Επενδυτικά σχέδια πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ, θα κινητοποιήσουν στο επόμενο διάστημα τέσσερις στοχευμένες χρηματοδοτικές δράσεις του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Η δημόσια δαπάνη των εν λόγω δράσεων ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ αν ληφθεί υπόψη και η ιδιωτική συμμετοχή, τότε το ποσό υπερδιπλασιάζεται. Και τα τέσσερα προγράμματα είναι ανοικτά ως προς την υποβολή αιτήσεων και το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από πλευράς μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα έντονο. Τα τρία εκ των τεσσάρων προγραμμάτων έχουν περιφερειακό χαρακτήρα, καθώς θα υλοποιηθούν στις δύο μεγαλύτερες Περιφέρειες της χώρας, δηλαδή την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία, στο πλαίσιο των αντίστοιχων Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ), ενώ το τέταρτο, που αφορά όλη τη χώρα, εντάσσεται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» και υλοποιείται από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Όλα τα προγράμματα στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων στις οποίες απευθύνονται. Αυτή τη στιγμή, ενεργό σε πανελλαδικό επίπεδο -αφορά, δηλαδή, τις επιχειρήσεις όλης της επικράτειας- είναι το πρόγραμμα «Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» με προϋπολογισμό (δημόσια δαπάνη) 200 εκατ. ευρώ. Στην Περιφέρεια Αττικής, ενεργό, με προϋπολογισμό 120 εκατ. ευρώ, είναι το πρόγραμμα «Ενίσχυση παραγωγικών επενδύσεων για την προσαρμογή, τον εκσυγχρονισμό και την ανάκαμψη στην Αττική». Αντίστοιχα, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας «τρέχουν» τα προγράμματα «Κλειδί προόδου: Καινοτομία, Εξωστρέφεια και Βιώσιμη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας» με προϋπολογισμό 140 εκατ. ευρώ και «Αφετηρία Καινοτομίας και Εξωστρέφειας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας» με προϋπολογισμό 60 εκατ. ευρώ.
1. «Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων»
Το πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, στοχεύει στην ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, χρηματοδοτώντας επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου προϋπολογισμού από 80.000 έως και 200.000 ευρώ, με ποσοστό επιδότησης 40% ή 50%. Δικαίωμα υποβολής αιτήσεων στο πρόγραμμα έχουν οι υφιστάμενες μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σε όλη την επικράτεια, οι οποίες πριν από την ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης:
- έχουν τουλάχιστον μία πλήρη (δηλαδή συνεχόμενη δωδεκάμηνη λειτουργία) κλεισμένη διαχειριστική χρήση,
- δραστηριοποιούνται ουσιωδώς (Κύριος Κωδικός Δραστηριότητας ή Κωδικός Δραστηριότητας με τα μεγαλύτερα έσοδα) κατά την ημερομηνία ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης σε έναν επιλέξιμο ΚΑΔ δραστηριότητας,
- διαθέτουν τον/τους επιλέξιμο/ους ΚΑΔ επένδυσης της προκήρυξης,
- έχουν τουλάχιστον μία Ετήσια Μονάδα εξαρτημένης εργασίας (ΕΜΕ) κατά το ημερολογιακό έτος που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης.
Τα παραπάνω θα επιβεβαιώνονται βάσει των δηλωθέντων στοιχείων που τηρούνται για την επιχείρηση αυτή στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη». Το ποσοστό της επιδότησης ανέρχεται στο 50% για τα επενδυτικά σχέδια που θα υλοποιηθούν στις λιγότερο ανεπτυγμένες Περιφέρειες (Βόρειο Αιγαίο, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Δυτική Ελλάδα, Κρήτη, Δυτική Μακεδονία, Ιόνια Νησιά, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος) και στο 40% στις Περιφέρειες σε μετάβαση (Αττική και Νότιο Αιγαίο).
Για τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού των προς χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων στη δράση, επιλέξιμες βασικές κατηγορίες δαπανών είναι οι ακόλουθες:
- Προμήθεια εξοπλισμού απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητάς της, καθώς και εξοπλισμού για την προστασία του περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας.
- Δαπάνες για παροχή υπηρεσιών, όπως πιστοποιήσεις, απόκτηση τεχνογνωσίας, σχεδιασμού συσκευασίας κ.ο.κ.
- Δαπάνες λογισμικού.
- Δαπάνες προβολής, προώθησης και δικτύωσης μέσω συμμετοχής σε επαγγελματικές εκθέσεις.
Συμπληρωματικά ενισχύονται δαπάνες για μισθολογικό κόστος νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού και έμμεσες δαπάνες.
Ο ελάχιστος προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου ορίζεται στις 80.000 ευρώ. Ο συνολικός επιχορηγούμενος προϋπολογισμός του επενδυτικού σχεδίου δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο του υψηλότερου κύκλου εργασιών που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει για τρεις) κλεισμένες διαχειριστικές περιόδους του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης, με ανώτατο όριο ενίσχυσης το ποσό των 200.000 ευρώ.
Στην περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο θα έχει προϋπολογισμό μεγαλύτερο του ανώτατου ορίου (σύμφωνα με τα παραπάνω), το υπερβάλλον ποσό θα θεωρείται ιδιωτική συμμετοχή 100% για την υλοποίησή του. Στην περίπτωση αυτή, παρόλο που οι υπερβάλλουσες δαπάνες δεν επιχορηγούνται, αντικείμενο αξιολόγησης και παρακολούθησης – ελέγχου αποτελεί το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου, συμπεριλαμβανομένου και του υπερβάλλοντος κόστους. Αν το υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο έχει προϋπολογισμό μικρότερο από 80.000 ευρώ, τότε αυτό θα κρίνεται μη επιλέξιμο εξαρχής και δεν θα μπορεί να υποβληθεί.
2. «Ενίσχυση παραγωγικών επενδύσεων για την προσαρμογή, τον εκσυγχρονισμό και την ανάκαμψη στην Αττική»
Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος, το οποίο έχει σχεδιαστεί ειδικά για την Περιφέρεια Αττικής, ανέρχεται στα 120 εκατ. ευρώ, ενώ ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου κυμαίνεται από 30.000 έως 200.000 ευρώ. Το ποσοστό της επιδότησης κυμαίνεται από 50% έως 60% και οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα υποβάλλονται έως την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιδιώκεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας και η υποστήριξη των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων της Αττικής στον εκσυγχρονισμό τους και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μέσω της εισαγωγής τεχνολογικής και οργανωσιακής καινοτομίας, καθώς και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων. Επίσης, στηρίζεται η παραγωγή νέων καινοτόμων προϊόντων – υπηρεσιών ή και η εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων και διαδικασιών παραγωγής, καθώς και η αύξηση της απασχόλησης.
Το ύψος της επιδότησης για όλα τα επενδυτικά σχέδια ανέρχεται στο 50% του επιχορηγούμενου προϋπολογισμού, ενώ το υπόλοιπο ποσό καλύπτεται από ιδιωτική συμμετοχή. Ωστόσο, το ποσοστό της επιδότησης μπορεί να αυξηθεί κατά:
- 10% της δημόσιας επιχορήγησης, εφόσον στο επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνονται δαπάνες για εξοπλισμό πράσινης μετάβασης/Green σε ποσοστό 20% του επιλέξιμου προϋπολογισμού κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης. Το παραπάνω προσαυξημένο ποσοστό επιχορήγησης θα παραμένει σταθερό κατά το στάδιο των ενδιάμεσων επαληθεύσεων και πληρωμών. Η συγκεκριμένη προσαύξηση επιβεβαιώνεται, εφόσον πραγματοποιηθούν και πιστοποιηθούν δαπάνες εξοπλισμού πράσινης μετάβασης/Green σε ποσοστό τουλάχιστον 20% επί του τελικά πιστοποιημένου επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου κατά το στάδιο της τελικής επαλήθευσης πιστοποίησης.
- 5%, εφόσον η επένδυση πραγματοποιηθεί αποκλειστικά στους δήμους Αγκιστρίου, Αίγινας, Κυθήρων, Πόρου, Σαλαμίνας, Σπετσών, Τροιζηνίας – Μεθάνων και Ύδρας.
Επισημαίνεται ότι επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό μικρότερο των 30.000 ευρώ κρίνονται μη επιλέξιμα εξαρχής και δεν μπορούν να υποβληθούν και να ενταχθούν στην εν λόγω δράση. Στην περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο έχει προϋπολογισμό μεγαλύτερο των 200.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό θεωρείται ιδιωτική συμμετοχή 100% για την υλοποίηση του σχεδίου και, παρόλο που οι υπερβάλλουσες δαπάνες δεν επιχορηγούνται, αντικείμενο αξιολόγησης και παρακολούθησης – ελέγχου αποτελεί το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου, συμπεριλαμβανομένου και του υπερβάλλοντος κόστους.
3. «Κλειδί προόδου: Καινοτομία, Εξωστρέφεια και Βιώσιμη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας»
Η δράση, με προϋπολογισμό 140 εκατ. ευρώ, προβλέπει τη χρηματοδότηση υφιστάμενων επιχειρήσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητάς τους. Αυτό θα επιτευχθεί με τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους και την εισαγωγή τεχνολογικής και οργανωσιακής καινοτομίας σε επιλεγμένους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) από όλους τους τομείς (μεταποίηση, τουρισμός, εμπόριο, υπηρεσίες). Στο πλαίσιο του προγράμματος θα στηριχθούν υφιστάμενες, πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με στόχο την αύξηση των βασικών δεικτών ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και τη βελτίωση των ικανοτήτων για την ένταξή τους σε διεθνείς αλυσίδες αξίας. Στα ευρύτερα αποτελέσματα της δράσης περιλαμβάνεται η ενίσχυση και η διαφοροποίηση των εμπεδωμένων κλάδων παραγωγής και παροχής υπηρεσιών με στόχο την αναβάθμιση της ικανότητάς τους προς όφελος της περιφερειακής οικονομίας.
Από την εν λόγω δράση ενισχύονται αιτήσεις χρηματοδότησης (επιλέξιμος προϋπολογισμός) ύψους από 25.000 έως 500.000 ευρώ. Το ποσοστό δημόσιας χρηματοδότησης, δηλαδή το ποσοστό επιδότησης, ανέρχεται έως 50% του προϋπολογισμού της αίτησης χρηματοδότησης. Η αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης θα είναι συγκριτική. Οι επιχειρήσεις που θα υποβάλουν αίτηση θα πρέπει να υλοποιήσουν επενδυτικό σχέδιο που θα σχετίζεται με ΚΑΔ στον οποίο δραστηριοποιούνταν ουσιωδώς κατά την τελευταία κλεισμένη διαχειριστική χρήση (κύριος ΚΑΔ ή/και ΚΑΔ που αντιστοιχεί στα μεγαλύτερα ακαθάριστα έσοδα σύμφωνα με το έντυπο Ε3 του φορολογικού έτους 2024). Ως υφιστάμενες νοούνται οι επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί με ημερομηνία έναρξης προγενέστερη της 1ης Ιανουαρίου 2023.
Οι επιλέξιμες βασικές κατηγορίες δαπανών είναι οι ακόλουθες:
- Κτίρια, εγκαταστάσεις και περιβάλλων χώρος.
- Προμήθεια και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εν γένει εξοπλισμού/λογισμικού, απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της δραστηριότητας της επένδυσης.
- Πιστοποίηση προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα, καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή και χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρότυπα χωρών προορισμού).
- Απόκτηση ή παραχώρηση αποκλειστικής άδειας εκμετάλλευσης κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας/πατέντας από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, καθώς και η κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας.
Συμπληρωματικά ενισχύονται δαπάνες για μελέτες, ενέργειες προβολής της επιχείρησης, μεταφορικά μέσα, υπηρεσίες συμβούλων, συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις, καθώς και έμμεσες δαπάνες.
4. «Αφετηρία Καινοτομίας και Εξωστρέφειας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας»
Η δράση, με προϋπολογισμό 60 εκατ. ευρώ, απευθύνεται σε νέες και υπό σύσταση μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους κλάδους στους τομείς μεταποίησης, τουρισμού και παροχής υπηρεσιών. Από το πρόγραμμα ενισχύονται αιτήσεις χρηματοδότησης ύψους από 25.000 έως 500.000 ευρώ και το ποσοστό της επιδότησης ανέρχεται έως 50% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Ως υπό σύσταση νοούνται οι επιχειρήσεις που θα συσταθούν μετά την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης, ενώ ως νέες νοούνται οι επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί με ημερομηνία έναρξης μεταγενέστερη της 1ης Ιανουαρίου 2023.
Οι βασικές κατηγορίες δαπανών είναι οι ακόλουθες:
- Κτίρια, εγκαταστάσεις και περιβάλλων χώρος.
- Προμήθεια και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εν γένει εξοπλισμού/λογισμικού, απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της δραστηριότητάς της επένδυσης.
- Πιστοποίηση προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα, καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (πρότυπα χωρών προορισμού).
- Απόκτηση ή παραχώρηση αποκλειστικής άδειας εκμετάλλευσης κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας/πατέντας από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, καθώς και η κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας.
Συμπληρωματικά ενισχύονται δαπάνες για μελέτες, ενέργειες προβολής της επιχείρησης, μεταφορικά μέσα, υπηρεσίες συμβούλων, συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις, καθώς και έμμεσες δαπάνες.
