Προς τα κάτω αναθεώρησε το ΙΟΒΕ την εκτίμησή του για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2025 (στο 2,1% από 2,2%) στην τριμηνιαία έκθεσή του που παρουσιάστηκε σήμερα.
Για το 2026, το ΙΟΒΕ αναθεωρεί επίσης προς τα κάτω την εκτίμησή του για ανάπτυξη στο 2,2% (από 2,4%). Το ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 9,1% το 2025 και 8,8% το 2026.
Ο ρυθμός μεταβολής του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή (ΓΔΤΚ) διαμορφώθηκε στο 2,5% το α’ εννιάμηνο του 2025 από άνοδο 2,8% ένα έτος πριν.
Η ενίσχυση των τιμών οφείλεται κυρίως στη θετική επίδραση της εγχώριας ζήτησης, με αυξήσεις σε υπηρεσίες όπως στέγαση, διαμονή και εστίαση. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι τιμές θα διατηρηθούν σε ηπιότερη ανοδική τροχιά, με ρυθμό πληθωρισμού στην περιοχή του 2,8% τo 2025 και στην περιοχή του 2,3% το 2026, λόγω κυρίως της καταναλωτικής ζήτησης. Ωστόσο, οι επικείμενες πολιτικές και γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και εντείνουν το κλίμα αβεβαιότητας, ενδέχεται στην πορεία να δημιουργήσουν νέες προοπτικές.
Συνεχίζεται η υψηλή πιστωτική επέκταση
Στο τραπεζικό σύστημα, μεταξύ των θετικών τάσεων, συνεχίστηκε η υψηλή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις ενώ ανακόπηκε η πιστωτική συρρίκνωση προς τα νοικοκυριά έπειτα από 15 έτη και μειώθηκε το κόστος ιδιωτικού δανεισμού σε χαμηλά τριετίας.
Οι ιδιωτικές καταθέσεις κατέγραψαν αυξητική πορεία, ενώ τα ΜΕΔ μειώθηκαν περαιτέρω, στο ιστορικά χαμηλό ποσοστό 3,6%. Το περιθώριο επιτοκίου μειώθηκε περαιτέρω αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Μεταξύ των αρνητικών τάσεων και προκλήσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, παραμένει αδύναμη η ζήτηση για στεγαστική πίστη, υψηλή η έκθεση των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα, καθώς και το ποσοστό των κόκκινων δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών παραμένει υψηλό. Η επιτάχυνση στην εφαρμογή του δανειακού σκέλους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί προτεραιότητα, καθώς αυτό οδεύει στο τελευταίο έτος.
Κατά την παρουσίαση της Έκθεσης ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, επεσήμανε την ανάγκη ενίσχυσης της οικονομίας ενόψει προκλήσεων. Τόνισε ότι η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ωστόσο με σημάδια κόπωσης τα οποία σηματοδοτούν την ανάγκη ενίσχυσης των επενδύσεων. Μεταξύ άλλων, ανέδειξε τις αβεβαιότητες στο διεθνές περιβάλλον, τις πρόσφατες θετικές τάσεις αλλά και προκλήσεις για την ελληνική οικονομία, όπως συνοψίζονται παρακάτω.
• Στο διεθνές περιβάλλον, το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται σε προσωρινή ισορροπία, με αβεβαιότητα γύρω από τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και πιθανές επιπτώσεις στην παγκόσμια ανάπτυξη.
•Οι υψηλοί δείκτες δημόσιου χρέους και οι ασθενείς ρυθμοί μεγέθυνσης εντείνουν τον κίνδυνο «δημοσιονομικής κυριαρχίας», οδηγώντας τη νομισματική πολιτική σε πιο εξαρτημένο ρόλο από τις κρατικές επιλογές.
• Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, όπως η περιορισμένη πρόοδός της σε ανταγωνιστικότητα και καινοτομία, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες εντείνουν την ανάγκη τόνωσης της τεχνολογικής και βιομηχανικής ανάπτυξης.
• Στις εγχώριες εξελίξεις, ο εγχώριος πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ασκώντας πίεση στα νοικοκυριά και μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
• Τα δημόσια έσοδα ενισχύονται χάρη στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη, τη μείωση της άτυπης οικονομίας και τον πληθωρισμό. Παράλληλα, ο τουρισμός εξακολουθεί να αποτελεί ισχυρό πυλώνα στήριξης της οικονομίας με θετική συμβολή στο ΑΕΠ.
• Η μεταποίηση επιδιώκει αναβάθμιση και αύξηση εξαγωγών, αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
• Οι πρόσφατες φορολογικές παρεμβάσεις μειώνουν τη φορολόγηση εργασίας και ενισχύουν το διαθέσιμο εισόδημα, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και περιορίζοντας την άτυπη οικονομία.
• Οι φοροελαφρύνσεις θεωρούνται κοινωνικά δίκαιες και πιο αποτελεσματικές από τις επιδοματικές πολιτικές, ενώ παραμένει ζητούμενο ένα απλούστερο και σταθερότερο φορολογικό πλαίσιο.
• Αναδεικνύεται τρίπτυχο προτεραιοτήτων πολιτικής μέσα από την ενίσχυση της παραγωγικής δομής, τη μείωση της άτυπης οικονομίας και την άμβλυνση του δημογραφικού προβλήματος
• Η ενίσχυση της παραγωγικής δομής απαιτεί απλούστευση διαδικασιών (προαγωγή της διαφάνειας του κράτους) και στοχευμένες επενδύσεις σε τεχνολογία, έρευνα και καινοτομία, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα της οικονομίας.
• Η μείωση της άτυπης οικονομίας μεταβάλλει θετικά τα κίνητρα επιχειρήσεων και εργαζομένων, επηρεάζοντας τις μακροοικονομικές επιδόσεις, τη διαμόρφωση μισθών και τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών.
• Η αρνητική δημογραφική τάση επιδεινώνεται, με μείωση του πληθυσμού και αύξηση της μέσης ηλικίας, γεγονός το οποίο καθιστά αναγκαία την προσαρμογή οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών στην κατεύθυνση διατήρησης της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας του συστήματος. Ενδεικτικά, ειδικό πλαίσιο ανάλυσης στην έκθεση αναδεικνύει την ανάγκη ανάπτυξης υποδομών μακροχρόνιας φροντίδας, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των προσαρμογών που χρειάζεται η χώρα για να ανταποκριθεί στη γήρανση του πληθυσμού.
