Ένα επικίνδυνο χάσμα ανοίγει ανάμεσα στις δύο βασικές αγορές που καθορίζουν τον παλμό της παγκόσμιας οικονομίας: τη νηφάλια, συχνά υποτιμημένη αγορά ομολόγων και την πιο εκρηκτική, ψυχολογικά φορτισμένη αγορά μετοχών.
Ενώ η δεύτερη μοιάζει να αγνοεί τα σύννεφα και πανηγυρίζει ένα από τα καλύτερα πεντάμηνα των τελευταίων ετών, η πρώτη εκπέμπει ξεκάθαρο σήμα κινδύνου.
Ο Τζέιμι Ντάιμον, επικεφαλής της JPMorgan και εμβληματική μορφή της παγκόσμιας τραπεζικής, δεν μάσησε τα λόγια του. Μιλώντας σε εκδήλωση του ιδρύματος Ρόναλντ Ρίγκαν, προειδοποίησε ότι «έρχεται ρωγμή στην αγορά ομολόγων» και πρόσθεσε απευθυνόμενος σε ρυθμιστές: «Θα πανικοβληθείτε όταν συμβεί».
Η παρέμβασή του δεν είναι απλώς ένα ακόμη απαισιόδοξο σχόλιο. Έρχεται σε μια στιγμή που οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων έχουν εκτοξευθεί: η απόδοση του 10ετούς έχει αγγίξει το 4,42% και του 30ετούς το 4,93%, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες μηνιαίες αυξήσεις για το 2025.
Η υποβάθμιση του αμερικανικού χρέους από τη Moody’s, οι αδύναμες δημοπρασίες 20ετών τίτλων και οι ανησυχίες για την έκρηξη των ελλειμμάτων ενισχύουν την αίσθηση αστάθειας.
Στον αντίποδα, η Wall Street δείχνει σαν να μην έχει καταλάβει τίποτα. Ο S&P 500 έκλεισε τον Μάιο με άνοδο άνω του 6%, η μεγαλύτερη μηνιαία επίδοση από το 2023. Ο Nasdaq κέρδισε σχεδόν 10%, τροφοδοτούμενος από τα τεχνολογικά blue chips και τη διαρκή αισιοδοξία ότι η Fed θα προχωρήσει σε νέες μειώσεις επιτοκίων πριν από το τέλος του έτους.
Δύο κόσμοι, μία οικονομία
Η αντίθεση είναι εντυπωσιακή: στην αγορά ομολόγων, οι επενδυτές βλέπουν το φάσμα του ελλείμματος, του πληθωρισμού και της απροθυμίας ξένων να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τον αμερικανικό δανεισμό. Στην αγορά μετοχών, κυριαρχεί η πεποίθηση ότι οι εμπορικές εντάσεις με την Κίνα δεν θα κλιμακωθούν πραγματικά, ότι η οικονομία αντέχει και ότι η Fed θα παρέμβει ξανά για να προστατεύσει την ανάπτυξη.
Ο Ντάιμον επιμένει στο σενάριο σοκ: «Θα υπάρξει πανικός. Σας το λέω. Έρχεται», επανέλαβε στους ρυθμιστές. Δεν είναι η πρώτη φορά που κάνει σκοτεινές προβλέψεις. Από το «οικονομικό τσουνάμι» του 2022 έως τη «χειρότερη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών» που περιέγραφε πέρυσι, ο CEO της JPMorgan επιλέγει σταθερά τον τόνο της προειδοποίησης — ίσως γιατί γνωρίζει, καλύτερα από τον καθένα, πόσο εύθραυστες είναι ακόμη και οι πιο ισχυρές τράπεζες.
Μια εύθραυστη ευφορία
Πίσω από την ανοδική αντίδραση των μετοχών κρύβονται ευνοϊκές συγκυρίες — αλλά και ερμηνείες που δεν αντέχουν απαραίτητα στο φως των αριθμών. Η προσωρινή αποκλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μετά την παρέμβαση της δικαιοσύνης και η συγκρατημένη αύξηση του δείκτη τιμών κατανάλωσης βοήθησαν στην ανακούφιση των αγορών. Αλλά η πραγματικότητα δεν άλλαξε: η αμερικανική οικονομία παραμένει φορτωμένη με χρέος, η πολιτική Τραμπ για τους δασμούς είναι ασυνεπής και η ροή κεφαλαίων από το εξωτερικό γίνεται πιο επιλεκτική.
«Αυτό που με ανησυχεί δεν είναι η Κίνα», είπε ο Ντάιμον. «Αυτό που με ανησυχεί είμαστε εμείς οι ίδιοι». Η αβεβαιότητα εντείνεται από το ενδεχόμενο νέων πακέτων δαπανών και φοροελαφρύνσεων, που φέρνουν το δημοσιονομικό έλλειμμα σε ακόμη πιο εκρηκτική τροχιά. Η προοπτική περισσότερων εκδόσεων ομολόγων για τη χρηματοδότησή του ασκεί περαιτέρω πίεση στις αποδόσεις.
Η Fed και το δίλημμα του πληθωρισμού
Το μόνο που κρατά τις μετοχές ψηλά είναι η προσδοκία ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια — και μάλιστα σύντομα. Με τον πληθωρισμό να κυμαίνεται γύρω από τον στόχο του 2%, αρκετοί εκτιμούν ότι υπάρχει περιθώριο για χαλάρωση. Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν: εάν η Fed κινηθεί πρόωρα, υπάρχει κίνδυνος να αναζωπυρωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Κι αν καθυστερήσει, μπορεί να απογοητεύσει τις αγορές και να προκαλέσει διόρθωση.
Η εύθραυστη αυτή ισορροπία αντανακλάται και στον τρόπο που οι εταιρείες αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα. Πολλές επιχειρήσεις του S&P 500 απέσυραν τις προβλέψεις τους για τα μελλοντικά κέρδη, επικαλούμενες το μεταβαλλόμενο πολιτικό και εμπορικό σκηνικό.
Ο αντίλογος στον Ντάιμον
Όχι, δεν συμφωνούν όλοι με τη δραματική ρητορική του Ντάιμον. Ο Τομ ντι Γκαλόμα, της Mischler Financial, σημειώνει ότι «η αγορά ομολόγων ήδη είχε σπάσει τον Απρίλιο» και έκτοτε σταθεροποιήθηκε. Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ πιέζει για αλλαγές στους κανόνες μόχλευσης των τραπεζών ώστε να στηριχθούν οι αγορές, ενώ το υπουργείο προχωρά και σε επαναγορές ομολόγων για την ενίσχυση της ρευστότητας.
Ωστόσο, η ανησυχία δεν φεύγει. Όπως λέει ο ίδιος ο Ντάιμον, «σχεδόν κάθε μεγάλη χρηματοπιστωτική εταιρεία του κόσμου τα τελευταία 10 χρόνια σχεδόν δεν τα κατάφερε. Το παιχνίδι είναι σκληρό εκεί έξω».
Η μεγάλη εικόνα
Η αντίθεση ανάμεσα στις δύο αγορές — ομολόγων και μετοχών — είναι ίσως το πιο ηχηρό καμπανάκι για την παγκόσμια οικονομία σήμερα. Από τη μία, μια αγορά που μετράει ρίσκο και στέλνει σήμα συναγερμού. Από την άλλη, μια αγορά που ελπίζει ότι όλα θα πάνε καλά και ανταμείβει κάθε ίχνος ψυχραιμίας με άνοδο.
Ανάμεσα στις δύο, στέκεται ο Τζέιμι Ντάιμον, αιώνια απαισιόδοξος — και αιώνια κερδισμένος.
