«Χτυπάει κάρτα» με 21 αλλαγές ο νέος εργασιακός νόμος – Όλες οι ανατροπές που φέρνει για τους εργαζόμενους

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

Νόμος του κράτους έγινε, χθες, το εργασιακό νομοσχέδιο, που μεταξύ άλλων θεσμοθετεί τη 13ωρη εργασία σε έναν εργοδότη, την τετραήμερη εργασία ανά εβδομάδα και την κατάτμηση της ετήσιας άδειας σε περισσότερες περιόδους.

Υπάρχει μια σειρά από διατάξεις που αλλάζουν άρδην το σκηνικό, όχι μόνο στην αγορά εργασίας αλλά και στο κρίσιμο ζήτημα που σχετίζεται με την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους δουλειάς. Οριοθετείται η παρουσία τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας, με τις υποδείξεις τους να τηρούνται πλέον και σε ψηφιακή μορφή. Στο ίδιο νομοσχέδιο έχουν συμπεριληφθεί ξεχωριστές παρεμβάσεις για απλοποίηση των προσλήψεων και ευρύτερη μείωση της γραφειοκρατίας, ώστε να διευκολύνονται εργοδότες αλλά και εργαζόμενοι. Στο συγκεκριμένο πεδίο, υπάρχουν διατάξεις που οριοθετούν τη χρήση της εφαρμογής myErgani, ώστε να μπορούν οι εργαζόμενοι με μεγαλύτερη ευκολία να έχουν πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με την πρόσληψή τους. Επίσης, έχουν γίνει παρεμβάσεις προς όφελος της ανάδοχης μητρότητας αλλά και της καταβολής του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας.

Ειδικά για τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας, υπάρχουν ξεχωριστές διατάξεις, που δίνουν πρόσθετο χρόνο προετοιμασίας στους εργαζόμενους, πριν από την έναρξη και μετά τη λήξη του ωραρίου. Επίσης, αποσαφηνίζεται πως είναι παράνομη τυχόν μείωση αποδοχών, που θα εντοπιστεί σε εργαζόμενο, μετά την έναρξη χρήσης της Ψηφιακής Κάρτας.

Αντιδράσεις και κριτική

Το νομοσχέδιο προκάλεσε ένταση, με τους εργαζόμενους να πραγματοποιούν δύο γενικές απεργίες σε διάστημα 15 ημερών, ενώ σύσσωμη η αντιπολίτευση τάχθηκε εναντίον του. Το υπουργείο Εργασίας αντέτεινε πως σε όλες τις διατάξεις που αλλάζουν τα ωράρια εργασίας απαιτείται η συναίνεση του εργαζομένου, κάτι που δημιούργησε ακόμα μεγαλύτερη αντίδραση, μιας και είναι γνωστό πως η σχέση ανάμεσα στα δύο μέρη (εργοδότες – εργαζόμενοι) είναι ετεροβαρής. Ειδική ρύθμιση ενσωματώθηκε και για τους εργαζόμενους συνταξιούχους, ώστε να λαμβάνουν την όποια προσαύξηση στη σύνταξή τους, χωρίς να κινδυνεύουν, λόγω Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ), να υποστούν μείωση στις τελικές αποδοχές τους. Ας δούμε τις πιο σημαντικές από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου για την αγορά εργασίας:

1. Εργασία 13 ώρες ημερησίως: Θα μπορεί να εφαρμοστεί πια και σε έναν εργοδότη, με τη συναίνεση του εργαζόμενου, καθώς ήδη ισχύει από τον Σεπτέμβριο του 2023, σε δύο ή και περισσότερους εργοδότες. Θα χορηγείται προσαύξηση 40% για τις ώρες υπερωριακής απασχόλησης. Το μέτρο μπορεί να επεκτείνεται πέραν των 150 ωρών υπερωρίας ετησίως για κάθε εργαζόμενο, δηλαδή των 37,5 ημερών τον χρόνο. Αιτία είναι διάταξη του προηγούμενου εργασιακού «νόμου Γεωργιάδη», που δίνει το δικαίωμα στις επιχειρήσεις να επικαλεστούν αυξημένες ανάγκες, λόγω φόρτου εργασίας, και να υποβάλουν αίτηση στο υπουργείο Εργασίας, ζητώντας κατ’ εξαίρεση να επιμηκυνθούν οι 150 ώρες υπερωρίας ετησίως, ανά εργαζόμενο. Έως τώρα, συνήθως το υπουργείο Εργασίας κάνει αποδεκτές τις σχετικές αιτήσεις.
2. Τετραήμερη εργασία: Το νέο πλαίσιο δίνει στους εργαζόμενους περισσότερες δυνατότητες να διαχειρίζονται τον χρόνο τους, σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Έτσι, προβλέπεται η δυνατότητα τετραήμερης απασχόλησης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με πλήρεις αποδοχές και όριο 40 ωρών εβδομαδιαίως. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας θα μπορεί να γίνει σε μηνιαία, εξαμηνιαία και ετήσια βάση.
3. Κατανομή της ετήσιας άδειας: Ο εργαζόμενος θα μπορεί να ζητά την κατανομή της άδειάς του -αν το επιθυμεί- σε περισσότερες περιόδους μέσα στο έτος, κάτι που, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, επιτρέπει την καλύτερη προσαρμογή στις προσωπικές του ανάγκες. Αποτελεί ζητούμενο πώς θα εφαρμοστεί κατά την καλοκαιρινή περίοδο.
4. Άδεια μητρότητας: Η παροχή επεκτείνεται και στις ανάδοχες μητέρες για τέκνο έως 8 ετών. Η άδεια έχει χρονική διάρκεια 9 εβδομάδες. Επίσης, κατοχυρώνεται ότι οι ανάδοχες μητέρες θα προστατεύονται από την απόλυση κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας.
5. Επίδομα κυοφορίας και λοχείας: Εφεξής θα καταβάλλεται ακόμη και όταν η εργαζόμενη έχει αλλάξει εργοδότη ή ασφαλιστικό φορέα, μέσω της αναγνώρισης του ενιαίου χρόνου ασφάλισης.
6. Επίδομα γονικής άδειας: Στο εξής, το εν λόγω επίδομα, που χορηγείται από τη ΔΥΠΑ, καθίσταται αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο.
7. Ψηφιακή Κάρτα: Αν προκύψει μείωση αποδοχών λόγω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, αυτή θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή και απαγορεύεται.
8. Προσλήψεις: Η διαδικασία πρόσληψης απλοποιείται, καθώς, από τέσσερα έντυπα που απαιτούνται σήμερα για την ολοκλήρωση νέας πρόσληψης, θα απαιτείται πλέον μόνο ένα.
9. Προσλήψεις fast track: Εισάγεται η διαδικασία προσλήψεων ορισμένου χρόνου έως δύο ημερών, για γρήγορη κάλυψη επειγουσών αναγκών των επιχειρήσεων.
10. Μείωση γραφειοκρατίας: Καταργούνται έντυπα που ήδη υποβάλλονται ψηφιακά και αίρεται η υποχρέωση τήρησης ορισμένων εγγράφων στον χώρο εργασίας. Ειδικότερα, καταργείται η υποχρέωση γνωστοποίησης στην Επιθεώρηση Εργασίας των έγγραφων συμβάσεων μερικής / εκ περιτροπής απασχόλησης, μέσω της μείωσης των ηλεκτρονικών συνημμένων αρχείων που πρέπει να υποβάλλονται στο Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣ) ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Ακόμη, καταργείται ο ρητός χρονικός προσδιορισμός της ατομικής σύμβασης (ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία). Δεν θα θεωρούνται ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις η μη ανάρτηση πίνακα προσωπικού και προγράμματος ωρών εργασίας, η μη επίδειξη βιβλίου αδειών, το οποίο καταργείται οριστικά. Το ίδιο ισχύει για τη μη επίδειξη έντυπων όρων ατομικών συμβάσεων εργασίας και εκκαθαριστικών σημειωμάτων των αποδοχών προσωπικού για το τελευταίο τρίμηνο.
11. Ψηφιακά εργαλεία: Η νέα εφαρμογή κινητού για επιχειρήσεις αλλά και η ανανεωμένη εφαρμογή myErgani για εργαζόμενους φέρνουν τη διαχείριση της εργασίας στο επίκεντρο της ψηφιακής εποχής. Στο σύστημα myErgani θα μπορεί ο εργαζόμενος να έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία της εργασιακής του σχέσης, τα οποία είναι δηλωμένα στο ΠΣ «Εργάνη ΙΙ». Ο εργαζόμενος θα μπορεί να λαμβάνει, εάν το επιθυμεί, απευθείας ειδοποιήσεις στο κινητό του, για κάθε νέα δήλωση που κάνει η επιχείρηση και η οποία τον αφορά. Στόχος είναι η δημιουργία ενός συγκεντρωτικού ψηφιακού αρχείου για τον εργαζόμενο και να εξασφαλίζεται η πλήρης και άμεση ενημέρωσή του για όλες τις πληροφορίες της εργασιακής του σχέσης.
12. Υγεία και ασφάλεια στην εργασία: Το νομοσχέδιο εισάγει νέες προδιαγραφές ασφάλειας και υποχρεωτική εκπαίδευση σε πρώτες βοήθειες (ΚΑΡΠΑ και Heimlich) για τους χώρους εργασίας για πρώτη φορά. Παράλληλα, όλες οι υποδείξεις τεχνικού ασφαλείας και ιατρού εργασίας θα τηρούνται πλέον ψηφιακά, αυξάνοντας τη διαφάνεια και τη δυνατότητα ελέγχου. Το όριο εργαζομένων, για να ασκεί ο ίδιος ο εργοδότης καθήκοντα τεχνικού ασφαλείας, μειώνεται από 50 σε 20 άτομα, ενώ καθίσταται υποχρεωτική η παρουσία συντονιστών ασφάλειας και υγείας σε μεγάλα τεχνικά έργα.
13. Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: Οι συνταξιούχοι που επιλέγουν να παραμείνουν ενεργοί στην αγορά εργασίας θα ωφεληθούν οικονομικά, καθώς η προσαύξηση που θα λάβουν στη σύνταξή τους δεν θα επηρεάσει τον συντελεστή της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ). Έτσι, το καθαρό εισόδημά τους δεν θα μειωθεί.
14. Υπερωρίες: Η άρνηση υπερωρίας από τον εργαζόμενο μπορεί να γίνεται αποδεκτή στο πλαίσιο της καλής πίστης, άρα θα πρέπει ο ίδιος ο εργαζόμενος να δικαιολογήσει την απόφασή του. Επίσης, δεν μπορεί να επιφέρει καμία βλαπτική μεταβολή, δυσμενή διάκριση ή απόλυση του εργαζόμενου.
15. Εκ περιτροπής εργασία: Παρέχεται στο εξής δικαίωμα σε υπερωρία και για εργαζόμενους με μερική απασχόληση. Η πρoσαύξηση θα είναι 40% για κάθε ώρα υπερωρίας.
16. Οικειοθελής αποχώρηση: Ο εργαζόμενος θα μπορεί να αποχωρήσει από την εργασία του οικειοθελώς, άμεσα και όχι μετά την πάροδο 10 ημερών. Έτσι, εφεξής, δεν θα υπάρχει ο κίνδυνος μια οικειοθελής αποχώρηση να χαρακτηριστεί ως απόλυση. Η υποχρέωση που υπήρχε της συνυπογραφής από την επιχείρηση της αναγγελίας οικειοθελούς αποχώρησης θεωρείται ότι είναι περιττή. Επίσης, αν ο εργαζόμενος απουσιάσει αδικαιoλόγητα τρεις ημέρες από την εργασία του και υπάρξει όχληση από τον εργοδότη για άλλες δύο μέρες μετά, τότε προκύπτει πενθήμερη απουσία. Αυτό θα θεωρείται, στο εξής, το κατώτατο όριο για να αναγγελθεί από τον εργοδότη οικειοθελής αποχώρηση του εργαζόμενου από την εργασία του.
17. Προσαυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές: Στο εξής, καταργούνται οι προσαυξήσεις για εισφορές που αφορούν την υπερεργασία, τις υπερωρίες, τα νυχτερινά αλλά και τις αργίες, που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ). Επίσης, καταργούνται οι προσαυξήσεις και για τυχόν παροχές που χορηγούνται οικειοθελώς (bonus) από τον εργοδότη.
18. Χρόνος προετοιμασίας: Δίνεται το δικαίωμα ευέλικτης προσέλευσης, λόγω χρήσης Ψηφιακής Κάρτας, έως 120 λεπτά, κατόπιν συμφωνίας εργοδότη και εργαζόμενου. Επίσης, παρέχεται το δικαίωμα του χρόνου προετοιμασίας, 10 λεπτά πριν από την έναρξη και 10 λεπτά μετά τη λήξη της βάρδιας. Ειδικά για τον κλάδο της βιομηχανίας, ο συγκεκριμένος χρόνος ανέρχεται στα 30 λεπτά.
19. Επιθεώρηση Εργασίας: Παρατείνεται από πέντε σε δέκα έτη το δικαίωμα σε υπαλλήλους του υπουργείου Εργασίας να μπορούν να συνδράμουν στους ελέγχους.
20. ΔΥΠΑ: Προβλέπεται η χορήγηση αποζημίωσης στους εκπαιδευτικούς της ΔΥΠΑ, οι οποίοι συμμετέχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης προσόντων των αποφοίτων των Επαγγελματικών Σχολών (ΕΠΑΣ) Μαθητείας και των Πειραματικών Σχολών (ΠΕΠΑΣ) Μαθητείας. Οι εν λόγω εξετάσεις διενεργούνται κατά το α’ δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, μετά τη λήξη του διδακτικού έτους.
21. Χρόνος ασφάλισης: Εφεξής θα μπορεί να αξιοποιηθεί ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανύσει ασφαλισμένος, στον Κλάδο Πρόσθετης Ασφάλισης αγροτών του πρώην ΟΓΑ, την περίοδο 1988 – 1997, προκειμένου να συνυπολογιστεί με τις διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης, με άλλους φορείς κύριας ασφάλισης που έχουν ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ.