους και θεσμούς.
Η αντίδραση των αγορών στις τελευταίες εξελίξεις είναι συγκρατημένη αλλά ανήσυχη. Οι δείκτες S&P 500 και Nasdaq κατέγραψαν απώλειες άνω του 0,4% στις προσυνεδριακές συναλλαγές της Δευτέρας, ενώ το χρηματιστήριο του Τόκιο (Nikkei) και ο δείκτης MSCI Ασίας χωρίς την Ιαπωνία υποχώρησαν κατά 0,6%.
Οι αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών ομολόγων διολίσθησαν ελαφρώς (4,33%), καθώς οι επενδυτές στρέφονται προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις.
Η πολιτική Τραμπ και το μέλλον του δολαρίου
Η αμερικανική κυβέρνηση φαίνεται να ακολουθεί μια πολιτική «εκφοβισμού» μέσω δασμών, προσπαθώντας να κερδίσει διμερείς παραχωρήσεις. Όμως αυτή η τακτική αρχίζει να έχει αντίθετα αποτελέσματα στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Η απειλή κυρώσεων προς συμμάχους, η αβεβαιότητα γύρω από τις συμφωνίες και η ενίσχυση των εμπορικών μπλοκ εκτός του δυτικού πλαισίου (όπως οι BRICS) εντείνουν τον προβληματισμό για τη μακροχρόνια ηγεμονία του δολαρίου.
Ήδη μέσα στο 2025, αρκετοί διαχειριστές κεφαλαίων έχουν μειώσει την έκθεσή τους σε assets σε δολάριο, με φόντο τον αυξανόμενο δημοσιονομικό κίνδυνο (λόγω του νέου ελλείμματος που προκαλείται από το «Big Beautiful Budget Bill») και τις γεωπολιτικές συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται οι ΗΠΑ.
Ορισμένοι αναλυτές, όπως ο James Kniveton της Convera, προειδοποιούν για πιθανή επιστροφή της αστάθειας όταν ανακοινωθούν επισήμως τα νέα δασμολογικά μέτρα.
Ακόμα κι αν η αγορά έχει «εθιστεί» σε τακτικούς αιφνιδιασμούς, δεν αποκλείεται ένα νέο κύμα φυγής από το δολάριο, ειδικά εάν οι κεντρικές τράπεζες άλλων χωρών (όπως η Κίνα) ξεκινήσουν την απο-δολαριοποίηση των αποθεμάτων τους.
