Η Αμερική που το 2019 έφτανε να εξάγει περισσότερο πετρέλαιο απ’ όσο εισήγαγε, σήμερα βλέπει την παραγωγή της να μειώνεται, τον εξοπλισμό να ακριβαίνει και τα γεωτρυπάνα να παγώνουν. Οι αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ φέρνουν ανατροπή στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη – και η Σαουδική Αραβία καραδοκεί για να ξαναπάρει το πάνω χέρι.
Η απόφαση του ΟΠΕΚ+ να αυξήσει την παραγωγή προκάλεσε σοκ στους Αμερικανούς παραγωγούς. Αν και επισήμως δεν υπήρξε αντίδραση από τον Λευκό Οίκο, τα αμερικανικά μέσα άφησαν να εννοηθεί ότι αυτό ήταν ένα «δώρο» του Ριάντ προς τον Ντόναλντ Τραμπ που ήθελε να δει τις τιμές του αργού και κατά συνέπεια της βενζίνης για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους του να υποχωρούν. Η κίνηση ωστόσο ερμηνεύεται πάνω από όλα ως σαφής επίδειξη ισχύος από τη Σαουδική Αραβία, η οποία θέλει να επανακαθορίσει το μερίδιό της στην αγορά πετρελαίου.
Η αυτοϋπονόμευση της ενεργειακής κυριαρχίας
Εκεί που η Ουάσιγκτον οικοδομούσε την τελευταία δεκαετία ένα αφήγημα «ενεργειακής κυριαρχίας», σήμερα βλέπει το οικοδόμημα να ραγίζει. Οι δασμοί του Τραμπ σε χάλυβα και αλουμίνιο –στρατηγικά υλικά για τις γεωτρήσεις– έχουν αυξήσει το κόστος κατά διψήφια ποσοστά, την ώρα που οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν κάτω από τα 62 δολάρια το βαρέλι. Όλα αυτά με τις ευλογίες του Τραμπ, που τα έχει βρει με το Ριάντ, αλλά πληγώνει τη δική του βιομηχανία ορυκτών καυσίμων. Εκείνη που, σημειωτέον, τον στήριξε για να εκλεγεί.
Αποτέλεσμα; Η πρώτη μείωση στην ετήσια παραγωγή πετρελαίου εδώ και δέκα χρόνια, όπως εκτιμά η S&P Global. Αν η τιμή πέσει στα $50, εκτιμάται πως θα χαθούν έως και 300.000 βαρέλια την ημέρα – ποσότητα που αντιστοιχεί σε αυτή που παράγει ένα μικρό κράτος του ΟΠΕΚ.
Οι εταιρείες υποχωρούν, το χρηματιστήριο ζητά αίμα
Chevron και BP ανακοινώνουν 15.000 απολύσεις παγκοσμίως. Η Devon Energy «σηκώνει κόκκινη σημαία», η Diamondback Energy προειδοποιεί ότι η παραγωγή πιθανόν έφτασε στο peak, και η Occidental κόβει γεωτρήσεις.
Το μήνυμα είναι σαφές: σε αυτό το περιβάλλον οι εταιρείες απενεργοποιούν τα γεωτρύπανα και αγοράζουν μετοχές. Γιατί οι επενδυτές απαιτούν μέρισμα και μείωση χρέους, όχι νέες γεωτρήσεις στο Τέξας.
Μια αόρατη απειλή για τον Λευκό Οίκο
Όσο οι ΗΠΑ περιορίζουν την παραγωγή και αποσύρονται από την ηγεμονική τους θέση στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά, η γεωπολιτική εξίσωση αλλάζει. Η Σαουδική Αραβία κερδίζει έδαφος. Η Ρωσία επωφελείται από τις αναταράξεις. Το Ιράν θέλει και εκείνο να επανέλθει στην αγορά πετρελαίου με κάθε κόστος.
Και η Αμερική; Αντί να αξιοποιήσει το προηγούμενο προβάδισμα, αυτοπαγιδεύεται σε μια πολιτική που θυσιάζει την ενεργειακή σταθερότητα για εμπορικά τακτικιστικά κέρδη.
Η μείωση της παραγωγής πετρελαίου δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα. Είναι γεωστρατηγική μετατόπιση. Η εποχή που η Ουάσιγκτον μπορούσε να επιβάλλει κυρώσεις σε Ιράν, Βενεζουέλα και Ρωσία, χωρίς να φοβάται τις επιπτώσεις στις τιμές, φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος της.
Καθώς το ενεργειακό «μαξιλάρι» των ΗΠΑ εξασθενεί, το Ριάντ και η Μόσχα αποκτούν πλεονέκτημα – και η Δύση εισέρχεται ξανά σε μια περίοδο ευαλωτότητας απέναντι στους παραδοσιακούς προμηθευτές.
