Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector – GSI), έργο 1,9 δισ. ευρώ φαίνεται να μένει για τα καλά στον πάγο. Η Λευκωσία στέλνει σήματα αποστασιοποίησης, με τον υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό να αμφισβητεί ανοιχτά τη βιωσιμότητα του πρότζεκτ.
Ο κ. Κεραυνός, που καλείται να δώσει το οριστικό πράσινο φως στην ανάκτηση 25 εκατ. ευρώ από τον ΑΔΜΗΕ (την οποία ενέκρινε η αρμόδια ρυθμιστική αρχή της Κύπρου, ΡΑΕΚ), ξεκαθάρισε πως έχει στα χέρια του δύο ανεξάρτητες μελέτες που κρίνουν το έργο μη βιώσιμο υπό τους παρόντες όρους.
«Με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα, η πληρωμή των 25 εκατ. δεν είναι απλή υπόθεση», τόνισε σε συνέντευξή του στην Καθημερινή Κύπρου, επιμένοντας ότι απαιτείται πρώτα διασφάλιση «σοβαρών παραμέτρων».
Μάλιστα σχολίασε πως δεν το θεωρεί λογικό να πληρώσουν 25 εκατ. ευρώ οι Κύπριοι φορολογούμενοι για ένα project που δεν κρίνεται βιώσιμο και δεν προχωράει.
Οι δηλώσεις του υπουργού αναδεικνύουν τις εσωτερικές διχογνωμίες στη Λευκωσία, με τη ΡΑΕΚ να πιέζει για την προώθηση της διαδικασίας και τον ΑΔΜΗΕ να συνδέει τη συνέχιση των πληρωμών προς τη γαλλική Nexans –που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου– με την ανάκτηση των 250 εκατ. ευρώ που έχει ήδη δαπανήσει.
«Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι στρατηγικής σημασίας για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η βιωσιμότητα του έργου εξαρτάται από προϋποθέσεις και δεσμεύσεις που ανέλαβε ο ΑΔΜΗΕ και αναμένουμε την υλοποίησή τους», είναι η θέση της κυπριακής κυβέρνησης.
Από τις ευρωπαϊκές υποσχέσεις στις γεωπολιτικές τριβές
O GSI εντάχθηκε το 2022 στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της Ε.Ε., με χρηματοδότηση 650 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η πορεία του σημαδεύτηκε από αναβολές, συγκρούσεις και κρίσεις.
Η Άγκυρα έδειξε από νωρίς ότι θα προσπαθήσει να θέσει εμπόδια, με επεισόδια γύρω από πλοία που διεξήγαν έρευνες και με ναυτικές αναμετρήσεις στα νερά ανατολικά της Κρήτης και της Κάσου.
Το καλοκαίρι του 2024 η κατάσταση έφτασε στα όρια θερμού επεισοδίου, ενώ επανειλημμένα η Τουρκία αντέδρασε σε κάθε προσπάθεια προώθησης του έργου.
Το Φεβρουάριο του 2025, η τουρκική πλευρά παρενόχλησε ερευνητικά πλοία βόρεια της Κρήτης, με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να θέτει το ζήτημα απευθείας στον Χακάν Φιντάν.
Σήμερα, η ηλεκτρική διασύνδεση παραμένει παγωμένη, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε τεχνικά, οικονομικά και κυρίως γεωπολιτικά εμπόδια. Το βασικό έρχεται τελικά απο την Κύπρο και όχι από την Τουρκία. Το έργο που κάποτε χαρακτηρίστηκε «στρατηγικό» για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής δείχνει να βυθίζεται σε ένα σύνθετο πλέγμα αμφισβητήσεων, με το ερώτημα πλέον να είναι αν και πότε θα βρει ξανά δρόμο υλοποίησης.
